ضدعفونی و گندزدایی آب و فاضلاب

حدود دو هزار سال پیش، تصفیه و ضدعفونی آب شامل جوشاندن و صاف کردن آن می شد. با گذشت زمان، روش های نوین برای گندزدایی آب و فاضلاب از جمله ته نشین سازی و فیلتراسیون نیز به روش های تصفیه آب اضافه شد. به مرور زمان با افزایش جمعیت و همچنین آلودگی منابع آب، گندزدایی فاضلاب اهمیت بیشتری پیدا کرد. بنابراین حفظ کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب از جمله مسائل مهم روز می باشند. روش های مختلفی برای ضدعفونی و تصفیه آب وجود دارد. در این مقاله به معرفی مواد و روش مختلف جهت ضدعفونی فاضلاب می پردازیم و محلول اگوسیب را به عنوان یک گندزدای قوی آب و فاضلاب معرفی می کنیم.

گندزدایی آب و فاضلاب چیست؟

فاضلاب یا گنداب عبارت است از: آب استفاده شده ای که برای مصرف خاص خود قابل استفاده مجدد نیست یا به عبارتی کیفیت آن پایین تر از قبل از استفاده از آن می باشد. فاضلاب ممکن است خانگی، فاضلاب صنعتی و کشاورزی باشد. هرچقدر مواد زائد موجود در فاضلاب بیشتر باشد، قوی تر است. پارامترهایی که در فاضلاب مهم هستند، عبارتند از: BOD یا اکسیژن مورد نیاز زیست شیمیایی، COD یا نیاز شیمیایی به اکسیژن، SS یا مواد جامد معلق، کدورت، فلزات سنگین و غیره.

شرایط ضدعفونی کردن آب فاضلاب

ویژگی های آب های سطحی به شرح زیر است:

• زلال نیستند.
• pH این آب ها، حدود 8-7 می باشد.
• مواد آلی موجود در این آب ها در نقاط مختلف فرق می کند ممکن است حاوی دترجنت ها، نفت و روغن و فلزات سنگین باشند.
• معمولا آلوده به میکروارگانیسم ها هستند.
• مقدار آمونیاک، فنل و نیترات این آب ها ممکن است زیاد باشد.
• اگر آب های سطحی از آب های کشاورزی ناشی شوند، معمولا دارای نیترات و فسفات قابل توجهی هستند، به ویژه در مناطقی که از کودهای شیمیایی استفاده می شود.
• حاوی نیترات، فلزات سنگین، کلر، سختی آب هستند.

بیشتر بدانیم:

♣ آب سالم و تصفیه فاضلاب

♣ حذف فلزات سنگین ازآب و فاضلاب

روش های مختلف تصفیه آب

امروزه دستگاه های مختلف تصفیه آب در منازل و مراکز اداری و غیره استفاده می شوند. این دستگاه ها روش مناسبی برای گندزدایی آب آشامیدنی و افزایش سطح کیفیت آن هستند. بعضی از آلودگی ها با چشم مشاهده نمی شوند. دستگاه های تصفیه آب برای کاهش این آلودگی ها مناسب هستند. فیلترهای مختلفی که در این دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

• فیلترهای الیافی ۵ میکرون
• فیلترهای کربن فعال
• فیلترهای ۱ میکرون
• فیلترهای اسمزمعکوس
• فیلتر پس کربن
• فیلترهای حاوی سنگ های معدنی

ضرورت ضدعفونی فیلترهای دستگاه تصفیه آب

فیلتر های موجود در دستگاه های تصفیه آب، آب شیرین کن ها، سیستم های RO و غیره، پس از مدتی دچار رسوب می شوند. رسوبات ایجاد شده باعث بسته شدن روزنه ها و اشباع شدن فیلتر ها می شوند. از طرف دیگر، بیوفیلم ایجاد شده بر روی رسوبات، میزان آلودگی را افزایش می دهد. بنابراین رسوبات و بیوفیلم ها باید کاهش یابند و یا از بین روند. ضدعفونی کردن، یکی از روش هایی است که بیوفیلم ها را از بین می برد. نکته ای که در این قسمت باید مورد توجه قرار گیرد، این است که ضدعفونی کننده علاوه بر از بین بردن رسوبات و بیوفیلم ها، به غشاها و فیلترها آسیب وارد نکند. با استفاده از ضدعفونی کننده و گندزدایی آب و فاضلاب، بیوفیلم از بین می رود و درنتیجه آلودگی های موجود در سیستم های RO و آب شیرین کن ها و دستگاه های تصفیه آب رفع می شوند.

