اصول صحیح شیردوشی دام

شیردوشی دام، یکی از مهم ترین کارهای روتین دامداران محسوب می شود و بیشترین تعامل مستقیم بین گاوهای شیری و دامدار است. درد مزمن مرتبط با بیماری ها یا جراحات و هر موقعیت استرس زا که در طول شیردوشی رخ می دهد، باعث کاهش تولید شیر می شود. در صورتی که گاو در بخش پستان دچار بیماری باشد، می بایست پیش از شیردوشی، شرایط و نوع بیماری بررسی شود. از این رو، توجه به اصول صحیح شیردوشی دام از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به طور مفصل به بررسی شرایط شیردوشی دام، می پردازد و سپس محصولات مورد نیاز در این حوزه را معرفی خواهد کرد.

همچنین بخوانید:

♣ بررسی جامع چرخه بهداشت دام و دامداری

♣ آشنایی با انواع بیماری های دام 

مراحل شيردوشی دام توسط دست

رعایت بهداشت شیر و شیردوشی قبل از دوشش بسیار مهم است. محل دوشش باید محیطی تمیز و بدون استرس برای گاو باشد. مراجل زیر را هنگام شیردوشی باید رعایت کرد:

1.  اگر پستان‌ها کثیف هستند، قبل از شیردوشی از یک دستمال کاغذی خشک برای تمیز کردن پستان‌ها استفاده کنید. در صورت امکان، از آب استفاده نکنید. زیرا آب باقیمانده تخلیه می شود و به طور بالقوه دهانه پستانک را آلوده می کند.
2. با یک محلول پری دیپ، تمام 4 پستانک را به طور کامل آغشته کنید. محلول غوطه ور باید کل سرپستانک را بپوشاند.
3. شیر غیر طبیعی مانند پوسته، لخته یا ظاهر آبکی را بررسی کنید. از یک حوله استفاده کنید تا هر پستانک را با یک حرکت چرخشی رو به پایین پاک کنید تا خاک و محلول قبل از غوطه وری خشک و پاک شود.
4. پس از تخلیه محرک اولیه شیر، یک دوره زمانی حدود 20 تا 60 ثانیه طول می کشد تا پاسخ اکسی توسین را نشان دهد. شیردوشی باید 60 تا 90 ثانیه پس از پیش غوطه وری از سرپستانک، برای به حداکثر رساندن افت شیر، آغاز  شود.
5. شیردوشی را با فشار دادن انگشت شست و انگشت اول تا جایی که ممکن است روی پستان شروع کنید. شیر را با آن انگشتان به دام بیندازید و سپس انگشتان باقیمانده را فشار دهید و همچنان شیر را به دام بیندازید. این کار باعث می شود که شیر از سرپستانک خارج شود.
6. با محلول پست دیپ، پس از غوطه ور شدن بلافاصله پس از پایان شیردوشی، هر سرپستانک را  آغشته کنید. محلول پس از فرو بردن، به کاهش خطر ورود باکتری به دهانه پستانک تا بسته شدن اسفنکتر پستانک کمک می کند.
7. تجهیزات شیردوشی، سطل ها، حوله ها و فنجان های شیردوشی را بلافاصله بعد از هر بار شیردوشی تمیز و ضدعفونی کنید.

شرایط شیردوشی دام

شرایط شیردوشی دام باید به طور صحیح رعایت گردد تا بیشترین بازدهی برای دامدار و کمترین آسیب برای دام به وجود آید. در بخش زیر به نکاتی مهم درباره شرایط شیردوشی دام می پردازیم:

• بهتر است که شیردوشی دام در ساعات مقرر و در سطح منظم صورت بگیرد.
• می بایست دستگاه شیردوشی ضدعفونی شود و همینطور پستان ها و سرپستان ها پیش از شیردوشی یک الی دو بار شسته شوند.
• پس از شستن، ضدعفوني پستان توسط تیت گارد صورت می پذیرد.
• پیش از اینکه پستانک های ماشین نصب شود می بایست یک الی دو بار شیر هر پستان در داخل ظرف مخصوص دوشیده شود و به نوعی پستان مورد آزمایش قرار بگیرد تا اگر بیماری وجود دارد مشخص شود.
• پس از اینکه شیر از پستان قطع شد، می بایست جریان هوای دستگاه را متوقف و پستانک ها از پستان جدا کرد.
• پستانک ها باید در ظرفی که محتوای محلول ضدعفونی یددار یا سایر ضدعفونی کننده های استاندارد فرو بروند و این گزینه بسیار مهم است.
• وزن کردن شیر هر گاو می تواند در مدیریت صحیح کمک کننده باشد.
• برای هر وعده دوشیدن شیر گاو باید ۵ دقیقه صبر کرد.
• بهداشت شیر در جایگاه شیردوشی شامل قرارگیری شیر در مخازن تمیز و رعایت اصول بهداشتی در حمل و نقل آن است.

