شیردوشی دام

شیردوشی شرایط خاص خود را دارد و دستگاه هایی که در این راستا استفاده می شوند نیز انواع مختلفی دارند. در صورتی که گاو در بخش پستان دچار بیماری باشد، می بایست پیش از شیردوشی شرایط و نوع بیماری بررسی شود. با توجه به نقش عمده ی شیردهی دام در معادلات اقتصادی کشتارگاه ها، قصد داریم به طور مفصل به بررسی شرایط شیردوشی دام، مشکلات موجود در حین شیردوشی، دستگاه ها و تجهیزات موجود در زمینه شیردوشی دام بپردازیم. علاوه بر آن، مهمترین موضوع در حین شیردوشی دام، بروز بیماری هایی همچون بیماری ورم پستان دام می باشد. لذا در ادامه، این مقوله نیز به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.

شرایط شیردوشی دام

نکات مهم در راستای شرایط شیردوشی دام به شرح زیر است:
1. بهتر است که شرایط شیردوشی دام در ساعات مقرر و در سطح منظم صورت بگیرد.
2. می بایست دستگاه شیر دوشی ضدعفونی شود و همینطور پستان ها و سرپستان ها پیش از شیردوشی یک الی دو بار شسته شوند و همینطور خشک و تمیز باشند.
3. پیش از اینکه پستانک های ماشین نصب شود می بایست یک الی دو بار شیر هر پستان در داخل ظرف مخصوص دوشیده شود و به نوعی پستان مورد آزمایش قرار بگیرد تا اگر بیماری وجود دارد مشخص شود.
4. یک دقیقه پس از شستن پستان می بایست کار آغاز شود.
5. پس از اینکه شیر از پستان قطع شد می بایست جریان هوای دستگاه متوقف شده و همینطور نیاز است که پستانک ها از پستان جداسازی شوند.
6. پستانک ها باید در ظرفی که محتوای محلول ضدعفونی ید دار یا سایر ضدعفونی کننده های استاندارد فرو بروند و این گزینه بسیار مهم است.
7. وزن کردن شیر هر گاو می تواند در مدیریت صحیح کمک کننده باشد.
8. برای هر وعده دوشیدن شیر گاو باید 5 دقیقه صبر شود.

در صورتی که شرایط شیردوشی دام به روش دستی صورت می گیرد نیاز به مخزن 20 لیتری است و باید دو عدد لاینر نیز وجود داشته باشد. دوشش شیر گاو به واسطه نیروی مکانیکی و همینطور تلمبه زدن صورت می گیرد و باید در هر ثانیه یک بار دست روی دسته دستگاه فشار ایجاد کند و ضربان ایجاد شود.
شرایط شیردوشی دام دستی تا 5 راس و به تعداد کم مناسب است و برای زمانی که گاو ها شیر کمی دارند گزینه خوبی محسوب می شود در غیر این صورت نیاز به استفاده از دستگاه شیردوش برقی است.

دستگاه های شیردوشی دام

دستگاه های شیردوشی در دو مدل سیار و ثابت طراحی می شوند که انواع مختلفی دارند و برای دوشیدن شیر گوسفند و گاو و بز و شتر استفاده می شوند. از دستگاه شیردوشی برای دامداری ها و مزارع پرورش استفاده می شود.
دستگاه شیردوشی دام سیار دارای چرخ هستند و دارای یک سری تجهیزات لازم برای شرایط شیردوشی دام بوده که روی آنها نصب می شود. این دستگاه قابل حمل است و ظرفیت مخزن آن به طور میانگین بین 20 الی 50 لیتر متغیر است. برخی از دستگاه ها در مدل های تک مخزنه هستند و برخی دو مخزن دارند. شیردوش های سیار در مدل های تک واحد و دو واحد تولید می شوند.
دستگاه های شیردوشی سیار تک واحد می توانند از یک دام شیردوشی نمایند. اگر دستگاه دارای دو واحد باشد این امکان وجود دارد که از دو دام بتواند شیر بدوشد.
از دستگاه شیردوش ثابت به صورت خطی در دامداری های بزرگ استفاده می شود و سرعت کار به واسطه این دستگاه زیاد است.
یکی از اجزای مهم دستگاه ها پمپ خلا است. سایر اجزای اصلی این دستگاه بیدون شیر، خرچنگی، لوله های انتقال دهنده، لاینر، پولساتور برقی یا بادی و همینطور جترکاپ هستند.
مهمترین قطعات دستگاه شامل پولساتور و پمپ خلا هستند که برای ایجاد پالس و پمپ خلا استفاده می شوند و وظیفه دارند که فشار را کاهش دهند. از سوی دیگر معمولاً جنس بیدون مورد استفاده باید استاندارد باشد و معمولاً از جنس استیل یا آلومینیوم است. استیل های مورد استفاده در گریدهای مختلف هستند اما استیل نگیر بهترین گزینه است.
همه قطعات باید ضد زنگ باشند و همینطور نیاز به سطح سنج برای این دستگاه است.
لازم به ذکر است که پس از هر وعده دوشش، شستشو و ضدعفونی دستگاه های شیردوش توسط ضدعفونی کننده ها و شوینده های موثر، ضروری است. برای این منظور می توانید از شوینده های مخصوص cip دستگاه شیردوش قلیایی و اسیدی بدون کف و شوینده های تک مرحله ای AL-02 و AC-03 بهره گیرید.