تصفیه و (ضدعفونی) گندزدایی آب و فاضلاب

فاضلاب یا گنداب عبارت است از آب استفاده شده ای که برای مصرف خاص خود قابل استفاده مجدد نیست یا به عبارتی کیفیت آن پایین تر از قبل از استفاده از آن می باشد. فاضلاب ممکن است خانگی، فاضلاب صنعتی و کشاورزی باشد. هرچقدر مواد زائد موجود در فاضلاب بیشتر باشد، آن را قوی تر می گویند. پارامترهایی که در فاضلاب مهم هستند عبارتند از: BOD (اکسیژن مورد نیاز زیست شیمیایی)، COD (نیاز شیمیایی به اکسیژن)، SS (مواد جامد معلق)، کدورت، فلزات سنگین و غیره.

3 دلیل تصفیه و ضدعفونی فاضلاب

سه دلیل عمده برای گندزدایی فاضلاب وجود دارد:

1. تثبیت مواد آلی
2. تولید پساب قابل تخلیه در محیط و محافظت از محیط زیست
3. استفاده مجدد از آب و مواد جامد ناشی از تصفیه فاضلاب

مشخصات فاضلاب ها براساس نوع صنایع با یکدیگر متفاوت هستند. جدول زیر مشخصات برخی از فاضلاب ها را نشان می دهد.

روش های مختلف گندزدایی فاضلاب

روش های ضدعفونی کردن آب و پساب متفاوت است. ممکن است شامل انواع گندزدایی فیزیکی، شیمیایی یا فیزیکی-شیمیایی باشد.

الف) گندزدایی فیزیکی چیست؟

تصفیه فیزیکی فاضلاب زمانی است که از خواص فیزیکی و مکانیکی و جداسازی و حذف ذرات خارجی از فاضلاب استفاده شود. فرآیندهای زباله، درجه بندی، شناورسازی، جداسازی و سایر فرآیندها، نمونه هایی از این موارد هستند.

ب) گندزدایی شیمیایی چیست؟

از طریق ضدعفونی کردن شیمیایی آب صورت می گیرد. تصفیه فاضلاب شیمیایی، آلاینده هایی را که در فاضلاب حل می شوند را از طریق افزودن هدفمند مواد خاص، جدا می سازد. در طول بارش، ماده ای که قبلاً حل شده است، به ماده ای محلول تبدیل می شود که می تواند از مایع فیلتر شود.

ج) گندزدایی فیزیکی-شیمیایی چیست؟

تصفیه فیزیکی-شیمیایی، از خواص فیزیکی آلاینده ها یا محیط آلوده برای از بین بردن، جداسازی یا مهار آلودگی استفاده می کند. استخراج بخار خاک از فراریت آلاینده برای جداسازی آن از خاک استفاده می کند.

مراحل تصفیه و ضدعفونی فاضلاب

به منظور تصفیه و گندزدایی آب و فاضلاب، ابتدا تصفیه و گندزدایی فیزیکی انجام می شود. بقیه مراحل به شرح زیر است:

1. آشغالگیری، دانه گیری و ته نشینی مواد معلق در مرحله اول اتفاق می افتد. در مواردی که در فاضلاب چربی وجود دارد ابتدا از دستگاه چربی گیر (DAF) استفاده می شود.
2. مرحله بعد، هوادهی است. در این بخش، از طریق لوله های تعبیه شده در حوضچه هوادهی به فاضلاب انجام می شود.
3. در مرحله بی هوازی، لجن فعال کار تصفیه را انجام می دهد. تغییر شرایط حوضچه روی بازده عملکرد لجن فعال تاثیر دارد و ممکن است باعث از بین رفتن آن ها شود. پس از گذر فاضلاب از لجن فعال، وارد حوضچه ته‌نشینی می شود.
4. مرحله آخر تصفیه خانه که ضدعفونی و گندزدایی آب و فاضلاب است، توسط مواد گندزدا مانند کلر، ازن و غیره انجام می شود.

