نکات مهم در مورد تلقیح مصنوعی گاو:
از مهمترین مزایای روشهای تلقیح مصنوعی گاو این است که مانع انتقال بیماری گاو نر به ماده می شود. باردارکردن مصنوعی گاو به شکل غیر طبیعی و معمول صورت می گیرد. به زبانی ساده تر اسپرم گاو توسط ابزار و روش های مشخص وارد رحم گاو ماده می شود و عمل لقاح صورت می گیرد.
روشهای تلقیح مصنوعی گاو در زمینه باروری بیشتر گاو مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله قصد داریم در ابتدا در خصوص دام سبک و سنگین و روش های دامداری سنتی و صنعتی صحبت کنیم. سپس مراحل روشهای تلقیح مصنوعی گاو را به صورت گام به گام ارائه دهیم و ابزار های مورد نیاز و دقت در این پروسه را توضیح دهیم. در نهایت نحوه شیردوشی گاو و نکات مربوط به آن را بررسی خواهیم کرد.
قبل از ادامه مطلب، توصیه میکنیم حتما مجموعه مقالات مربوط به صنعت دام و طیور را مطالعه نمایید:
«مقالات مرتبط»
♣ بررسی جامع چرخه بهداشت دام و دامداری
♣ پراکسیدین مراکز جمع آوری شیر
توضیح کلی دام سبک و سنگین
پیش از اینکه مراحل روشهای تلقیح مصنوعی گاو را شرح دهیم بهتر است اطلاعاتی در مورد دام سبک و سنگین داشته باشیم.
در اصطلاحات دامپروری، دام سبک شامل حیوانات کوچکی مانند گوسفند و بز و خوک است و دام سنگین نیز مربوط به گاو و گاومیش و همینطور شتر و … می شود. به گاو ماده ای که زایمان اول خود را انجام نداده تلیسه گفته می شود. گوساله ها خود شامل چندین دسته گوساله خیس، یعنی گوساله تازه متولد شده، گوساله خشک یعنی حیوانی که ور مصرف شیر آن تمام شده است و گوساله پای کل که به گوساله ماده گفته می شود که برای باردارکردن مصنوعی آماده است. این آمادگی از نظر فیزیکی برای باروری مناسب است.
عبارت تلقیح مصنوعی گاو نیز به منظور اصلاح نژاد بوده و شامل عمل اسپرم ریزی به صورت مصنوعی در رحم گاو است که البته برای اینکار نیاز به شخص متخصص خواهد بود.
تفاوت دامداری صنعتی و سنتی
با اینکه بیش از 70 درصد از تولیدات دامی به صورت دامداری سنتی است اما روند دامداری به سمت صنعتی شدن گام برداشته است. در دنیای دامداری سنتی، میزان امکانات محدودتر است. به طور کلی اصطلاح “نگاه معیشتی” برای آن دیده می شود. در واقع سرمایه گذاری ها فقط در دام صورت می گیرد و به همین ترتیب میزان ریسک سرمایه نیز پایین تر است.
روند پرورش دام به صورت صنعتی، به شکل متمرکز است و نیاز به رعایت قوانین و اصول مخصوص به خود دارد. در دنیای دامداری صنعتی نیاز به دانش گسترده در زمینه اصلاح نژاد است از سوی دیگر مدیریت و تغذیه اهمیت زیادی دارد و هنوز ابزارهای لازم در این زمینه دیده نمی شود.
خسارات گسترده ای در دامداری صنعتی دیده می شود. حضور فعالان در زمینه دامپزشکی، افرادی که بتوانند اطلاعات فنی بالایی داشته باشند و تیم های مدیریتی قوی بخش مهمی از دامداری صنعتی را در بر می گیرد. روشهای تلقیح مصنوعی گاو موضوعی است که در دامداری سنتی و صنعتی جایگاه ویژه ای دارد.
احداث ساختمان دامداری
برای احداث ساختمان دامداری نیاز به طی یک سری مراحل است:
در گام اول نیاز به تهیه مکانی است که برای احداث دامداری گزینه خوبی باشد. سپس نوبت به اخذ مجوزهای لازم است.
مدارک لازم از قبیل زیر است:
- دریافت موافقتنامه اصولی: معمولاً اعتبار این گواهی 6 ماه است اما شرایط برای تمدید فراهم شده است. گواهی طبق ضوابط و قوانین دامپروری صادر می شود. این گواهی می بایست حتماً به نام یک شخصیت حقیقی یا حقوقی باشد. نکته مهم اینکه اجازه ندارید موافقت اصولی را بفروشید و یا انتقال دهید.
- شما برای احداث ساختمان دامداری نیاز به پروانه تاسیس دارید. این پروانه بر اساس ضوابط نظام صادر می شود و اعتبار 2 ساله دارد و می توانید یک سال دیگر آن را تمدید کنید. این پروانه نیز به نام یک شخص یا شرکت به ثبت می رسد.