مقالات مرتبط:

♣  بررسی جامع چرخه بهداشت دام و دامداری

♣ آشنایی با انواع بیماری های دام 

♣  تلقیح مصنوعی گاو

♣ پراکسیدین مراکز جمع آوری شیر

♣ پراکسیدین دامداری ها

بیماری ورم پستان گاو

بیماری ورم پستان گاو یکی از سه بیماری مهم در دامداری است که سبب ضررهای اقتصادی زیادی می شود. بیماری ورم پستان گاو سبب می شود که هزینه های درمانی و دامپزشکی بالایی در نظر گرفته شود، میزان تولید شیر کاهش یابد و شیر به بیرون ریخته شود.
بیماری ورم پستان گاو در واقع التهابی است که در بافت پارانشیم غدد پستانی صورت می گیرد و سبب تغییرات مرضی در غدد پستان شده و یک سری تغییرات فیزیکی و شیمیایی در شیر ایجاد می شود. مثلاً رنگ شیر تغییر می کند، لخته در شیر دیده می شود و سلول های بدنی افزایش می یابند و همینطور گلبول های سفید در شیر بیشتر می شوند.
سه دسته کلی در بروز بیماری ورم پستان گاو وجود دارد. دسته اول عوامل بیماری زیادی اصلی هستند و دسته های دوم و سوم به ترتیب عوامل بیماری زای فرعی و غیر معمول هستند.

انواع بیمار های ورم پستان گاو:

1. بیماری ورم پستان گاو از نوع استافیلوکوکوس اورئوس:

بیماری استافیلوکوکوس اورئوس یک عامل بسیار غیر قابل کنترل است. این باکتری روی لوزه و واژن و پوست سر پستانک ایجاد می شود و سبب بروز یک سری زخم روی سر پستانک می شود و شرایط شیردوشی دام را مشکل می کند.

2. بیماری ورم پستان استرپتوکوکوس آگالاکتیه:

این بیماری زمانی رخ می دهد که موازین بهداشتی به درستی رعایت نشده باشد این موضوع معمولاً در فضای غیر بهداشتی سالن های شیردوشی دیده می شود. درمان به واسطه آنتی بیوتیک ها صورت می گیرد.

3. بیماری ورم پستان مایکوپلاسمایی:

این بیمار بیشتر در فصل های سرد و در مناطق مرطوب دیده می شود و ناگهانی شروع می شود. این بیماری سبب می شود که افت ناگهانی در تولید شیر صورت بگیرد و در مواقع حاد سبب می شود که شیر قطع شود و پستان بسیار سفت و ملتهب شود.
با توجه به اهمیت شناخت سایر بیماری های گاو، در ادامه به معرفی 5 مورد از مهمترین و رایج ترین بیماری های گاو می پردازیم.

انواع بیماری های گاو

1. اسهال ویروسی گاو

یکی از بیماری های مخاطی است که در لیست بیماری های عفونی قرار می گیرد. این بیماری نسبتاً تلفات کمی دارد اما در حد حاد سبب مرگ و میر می شود. این بیماری با اسهال شدید و زخم و تورم و همینطور ساییدگی مخاط دهان همراه است.

2. بیماری سل گاوی

از دیگر بیماری گاو محسوب می شود و نشانه خاصی ندارد اما گاو به تدریج لاغر می شود و شروع به سرفه می کند. سل ریوی بر روی میزان شیر گاو اثر می گذارد. سرفه های گاو فضای گاوداری را آلوده می کند. این بیماری روی پستان ها، رحم ها و غدد لنفاوی اثر می گذارد.

3. بیماری بروسلوز

این بیماری به صورت تب در گاو بروز می دهد و در صورت آبستن بودن گاو سبب سقط جنین می شود.
بیماری هاری در گاو در اثر گزش سگ و یا حیواناتی صورت می گیرد که به این بیماری مبتلا هستند و بیماری دوره بین 25 الی 150 روز دارد. گاو دچار خواب آلودگی شدید شده و حساسیت زیاد در او ایجاد می شود.

4. لنگش

دومین بیماری پر هزینه پس از ورم پستان در گاوداری است و بر روی عملکرد اقتصادی اثرگذار است. علائم این بیماری شامل تغییر شکل سم، خونریزی و زخم شدن پاشنه، لنگیدن حیوان، کاهش فعالیت و تحرک حیوان است.