گندزدایی فاضلاب با استفاده از چه موادی صورت می گیرد؟

وقتی صحبت از تصفیه فاضلاب به میان می آید، مواد شیمیایی زیادی وجود دارد که می تواند به فرآیند ضدعفونی فاضلاب کمک کند. این مواد شیمیایی، 6 نقش اصلی را در فرآیند تصفیه انجام می دهند که هر یک عملکرد کلیدی را ایفا می کنند. این عملکردها عبارتند از: حذف ذرات جامد، تنظیم pH، کنترل بو، ضدعفونی، جلوگیری و حذف کف، و حذف لجن. در زیر به برخی از مواد رایج در ضدعفونی فاضلاب می پردازیم. هرچند برخی از آن ها دوستدار محیط زیست نیستند.

الف)گندزدایی فاضلاب با ازن:

 مزایای استفاده از ازن در گندزدایی آب و فاضلاب این است که، ازن زنی یکی از فرآیندهای تصفیه اکسیداتیو، برای کاهش میزان آلاینده های سمی موجود در فاضلاب است. در این فرآیند، از ازن مولکولی برای کانی سازی آلاینده های سمی موجود در فاضلاب و تبدیل آنها به آلاینده هایی با سمیت کمتر استفاده می شود. با این حال، ازن با برخی از معایب، مانند هزینه و نگهداری بالا، واکنش پذیری و سمیت بالا، و توانایی تشکیل محصولات جانبی سرطان زا همراه است.

ب) فرایند کلرزنی:

کلرزنی فاضلاب به عنوان گندزدا در کاربردهای مختلف بسیار مرسوم است. در ضدعفونی و گندزدایی آب و فاضلاب نیز مانند سایر موارد، مشکل مقاومت باکتریایی وجود دارد. این مساله، میزان مصرف کلر را افزایش می دهد. بالا بردن دوز مصرفی کلر، علاوه بر مشکلات زیست محیطی، برای کارکنان بخش تصفیه خانه نیز مضر است.

ج) گندزدایی فاضلاب با هیپوکلریت کلسیم:

یک ترکیب معدنی است که به شکل دانه‌ای یا قرصی به آب اضافه می‌شود تا میکروب‌هایی را که می‌توانند افراد را بیمار کنند، از بین ببرد.

د) ضدعفونی فاضلاب با دی اکسید کلر:

یک گاز است و یکی از رایج ترین مواد شیمیایی در فهرست مواد شیمیایی تصفیه آب است. معمولا برای ضدعفونی کردن آب آشامیدنی و آب فاضلاب استفاده می شود.

کلام آخر

به منظور جلوگیری از مشکلات ناشی از فرایند کلرزنی و یا ازن دهی، باید ماده ضدعفونی کننده مناسبی را بعنوان جایگزین پیدا کرد. اگوسیب شرکت آرال شیمی، از روش مختلفی گندزدایی فاضلاب را انجام داده و با انواع آلودگی های میکروبی مقابله می کند. همچنین محلول  اگوسیب پس از انجام ضدعفونی و گندزدایی آب و فاضلاب، به آب و دی اکسید کربن تبدیل می شود. به همین دلیل می تواند جایگزین مناسبی برای کلر و ازن باشد. اگوسیب برای ضدعفونی آب ورودی خط تولید صنایع مختلف، ضدعفونی سیستم RO و UF، ضدعفونی فاضلاب کشتارگاه، صنایع غذایی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند.