بیماری لنگش دام

لنگش در دام، به‌ویژه در گاوهای شیری، یکی از چالش‌های مهم در صنعت دامپروری به شمار می‌رود که هم از نظر بهداشتی و هم اقتصادی خسارات قابل توجهی به دامداران وارد می‌کند. این عارضه نه تنها موجب کاهش تولید شیر و کاهش میل به خوراک می‌شود، بلکه بر وزن‌گیری، عملکرد تولیدمثلی و طول عمر مفید دام نیز اثر منفی دارد و در موارد شدید، ممکن است منجر به حذف زودهنگام حیوان از گله گردد. در این مقاله، به بررسی علل اصلی لنگش در دام، روش‌های درمانی موجود، و راهکارهای پیشگیرانه به‌ویژه در مورد بیماری لامینایتیس پرداخته خواهد شد. در پایان نیز، محصولات مؤثر برای پیشگیری و درمان این بیماری معرفی می‌شود تا به بهبود سلامت و بهره‌وری گله کمک نماید.

همچنین بخوانید:

♣ آشنایی با انواع بیماری های دام؛ پیشگیری و درمان

♣ بررسی جامع چرخه بهداشت دام و دامداری

بیماری لنگش دام چیست؟

لنگش یا لامینایتیس یکی از اختلالات شایع در میان دام‌ها، به‌ویژه گاوهای شیری و گوشتی است که معمولاً در اثر التهاب بافت‌های حساس در ناحیه سم به‌وجود می‌آید. برخلاف بسیاری از بیماری‌های عفونی، لامینایتیس عمدتاً یک بیماری غیرعفونی محسوب می‌شود و عوامل تغذیه‌ای، به‌ویژه عدم تعادل در جیره غذایی و مصرف بیش از حد غلات یا کنسانتره، از دلایل اصلی بروز آن هستند. در این حالت، گردش خون در بافت سم مختل شده و منجر به درد و التهاب می‌شود که به‌صورت لنگش قابل مشاهده است.

این بیماری تنها به یک اندام محدود نمی‌شود و ممکن است چند اندام حرکتی حیوان را تحت‌تأثیر قرار دهد. لنگش نه‌تنها باعث تغییر در الگوی راه‌رفتن دام می‌شود، بلکه عملکردهایی مانند خوردن، ایستادن، و در نتیجه تولید شیر و نرخ باروری را نیز کاهش می‌دهد. به همین دلیل، لنگش پس از مشکلات باروری و ورم پستان، به‌عنوان سومین چالش مهم اقتصادی در گله‌های شیری شناخته می‌شود. لنگش در بین گوسفندان و بزها نیز به‌وفور دیده می‌شود، به‌ویژه در شرایطی که بستر نگهداری مرطوب، سخت یا غیربهداشتی باشد. تشخیص به‌موقع، اصلاح تغذیه، و بهبود شرایط نگهداری، نقش کلیدی در کنترل و پیشگیری از این بیماری دارد.

دلایل و علائم ایجاد بیماری لنگش دام

تشخیص زودهنگام دلایل و علائم ایجاد بیماری لنگش پای گاو را در مراحل اولیه بسیار مهم است تا بتوان از بروز هزینه های جبران ناپذیری جلوگیری نمود.

چهار علت رایج بیماری لنگش دام عبارتند از:

لنگش در دام می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد، اما چهار دسته از علل، بیشترین نقش را در بروز این مشکل ایفا می‌کنند:

1. عوامل عفونی

عفونت‌های باکتریایی از مهم‌ترین دلایل لنگش به شمار می‌روند. بیماری‌هایی مانند پوسیدگی پا (Foot Rot)، درماتیت دیجیتال، نکروز نوک انگشتان پا و آرتریت عفونی می‌توانند با ایجاد زخم، تورم و التهاب در ناحیه سم یا مفاصل، منجر به درد شدید و اختلال در حرکت دام شوند. این نوع لنگش اغلب در محیط‌های مرطوب و غیربهداشتی شایع‌تر است.

2. تغذیه نامناسب

جیره غذایی نامتعادل، به‌ویژه مصرف بیش از حد نشاسته یا سموم قارچی مایکوتوکسین‌ها، می‌تواند به مشکلاتی مانند لامینیت، نکروز بافتی و اختلال در عملکرد شکمبه منجر شود. چنین شرایطی نه‌تنها بر هضم دام اثر منفی دارد، بلکه موجب بروز لنگش از طریق آسیب به بافت‌های سم می‌شود.

3. آسیب‌های فیزیکی و محیطی

ضربه‌های مکانیکی مانند لغزش، زمین‌خوردگی، پیچ‌خوردگی اندام‌ها یا حتی شرایط محیطی مانند سرمازدگی می‌توانند به ساختار پا آسیب رسانده و موجب لنگش شوند. بستر نامناسب، کف‌های سخت و لغزنده نیز ریسک آسیب‌های فیزیکی را افزایش می‌دهند.

4. عوامل ژنتیکی

برخی از دام‌ها به‌صورت ارثی استعداد بیشتری برای ابتلا به لنگش دارند. حیواناتی که سابقه خانوادگی یا شخصی تکرارشونده‌ای از لنگش دارند، ممکن است به علت ساختار خاص سم، ضعف در مفاصل یا حساسیت بیشتر به التهاب، در برابر این بیماری آسیب‌پذیرتر باشند. در انتخاب ژنتیکی گله، توجه به این ویژگی می‌تواند به کاهش بروز لنگش کمک کند.