5. جابجایی شیردان

جابجایی شیردان نیز به نوبه خود بیماری محسوب می شود دردسرهای خود را دارد و شیردان از وضعیت طبیعی به سمت چپ یا راست منحرف می شود .

راهکارهای افزایش شیرگاو

یکی از روش های افزایش شیر گاو تغذیه درست است. در شکمبه گاو در حدود 10 میلیارد میکروارگانیسم وجود دارد که وقتی جیره غذایی جدید ورود می کند سبب افزایش جمعیت میکروبی شکمبه می شود. هر گاو می بایست به اندازه کافی علوفه و کنسانتره مصرف نماید اما نباید افراطی مصرف شود.
افزایش دفعات شیردوشی دام از دیگر مواردی است که سبب افزایش شیر گاو می شود. اینطور که مشخص است به صورت معمول دو بار دوشش شیر در فاصله زمانی مناسب اثر بخش است اما تحقیقات نشان داده است که اگر از دو بار به سه بار افزایش صورت بگیرد میزان شیر گاو بیشتر می شود.
زمانی که بارندگی کاهش می یابد شاهد کمتر شدن علوفه مصرفی هستیم بنابراین بسیار خوب است که از جایگزین های مناسب مانند تفاله ها و پوسته ها و همینطور سبوس مناسب استفاده شود و جیره های مصرفی برای گاو رعایت شود.
کیفیت جیره های غذایی گاو بسیار مهم است. علوفه می بایست کیفیت بالایی داشته باشد و از رطوبت بالایی برخوردار باشد و سبب می شود که گاو علاقه زیادی به نشخوار کردن داشته باشد. از سوی دیگر بهتر است که مواد مغذی موجود در یونجه و سیلاژ مورد بررسی قرار بگیرد. خوراک مخلوط شده می بایست از نظر تنوع مواد غذایی و مغذی بررسی شود.

ضدعفونی کننده های دام

رعایت بهداشت و از بین بردن باکتری ها از موارد بسیار مهم محسوب می شود که حتی روی روند شیردوشی دام نیز اثر گذار است بنابراین بسیار مهم است که موقعیت ضدعفونی کننده های دام شناسایی شوند.
نانونیپ های HD به طور کلی در لیست ضدعفونی کننده های مخصوص قرار دارند که میزان بسیار بالایی ذرات نقره دارند که میتوانند میکروارگانیسم ها را از بین ببرند.
این محصول در سالن های گاوداری که معمولاً از نظر آلودگی در وضعیت حاد قرار دارند استفاده می شود. این محصول دارای غلظت پنج دهم درصد بوده و به میزان 100 سی سی برای هر متر مربع مورد استفاده قرار می گیرد و طرز استفاده به صورت اسپری است. به طور کلی سبب می شود که بار آلودگی کاهش شود.
مدل دیگر ضدعفونی کننده های عمومی هستند که نانونیپ LD هستند که سبب می شود وسایل و تجهیزات شیردوشی ضدعفونی شود و همینطور می توانند برای آلودگی های شدید با سطح غلظت بیشتر استفاده شوند.
داموسیب برپایه پراستیک اسید در لیست ضدعفونی کننده های چند منظوره قرار دارد که سبب می شود که به صورت اختصاصی برای صنایع تولیدات دامی مورد استفاده قرار بگیرد. این ضدعفونی کننده به طور کلی برای سالن های پرورش دام، برای سیستم های شیردوشی و مخازن حمل شیر، برای لوازم و تجهیزات، حوضچه های ورودی، خوراک دام پیش از فرآوری، آب آشامیدنی، پستان گاو، سم گاو و جلوگیری از بیماری لنگش استفاده می شود. به صرفه بودن این محصول از لحاظ اقتصادی یکی از مهمترین دلایل استقبال فعالان حوزه دام و طیور و کشتارگاه ها بوده است. یکی دیگر از مزیت های این محصول، سازگار بودن آن با محیط زیست و موجودات زنده است. از آنجایی که هیچ باقی مانده مضری از خود بجا نمیگذارد، استفاده از آن باعث تضمین سلامت دام و حتی پرسنلی می شود که در تماس مستقیم با آن قرار دارند. مهم بودن این مطلب از این نشأت می گیرد که اغلب محصولات ضدعفونی کننده در حوزه دام و طیور، به لحاظ شیمیایی و در بلند مدت اثرات زیان باری برای سلامت پرسنل و سایر موجودات زنده موجود در محیط به دنبال دارند.
این محصول سبب می شود که فضای کشتارگاه ضدعفونی شود و لاشه های گوشت و همینطور خودروهای حمل بار نیز به واسطه این محلول گندزدایی می شوند. حتی برای ضدعفونی کردن مخازن نگهداری آب و لوله های انتقال آب و همینطور انبارها و مخازنی نگه داری علوفه نیز استفاده می شوند.