ضوابط بهداشتی شیردوشی دام

بهداشت شیر و شیردوشی شامل رعایت بهداشت اماکن شیروشی، شستشوی دستگاه و سالن شيردوشي و همچنین بهداشت خود پستان گاو است. در ادامه به جزئیات آن می پردازیم:

الف) رعایت نکات بهداشتی دوشش به وسیله ماشين شيردوشي حائز اهمیت است. دوشش شیر گاو به واسطه نیروی مکانیکی و تلمبه زدن صورت می گیرد. باید در هر ثانیه یک بار دست را روی دسته دستگاه قرار داد تا فشار و ضربان ایجاد شود. شرایط شیردوشی دام به شکل دستی تا ۵ راس و به تعداد کم مناسب است. در غیر این صورت، شیردوشی با ماشین شیردوش برقی انجام می گیرد. لازم به ذکر است که پس از هر وعده دوشش، شستشو و ضدعفونی دستگاه های شیردوش توسط ضدعفونی کننده ها و شوینده های موثر، ضروری است.

ب)  بهداشت مسکن و شرايط سالن شیردوشی باید یکی از اولین دغدغه ها در ایجاد محیطی پاک برای برداشت شیر باشد. بسترها مانند کاه، خاک اره یا بستر شن و ماسه باید همیشه تمیز، خشک و راحت باشند.

ج) هنگامی که گاوهای شیری دراز می کشند، پستان آنها در تماس مستقیم با زمین یا بستر است. خطر عفونت بیماری ورم پستان گاو در محیط های کثیف به شدت افزایش می یابد.

راهکارهای افزایش شیرگاو

یکی از روش های افزایش شیر گاو تغذیه درست است. در شکمبه گاو در حدود 10 میلیارد میکروارگانیسم وجود دارد که وقتی جیره غذایی جدید ورود می کند سبب افزایش جمعیت میکروبی شکمبه می شود. هر گاو می بایست به اندازه کافی علوفه و کنسانتره مصرف نماید اما نباید افراطی مصرف شود. سایر راهکارها به شرح زیر است:

• افزایش دفعات شیردوشی دام، از دیگر مواردی است که سبب افزایش شیر گاو می شود. اینطور که مشخص است به صورت معمول دو بار دوشش شیر در فاصله زمانی مناسب اثر بخش است.
• زمانی که بارندگی کاهش می یابد شاهد کمتر شدن علوفه مصرفی هستیم بنابراین بسیار خوب است که از جایگزین های مناسب مانند تفاله ها و پوسته ها و همینطور سبوس مناسب استفاده شود و جیره های مصرفی برای گاو رعایت شود.
• کیفیت جیره های غذایی گاو بسیار مهم است. علوفه می بایست کیفیت بالایی داشته باشد و از رطوبت بالایی برخوردار باشد و سبب می شود که گاو علاقه زیادی به نشخوار کردن داشته باشد. از سوی دیگر بهتر است که مواد مغذی موجود در یونجه و سیلاژ مورد بررسی قرار بگیرد.

همچنین بخوانید:

♣  تلقیح مصنوعی گاو

♣ اهمیت استفاده از ضدعفونی کننده جهت کنترل ورم پستان گاو

کلام آخر

توجه به شرایط شیردوشی دام برای حصول بهینه شیر و توجه به رفاه گاو  ضروری است. رعایت اصول صحیح شیردوشی دام، برای یک شیردوشی ایمن، بدون استرس و کارآمد بسیار مهم است. یکی از این اصول، رعایت ضوابط بهداشتی و فنی تأسیسات شیردوشی است. آرال شیمی در این خصوص، محصول داموسیب بر پایه پراستیک اسید 5% را ارائه می دهد. یکی از مزیت های این محصول، سازگار بودن آن با محیط زیست و موجودات زنده است.  همچنین به منظور شستشو و ضدعفونی دستگاه های شیردوشی، می توانید از شوینده های مخصوص cip دستگاه شیردوش قلیایی و اسیدی بدون کف و شوینده های تک مرحله ای AL-02 و AC-03 بهره گیرید.

⇐ بروزرسانی در خرداد 1403