علائم بیماری لنگش دام:

برخی از علائم بیماری لنگش پای گاو به شرح زیر است:

• گام های کوتاه
• تکان دادن سر
• قوس کمر
• کشیدن یک پا هنگام راه رفتن
• چرخش پاها به داخل و بیرون
• پوسیدگی و گندیدگی سم
• بروز تاول و التهاب بین انگشتان و سم دام

انواع لنگش در دام

لنگش در دام با توجه به شدت آن سه نوع متفاوت دارد: ۱- لنگش حاد ۲- لنگش تحت حاد ۳- لنگش مزمن.

عدم درمان لنگش ممکن است، علت فلج شدن گوسفندان به حساب بیایند.

الف) لنگش پای گاو از نوع لنگش حاد:

از علائم اصلی این نوع بیماری، وجود التهاب در سم است. این نوع لنگش همراه با خونریزی در خط سفید سم یا در مفاصل مچ همراه است. گاهی برای مشاهده این خونریزی باید خط سفید سم را جدا کرد. علائم دیگری مانند، افزایش ضربان قلب، افزایش تنفس، گرم شدن دیواره سم وجود دارد، که به وضوح قابل مشاهده است.

ب) لنگش تحت حاد:

این نوع بیماری، معمولا با زخم در مچ و دیواره سم همراه است. این نوع لنگش فرآیند طولانی و آهسته ایی دارد. تا 2 الی 3 ماه هیچ علائمی از لنگش پای گاو دیده نمی شود. هنگامی که بیماری پیشرفت می کند، سم زرد شده و از داخل خونریزی می کند.

ج) لنگش پای گاو از نوع لنگش مزمن:

در این نوع بیماری، لنگش پا به صورت غیر عادی رشد می کند. دیواره افقی سم، طویل می شود، کف سم پهن تر شده و گودی مناسبی ندارد. لنگش های مزمن را می توان با سم‌چینی منظم هر ۳-۴ ماه یکبار برطرف نمود.

راه‌های پیشگیری از بیماری لنگش دام

عواملی وجود دارد که این بیماری را در دام را تشدید یا کاهش می دهند:

1. عواملی که باعث تشدید وضعیت لنگش پا در دام می شود:

• بتن آسیب دیده در محوطه ها
• هل دادن دام موقع حرکت
• چرخش شدید گاوها در ورودی یا خروجی سالن
• استفاده از لیسه های اتوماتیک
• اجازه رشد بیش از حد پنجه

2. عواملی که ممکن است بیماری لنگش پای دام را کاهش دهد:

• استفاده از بستر عمیق
• کوتاه کردن پنجه در اوایل شیردهی
• افزایش مرتب کوتاه کردن پنجه
• افزایش استفاده روتین از حمام پا
• استفاده از کفپوش هایی که باعث کاهش یا جلوگیری از تجمع دوغاب در محوطه می شود
• چک کردن مداوم سم جهت تشخیص بیماری لنگش پای دام
• جدا کردن دام مبتلا به بیماری از سایرین
• استفاده از آهک برای ضدعفونی کردن دام، در مسیر عبور آن ها

روش های درمان لنگش پا در گوسفند و بز و گاو

برای درمان لنگش و گندیدگی سم گوسفندان، ابتدا دام بیمار را شناسایی نموده و از سایر حیوانات جدا گردد. بعد از تشخیص بیماری لنگش دام، سریعا با دامپزشک تماس بگیرید. برای درمان عفونت سم گوسفندان و دیگر دام ها علاوه بر رعایت بهداشت، باید از دارو های تزریقی استفاده نمود.

در زیر چند روش برای درمان لنگش پای گاو ارائه شده است.

• استفاده از داروهای شیمیایی با تجویز دامپزشک
• استفاده از محلول های ضدعفونی کننده مناسب برای درمان لنگش پای گاو و ضدعفونی کردن زخم های دامی
• استفاده از حمام سم با محلول سولفات روی 10درصد یا محلول 5 درصد فرمالین
• توقف سم چینی
• تصحیح جیره غذایی دام

کلام آخر:

برخلاف تصور عمومی، بیماری لنگش دام، یک اختلال واحد نیست، بلکه مجموعه‌ای از عوامل مختلف مانند عفونت، تغذیه نامناسب و شرایط محیطی در بروز آن نقش دارند. همین تنوع در علل بیماری، فرآیند درمان را دشوار و گاه زمان‌بر می‌کند. اگر لنگش در مراحل اولیه نادیده گرفته شود، ممکن است به آسیب‌های جدی‌تر نظیر پوسیدگی سم یا ناهنجاری‌های دائمی پا منجر شود. در همین راستا، شرکت آرال شیمی با ارائه محلول ارگانیک و بی‌خطر داموسیب، گامی مؤثر در پیشگیری از لنگش برداشته است. این محصول با قابلیت ضدعفونی قوی، بدون نیاز به شست‌وشوی اضافی، سم دام را همواره پاک و سالم نگه می‌دارد. استفاده منظم از آن، علاوه‌بر جلوگیری از رشد عوامل بیماری‌زا، به کاهش بروز لنگش و حفظ عملکرد طبیعی دام کمک می‌کند. حفظ سلامت سم، به معنای حفظ بهره‌وری و سودآوری در دامداری است.

⇐ بروزرسانی در خرداد 1404