مقدمه

در اواخر سال 2019، بیماری حاد تنفسی موسوم به کوید-19 بوجود آمد. پاتوژن مسئول کوید-19 کروناویروس سندروم مقاوم حاد تنفسی(SARS-CoV-2) است که به اسم ویروس کوید Covid-19 هم شناخته می­شود. بعلت شیوع گسترده این بیماری، سازمان بهداشت جهانی(WHO)، مجموعه ای از دستورالعمل­های کاربردی و تکنیک­های مؤثر برای پیشگیری و کنترل این ویروس را با عنوان­های مختلف منتشر کرد.

https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/infection-prevention-and-control.

تأمین آب سالم، بهداشت و شرایط بهداشتی نقش اساسی در محافظت از سلامت انسان در طول شیوع بیماری­های عفونی از جمله Covid-19 دارد. بکارگیری مداوم تکنیک­های مربوط به بخش بهداشت (WASH) آب و فاضلاب در برابر کوید-19 و همچنین مدیریت خوب پسماند، در جامعه، خانه ها، مدارس، بازارها و مراکز بهداشتی درمانی به جلوگیری از انتقال ویروس کوید-19 بصورت فرد به فرد، کمک شایانی می­کند.

3 نکته مهم مرتبط با بخش بهداشت(WASH) آب و فاضلاب در برابر کوید-19

• شستشوی مکرر و مناسب دست­ها یکی از عمده­ترین راهکارهای مقابله با شیوع کوید-19 است.
• بکارگیری رهنمودهای سازمان بهداشت جهانی که مربوط به مدیریت سلامت آب آشامیدنی و فاضلاب می­باشند. ضدعفونی کردن مکرر می­تواند در از بین رفتن ویروس کوید-19 نقش بزرگی را ایفا کند.
• مدیریت بهداشت آب و فاضلاب و بهداشت فردی به طور همزمان تا حد زیادی مفید است.
  

  ---

  بیشتر بدانیم:

♣ گندزدایی آب و فاضلاب

♣ آب و فاضلاب را ضدعفونی کنیم

♣ آب سالم و تصفیه فاضلاب

♣ تصفیه فاضلاب صنایع و کارخانجات، چالش ها و راهکارها

---

راه های انتقال کوید-19 (COVID-19) چیست؟

این ویروس از دو راه اصلی تنفسی و تماس منتقل می­شود. خطر ابتلا به کوید19 از طریق مدفوع یک فرد آلوده پایین است. تقریباً 2 تا 10 درصد از موارد مبتلا به کوید19 اسهال دارند. دو مطالعه نیز شواهدی مبنی بر وجود ذرات RNA ویروسی در مدفوع بیماران کوید19 را ارائه داده اند. با این وجود، تاکنون یک مطالعه وجود ویروس کوید19 را در یک نمونه مدفوع کشت شده تأیید کرده است.

آیا ویروس کوید19 در آب آشامیدنی، فاضلاب، پسماند و سطوح وجود دارد؟

تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر وجود کروناویروس های انسانی در منابع آب سطحی یا زیرزمینی ارائه نشده است. همچنین موردی مبنی بر انتقال از طریق آب آشامیدنی وجود ندارد. ویروس­ های پوششی در محیط زیست پایداری کمتری دارند و بسیار حساس به اکسیدان ها هستند. مطالعات نشان می دهند که کروناویروس انسانی تنها 2 روز در آب آشامیدنی بدون کلر  و پسماند بیمارستانی با 20 درجه سانتیگراد زنده می ماند. سایر مطالعات نیز نشان دادند که به احتمال 9/99 درصد کروناویروس ها در فاصله زمانی 2روز تا 2 هفته در دمای 23 درجه سانتیگراد تا 25 درجه سانتیگراد می میرند. بنابراین عواملی مانند حرارت، pH بالا یا پایین، نورآفتاب یا ضدعفونی کننده های متداول مانند کلر همگی عوامل موثر بر مرگ این ویروس می باشند.