- پس از اینکه واحد صنعتی تاسیس شد نیاز به مجوزی است که به آن پروانه بهره برداری گفته می شود.
- مجوز بهداشتی نیز به واسطه بررسی موارد بهداشتی ارائه می شود.
نحوه باردار کردن مصنوعی گاوها
تلقیح گاو و باردارکردن مصنوعی آن به روش مصنوعی یکی از روش هایی است که سبب می شود درصد باروری بیشتر شود. یکی از مهمترین مزایای تلقیح مصنوعی گاو این است که مانع انتقال بیماری گاو نر به ماده می شود. روشهای تلقیح مصنوعی گاو به شکل غیر طبیعی صورت می گیرد. به زبانی ساده تر اسپرم گاو توسط ابزار و روش های مشخص وارد رحم گاو ماده می شود.
البته این روش برای تلقیح مصنوعی گاو و باردارکردن مصنوعی است و برای گوسفندان روش های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد که بیشتر به صورت لاپاراسکوپی، واژینال و سرویکال است.
برای باردارکردن مصنوعی گاو روش مجاز و اثربخش رکتور واژینال است. شخصی که باید این کار را انجام دهد باید تخصص کافی داشته باشد و هر نوع بیماری و عفونت از حیوان دور بماند.
تلقیح مصنوعی گاو
روشهای تلقیح مصنوعی گاو به مراحل زیر است:
- شخصی که این کار را انجام می دهد باید دست چپ خود را وارد مقعد گاو کند. نیاز است که از دستکش مامایی استفاده کنید و آن را توسط روغن چرب کنید. مقعد گاو باید ماساژ داده شود و دست وارد مقعد شود.
- در باردارکردن مصنوعی تفنگ تلقیح توسط دست راست شخص وارد واژن گاو می شود. موضوعی که وجود دارد اینکه احتمال دیده شدن کود آلوده در اطراف فرج و واژن گاو زیاد است بهتر است از حوله های کاغذی استفاده شود و از آلودگی های احتمالی جلوگیری شود. سر تفنگ باید با زاویه 30 درجه وارد واژن گاو شود. دقت شود که به اشتباه وارد مثانه نشود. در زمان ورود گاو به سمت جلو هل داده می شود و نیاز است که زاویه 6 الی 8 سانتیمتر به سمت بالا داشته باشد.
- یکی از موضوعاتی که در زمان روشهای تلقیح مصنوعی گاو مطرح است، وجود مدفوع در داخل رکتوم گاو است. در چنین شرایطی می بایست از دست چپ خود استفاده کنید و آن را به سمت جلو حرکت دهید تا مدفوع اضافی از زیر دست خارج شود.
- به این ترتیب دست چپ که در داخل مقعد وجود دارد می تواند سر تفنگ داخل واژن را لمس کند.
- دست چپ کمک می کند تا سر تفنگ به بخش های رکتوم هدایت شود.
- باید مسیر عبور به درستی صورت بگیرد تا از سرویکس عبور کند و به رحم گاو برسد.
- با رسیدن به رحم گاو اسپرم به داخل شاخ های رحم ریخته می شود.
در فرایند تلقیح مصنوعی گاو این 7 مرحله باید به درستی صورت بگیرد تا انتظار درصد باروری بالا وجود داشته باشد و روش خوبی برای به دنیا آمدن گوساله های تازه متولد شده است.
نکته: گاه دیده شده که گاو ها خودشان را منقبض می کنند و از دست مامور تلقیح اذیت می شوند. برای این کار می توان دو انگشت را به سمت جلو و عقب در داخل رکتوم ماساژ داد تا گاو احساس ریلکسی داشته باشد.
ابزارآلات تلقیح(تفنگ تلقیح)
برای تلقیح مصنوعی گاو و باردار کردن مصنوعی ابزار آلات خاصی نیاز نخواهید داشت اما مهمترین آن دستکش و تفنگ تلقیح مصنوعی گاو است.
تفنگ تلقیح یک ابزار کاربردی در باردارکردن مصنوعی برای ورود اسپرم به داخل رحم گاو است. یک قطعه به اسم پایوت وجود دارد که روی آن سوار می شود و در نهایت تفنگ وارد واژن دام می شود. زمانی که تفنگ در محل مناسب قرار گرفت، پیستون تفنگ فشار داده می شود و اسپرم در مکان مورد نظر تخلیه خواهد شد. لازم است ابزارآلات مورد نیاز حتما توسط محلول های ضدعفونی کننده مناسب، ضدعفونی و پاتوژن زدایی گردند. به این منظور می توانید از محصولات فودگرید آرال شیمی (فوداسیب) استفاده کنید که نه تنها به پوست و بدن گاو ضرری نمی رساند بلکه اثر ضدعفونی کنندگی بالایی نیز دارند.
پایت ها معمولاً مدل های یک دوم و یک چهارم دارند. برخی از سرنگ های تلقیح برای هر دو مدل مناسب هستند.
معمولاً در بخش بالای تفنگ یک حلقه رنگی دیده می شود که برای تفکیک اسپرم ها استفاده می شود و مامور تلقیح می تواند از هر حلقه در راستای هدف خود استفاده نماید. بر روی بدنه سرنگ نیز یک دکمه تعبیه شده است که سبب می شود بخش غلاف به طور دقیق نگهداری شود.
بهترین زمان تلقیح
برای بررسی زمان مناسب تلقیح مصنوعی گاو باید به اولین ایستا فحلی دقت کرد. معمولاً 10 الی 14 ساعت پس از دیدن اولین ایستا فحلی روند تلقیح مصنوعی گاو می بایست صورت بگیرد. هرچه در این زمان دقت صورت بگیرد می توان از رسیدن تعداد اسپرم سالم بیشتر به تخمک ها مطمئن شد.
نحوه شیردوشی گاو
گام اول در شیردوشی گاو تحریک پستان است. این کار سبب می شود تا سیستم عصبی مجاری پستان تحریک شود و خروج شیر راحت تر صورت بگیرد. در این راستا باید عواملی مثل تمایل دام در شیر دادن، تنظیم بودن ماشین شیردوشی و ترشح هورمون در جریان خون برقرار باشد و 8 دقیقه زمان برای دوشیدن شیر کافی است. هرچه هورمون اکسی توسین کمتر ترشح شود خروج شیر سخت تر صورت می گیرد.
شیردوشی می تواند به روش های مشتی، دو انگشتی، شصتی و با ماشین صورت بگیرد. هر یک از روش ها نیاز به تخصص دارد.
استریلیزاسیون های گاو در زمان شیردوشی
تمیز کردن پستانک های گاو یکی از بخش های مهم شیردوشی است به طوری که باید پستان از هر میزان آلودگی پاک شود. از سوی دیگر باید میزان ورم پستان مورد کنترل قرار بگیرد. استفاده از دستمال یا حوله خشک و تمیز برای رفع آلودگی پستانک های گاو مناسب است. اگر از روش خشک برای تمیز کردن پستانک ها استفاده شود زمان کمتری گرفته می شود اما اگر میزان آلودگی زیاد باشد نیاز به مایع ضد عفونی کننده است.
همانطور که قبلا نیز ذکر گردید، انتخاب محلول ضدعفونی کننده بگونه ای که به پوست و بدن گاو ضرر نرساند، بسیار حائز اهمیت است. آرال شیمی با تولید محصولات ضدعفونی کننده ارگانیک بر پایه پراستیک اسید می تواند انتخاب مناسبی در این زمینه باشد.
علاوه براین نیز، آب نیمه گرم و یک پارچه تمیز در این راستا عملکرد خوبی خواهد داشت. مراحل رفع آلودگی می بایست در زمان تلقیح مصنوعی گاو نیز ارزیابی شود و این موضوع سبب می شود تا از نفوذ عفونت به داخل بدن گاو جلوگیری صورت بگیرد. در پروسه تلقیح مصنوعی گاو و شیردوشی بسیار مهم است که بتوانید صبر و حوصله کافی داشته باشید.
ضدعفونی دستگاه ها و تجهیزات تلقیح مصنوعی گاو در باردارکردن مصنوعی و همچنین دستگاه شیردوشی به منظور حفظ سلامت دام اهمیت دارد. از طرفی انتخاب مناسب در این زمینه ضدعفونی کننده فودگرید می باشد. شوینده ها و ضدعفونی کننده های آرال شیمی جهت از بین بردن انواع پاتوژن های دامی در صنعت دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرند.
پیشنهاد می کنیم برای مطالعه سایر مقالات در خصوص نکات مهم مربوط به خوراک دام و مکمل های غذایی و اسیدی فایرهای موثر جهت تغذیه دام و طیور، به مقالات اسیدهای آلی در خوراک دام و طیورو اسیدی فایرها مراجعه فرمایید.
6 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
سلام به شما، من تاحالا نمیدونستم چرا از لقاح مصنوعی برای گاوها استفاده میکنند اما این مقاله شما بسیار کامل و جامع بود و اطالاعات مفیدی را بدست آوردم.سپاس
سلام دوست عزیز و سپاس از توجه شما، تلقیح مصنوعی جایگزین اقتصادی و مقرون به صرفه ای برای تلقیح طبیعی است.
با سلام و خسته نیاشید .
خیلی ممنون واسه مطالبتون بسیار عالی .
باسلام خدمت شما دوست عزیز، سپاس از لطف و توجه شما.
چجوری دلتون میاد در حق یک موجود زنده دارای ادراک درد و احساس چنین چنایت هایی بخاطر شکمتون بکنید؟
سلام بر شما، سپاس از توجهتون به مطالب، البته اینها مسائل علمی و جزئی از چرخه طبیعت است پس طبق تحقیقات و آزمایشات انجام می شود و جای نگرانی نیست.