جزئیات مربوط به مراقبت های بهداشتی (WASH)

انجام اقدامات زیر حائز اهمیت است:

1) مدیریت دفع فضولات شامل دور نگه داشتن ادرار و مدفوع از تماس با انسان و محیط.

2) بهداشت مکرر دست با استفاده از تکنیک مناسب

3) تمیز کردن و ضدعفونی منظم

4) مدیریت ایمن پسماند های مربوط به مراقبت های بهداشتی

از دیگر اقدامات مهم توصیه شده می توان به تأمین کافی آب آشامیدنی سالم برای کارکنان، پرستاران و بیماران، بهداشت شخصی، لباسشویی و سیستم تمیز کردن لباس ها، توالتهای کافی و در دسترس (از جمله امکانات جداگانه برای موارد تأیید شده و مشکوک)، تفکیک و دفع ایمن زباله های بهداشتی اشاره نمود. برای جزئیات بیشتر به استاندارد های ضروری بهداشت محیط مراجعه کنید.

سیستم تخلیه فاضلاب و لوله کشی

برای موارد مشکوک به کوید19 یا بیماران تایید شده باید توالت های جداگانه تعبیه شود که مجهز به درب باشند و بعد از استفاده درب آن ها بسته شود و توسط سایرین استفاده نشود. توالت ها باید مجهز به دریچه زهکشی فاضلاب باشند و در صورت امکان سیفون با دریچه کف صورت پذیرد تا از ترشحات و گازهای آئروسل جلوگیری شود. اگر توالت جداگانه در دسترس نباشد دستشویی ها را باید حداقل روزی دو بار توسط یک نظافت چی آموزش دیده مجهز به لباس PPE(روپوش، دستکش، چکمه، ماسک و محافظ صورت یا عینک) تمیز و ضدعفونی شود. علاوه براین مطابق با دستورالعمل های موجود، کارکنان و خدمات رسان های بهداشتی باید از توالت های جداگانه برخوردار باشند.

جهت جلوگیری از آلودگی محیط توسط پسماندها، باید اقدامات احتیاطی ذیل انجام شود:

• حداقل 105 متر بین کف گودال و سطح ذخایر آب زیرزمینی فاصله باشد(در مکان های ماسه ای درشت، شن و سازه های درشت این فاصله بیشتر باشد)
• گودال ها حداقل 30 متر به صورت افقی از هر منبع آب زیرزمینی فاصله داشته باشد.
• اگر بخاطر وجود منابع آب زیرزمینی عظیم یا کمبود فضای لازم برای حفر چاه نتوانستید از این روش استفاده کنید، اطمینان حاصل کنید که فضولات (ادرار و مدفوع) در مخازن غیر قابل نفوذ نگهداری می شوند.

از یک سیستم دومخزنه به صورت موازی استفاده کنید تا با به حداکثر رساندن زمان نگهداری، به فرایند غیرفعالسازی ویروس ها کمک کنیدکه در صورت پرشدن یک مخزن، تا زمان پرشدن مخزن بعدی فرایند تصفیه مخزن اول انجام شده باشد و خطر زنده ماندن ویروس به حداقل برسد. جهت جلوگیری از پاشیدن و ترشح قطرات در حین پاکسازی نیز باید احتیاط کامل بکارگرفته شود.

کنترل توالت ها و پسماند آب و فاضلاب در برابر کوید-19

در صورت  تماس مستقیم با فضولات، انجام اقدامت مربوط به بهداشت دست حیاتی می باشد. در صورتی که بیمار قادر به استفاده از توالت نباشد لازم است فضولات به طور منظم در یک پوشک یا یک بستر تمیز جمع آوری شده و بلافاصله و با احتیاط داخل یک توالت یا یک تریلر جداگانه قرار دهید. در کلیه خدمات مراقبتی بهداشتی، چه برای مواردی که مشکوک هستند و چه برای افراد مبتلا، بررسی مدفوع و ادرار یکی از الزامات می باشد. بنابراین افرادی که مسئول بررسی فضولات می باشند، باید از اقدامات احتیاطی WHO پیروی کنند. استفاده از PPE شامل کاورهای آستین بلند، کلاه، دستکش، عینک یا محافظ صورت، چکمه و ماسک ضروری است.

از جمله مواد ضدعفونی کننده مؤثر می توان به موارد زیر اشاره کرد: ترکیبات آمونیوم چهارتایی از قبیل کلرید ستی پریدیوم (cetylpyridinium chloride)، پراستیک اسید(peracetic acid) یا پراکسی استیک اسید(peroxyacetic acids) در غلظت های 500 تا 2000 میلی گرم بر لیتر که طبق دستورالعمل های شرکت های مربوطه باید استفاده شود.

کلر یک ابزار ناکارآمد برای ضدعفونی کردن مواد حاوی مقادیر زیادی از مواد آلی جامد و محلول می باشد بنابراین ممکن است افزودن کلر به فضولات تازه فایده زیادی نداشته باشد و حتی ممکن است خطرات جانبی را نیز در هنگام استعمال به همراه داشته باشد.

مدیریت ایمن ضایعات ناشی از مراقبت های پزشکی

بهترین راهکارها برای مدیریت ایمن زباله های ناشی از مراقبت های بهداشتی مستلزم تعریف وظایف و اختصاص منابع انسانی و مادی کافی برای دفع چنین زباله هایی می باشد. هیچ مدرکی مبنی بر اینکه تماس مستقیم و محافظت نشده انسان در حین کار با زباله های مراقبت های بهداشتی منجر به انتقال کوید19می شود گزارش نشده است. تمام زباله های مراقبت های بهداشتی تولید شده در حین مراقبت از بیماران مبتلا به کوید19 باید با خیال راحت در ظروف و کیسه های تعیین شده جمع آوری شوند و سپس با خیال راحت از بین بروند و یا جهت استفاده مجدد ضدعفونی شوند. اگر زباله ها به خارج از محل منتقل می شوند، اطلاع از محل و چگونگی معدوم کردن آن ها بسیار مهم است. کلیه کسانی که در حال استفاده از زباله های مراقبت های بهداشتی هستند، باید PPE مناسب (چکمه، پیش بند، لباس آستین بلند، دستکش ضخیم، ماسک و عینک) بپوشند و بعد از درآوردن، ضدعفونی دست را انجام دهند.

ملاحضات مربوط به روش های WASH در منازل و در سطح جامعه

• ضدعفونی دست ها

ضدعفونی دست یکی از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از کوید 19 است. در خانه ها، مدارس و اماکن عمومی شلوغ مانند بازارها ، مکان های عبادت، ایستگاه های قطار و اتوبوس و غیره باید شستشوی مرتب دست ها قبل از تهیه غذا، قبل و بعد از صرف غذا، بعد از استفاده از توالت و تعویض پوشک کودک و بعد از لمس کردن و دست زدن به حیوانات به طور کامل انجام شود.

• الزامات تصفیه و مدیریت فضولات

زمانی که موارد مشکوک یا تأیید شده به کوید 19در محیط خانه وجود دارد، باید اقدامات فوری برای محافظت از مراقبان و سایر اعضای خانواده انجام شود. غالباً تمیز و ضدعفونی سطوح مراقبت از بیمار و سطوحی که به طور مکرر لمس می شوند مانند میزها ، تختخواب و سایر مبلمان اتاق خواب بسیار مهم است. تمیز و ضدعفونی کردن حمام ها باید حداقل روزانه انجام شود.

• استفاده از پراکسیدین در ضدعفونی آب و فاضلاب در برابر کوید-19

همانطور که بیان شد برای پیشگیری از کوید19، دست و سطوح اطراف باید ضدعفونی شوند. یکی از ضدعفونی کننده های سطح بالای نام برده شده در این زمینه پراستیک اسید می باشد. آرال شیمی محلول پراکسیدین را بر پایه پراستیک اسید به عوم ارائه می دهد. جهت خرید و مشاوره رایگان می توانید با این شرکت تماس بگیرید.

با خرید ضدعفونی کننده های استاندارد و ارگانیک آرال شیمی، سلامت خود و دیگران را در محیط کار و منزل تامین کنید.