روش‌ پاک کردن رزین اپوکسی خشک شده از چوب، فلز، لباس، شیشه، پوست

در بسیاری مواقع هنگام کار کردن با رزین اپوکسی، این ماده چسبناک روی سطوح دیگر نشتی می‌کند و بعد از خشک کردن، پاکسازی و کندن آن به‌راحتی امکان ندارد. برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک شده از سطوح مختلف با توجه به نوع سطح و کاربرد آن در خانه، کارگاه یا محیط صنعتی حلال‌های ملایم تا قوی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مطلب نوع حلال مناسب برای پاک کردن رزین خشک از فلز، بتن، پارچه، چوب، پوست، پلاستیک و شیشه را همراه روش کار توضیح می‌دهیم. در انتها نیز جدول مقایسه‌ای برای پنج حلال صنعتی رایج برای این منظور از نظر قدرت پاک‌کنندگی و شرایط ایمنی کار را ارائه می‌کنیم. محصولات حلال 040 و حلال 050 صنایع آرال شیمی را معرفی می کنیم.

همچنین بخوانید:

♣ انواع حلال های پاک کننده نفتی

♣ روش‌های تولید انواع قیر و پاک‌سازی آن

رزین اپوکسی خشک چیست؟

رزین اپوکسی نوعی پلیمر مصنوعی است که به‌عنوان چسب یا پوشش جامد کامپوزیتی در صنایع مختلف و کارگاه‌های ساخت قطعات هنری یا تزیینی بکار می رود. این رزین بسیار مقاوم و بادوام است و چسبندگی بسیار بالایی در سطوح مختلف دارد. هنگام مصرف این رزین‌ برای کاربردهای مختلف، در بسیاری موارد ممکن است چکه یا نشتی به سایر سطح‌های موجود در محل ایجاد شود. در نتیجه این اپوکسی به‌صورت ناخواسته به سطوح دیگر می‌چسبد و به مرور خشک می‌شود. بنابراین پاک کردن رزین اپوکسی خشک شده یکی از فرایندهای مهم برای تمیزکاری سطوح است. اما روش خشک کردن آن با توجه به بافت سطح، تخلخل و زبری فرق دارد.

ابزارها و مواد مورد نیاز برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک از سطوح

با توجه به اینکه پاکسازی رزین اپوکسی در چه محیطی (خانه، کارگاه کوچک، محیط صنعتی) انجام می‌گیرد،‌ ابزار و تجهیزات برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند:

1. دستکش پلاستیکی
2. پارچه تمیز، خشک و نرم یا ابزار شستشوی صنعتی
3. حلال مناسب
4. فضای تهویه مناسب
5. کاردک یا تجهیزات خاص تراشیدن اپوکسی در محیط‌های صنعتی
6. عینک محافظ چشم
7. ماسک فیلتردار ( در صورت استفاده از حلال قوی)

 نوع حلال و روش استفاده از آن، با توجه به بافت سطح از لحاظ سختی یا تخلخل، با یکدیگر تفاوت دارد. انتخاب حلال مناسب با هدف کمترین آسیب به سطح انجام می‌گیرد.

حلال‌های رایج برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک از سطوح مختلف

برخی از حلال‌های رایج مورد استفاده برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک به شرح زیر هستند:

الف) حلال‌های ملایم پاک کردن رزین اپوکسی

سرکه، تنها حلال ملایم برای پاکسازی رزین است. از آنجایی که سرکه حلال قوی نیست در صورت نیاز به استفاده از آن لازم است مقدار بیشتری را مصرف کنیم. سرکه برای پاک کردن رزین اپوکسی از پوست بدن یا مقدار کم اپوکسی بسیار مناسب است.

ب) حلال‌های نسبتا قوی رزین اپوکسی

الکل ایزوپروپیل، الکل صنعتی، استون و تینر رنگ از دسته حلال‌های قوی برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک هستند. این دسته معمولا در انواع حلال‌های صنعتی قرار می‌گیرند که اپوکسی را از روی سطح سریع پاک می‌کنند. این دسته حلال‌ها بیشتر در کارگاه‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ج) حلال‌های بسیار قوی رزین اپوکسی

تینر ۲۰۰۰۰، تولوئن، متیلن کلراید، زایلن حلال‌های بسیار قوی برای پاک کردن لایه‌های ضخیم رزین اپوکسی خشک هستند که در محیط‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دسته حلال‌ها که برای مصارف خانگی و کارگاه‌های کوچک توصیه نمی‌شوند، حتما نیاز به محیط با تهویه قوی، ماسک تنفسی و دستکش برای استفاده دارند. زیرا بخارات تولیدی آن‌ها برای دستگاه تنفسی بسیار مضر هستند و در صورت استنشاق طولانی مدت حتی می‌توانند سرطان‌زا باشند. غلظت‌های مختلفی از این حلال‌ها در بازار وجود دارد و هنگام خرید لازم است دستورالعمل مصرف در میزان مشخص را از فروشنده دریافت کرد.

روش پاک کردن رزین اپوکسی خشک از سطوح متخلخل چوب و بتن

بهترین حلال اپوکسی خشک شده برای چوب، استون و الکل ایزوپروپیل است و استفاده از تینر به آن آسیب می‌رساند. با این حال همیشه بهتر است برای پاک کردن اپوکسی خشک از روی چوب ابتدا مقدار کمی از استون را در قسمت کوچکی از چوب امتحان کنید و در صورتی‌که تغییر رنگ پیدا نکرد، پاکسازی را برای محل اصلی انجام دهید. در محیط‌های صنعتی نیز هر چند استون برای پاک کردن لایه‌های نازک اپوکسی خشک از بتن مفید است، اما  تینر ۲۰۰۰۰، زایلن و متیلن کلرید مناسب‌ترین جایگزین به‌خصوص در لایه‌های ضخیم اپوکسی هستند. البته در این مورد حتما لازم است از دستکش، عینک و ماسک تنفسی استفاده کنیم.

بعد از تهیه حلال، برای پاکسازی اپوکسی در محیط‌های کوچک مراحل زیر را انجام دهید:

1. مقدار کافی حلال را روی یک پارچه نرم و تمیز بریزید و به آرامی روی بخش مورد نظر بکشید.
2. اجازه دهید تا حلال در مدت زمان کافی داخل اپوکسی نفوذ کند به شکلی که کاملا شل شود.
3. با استفاده از کاردک و پارچه تمیز دیگر به آرامی اپوکسی را از سطح پاک کنید.
4. اگر بعد از پاک کردن اپوکسی، لکه‌های حلال روی سطح باقی ماند، اجازه دهید تا به مرور تبخیر شود.

در محیط‌های صنعتی بعد از اسپری کردن حلال روی اپوکسی، از تجهیزات خاص برای تراشیدن باقیمانده آن و شستشوی نهایی سطح استفاده می‌شود.

روش پاک کردن رزین اپوکسی خشک از سطوح سخت فلزی و بتنی

استون در سطوح سخت و غیر متخلخل مانند فلز و بتن نفوذ نمی‌کند. بنابراین تینر رنگ یا پاک‌کننده‌های شیمیایی چسب بهترین حلال برای پاک کردن اپوکسی خشک از این سطوح در کارگاه‌های کوچک و خانه هستند. در محیط‌های صنعتی بزرگ با رعایت شرایط ایمنی مناسب و تهویه قوی از زایلن، تولوئن و تینر ۲۰۰۰۰ نیز می‌توانیم استفاده کنیم.

بعد از تهیه حلال، مراحل زیر را در خانه یا محیط‌های کوچک انجام دهید:

1. مقدار کافی از حلال را همراه پارچه تمیز و خشک روی اپوکسی بکشید یا اسپری کنید.
2. بعد از زمان مشخص و شل شدن نسبی اپوکسی، با استفاده از کاردک و پارچه تمیز دیگر آن‌را از روی سطح پاک کنید.

در محیط‌های صنعتی بعد از اسپری کردن حلال روی اپوکسی، از تجهیزات خاص برای تراشیدن باقیمانده آن و شستشوی نهایی سطح استفاده می‌شود.

روش پاک کردن رزین اپوکسی خشک از پلاستیک و شیشه

بهترین حلال اپوکسی برای پاکسازی رزین خشک شده از پلاستیک، الکل ایزوپروپیل است. سطوح پلاستیکی به خاطر بافت نرم خود با حلال‌های قوی واکنش نشان می‌دهند و آسیب می‌بینند. اما الکل ایزوپروپیل ملایم‌ترین حلالی است که می‌توانیم برای پلاسیتک استفاده کنیم. برای پاک کردن رزین خشک از سطوح شیشه‌ای نیز به‌جز الکل ایزوپوپیل که در کارگاه‌های کوچک مناسب است، در محیط‌های صنعتی حلال‌های قوی‌تر مانند استون، زایلن، تینر ۲۰۰۰۰ و تولوئن با رعایت شرایط تهویه و ایمنی سلامت جایگزین بهتری هستند. زیرا در محیط‌های صنعتی معمولا لایه اپوکسی ضخیم‌تر است و نیاز به حلال قوی‌تری دارد.

بعد از تهیه حلال مناسب مراحل زیر را برای پاکسازی آن از سطح در خانه یا کارگاه انجام دهید:

1. دستمال آغشته به میزان کافی حلال را روی اپوکسی بکشید.
2. اگر هنگام مصرف الکل ایزوپروپیل بعد از مدت زمان کافی اپوکسی به حالت نرم در نیامد، از تینر رنگ یا استون (در خانه یا کارگاه) استفاده کنید. سپس بار دیگر مرحله اول را تکرار کنید.
3. با استفاده از کاردک اپوکسی نرم را از سطح پاک کنید.
4. با یک پارچه تمیز باقیمانده اپوکسی خشک را پاک کنید.

بعد از اسپری کردن حلال روی اپوکسی، تجهیزات خاصی برای تراشیدن باقیمانده آن و شستشوی نهایی سطح بکار می رود.

روش پاک کردن رزین اپوکسی خشک از لباس

در صورتی‌که حین کار با اپوکسی، این ماده روی لباس ریخت، ابتدا آن را در آورید. بهترین حلال برای پاک کردن لباس و پارچه استون است. بنابراین برای پاک کردن آن مراحل زیر را انجام دهید.

1. یک پارچه تمیز و نرم را به مقدار کافی استون آغشته کنید.
2. پارچه آغشته به استون را روی محل مورد نظر بکشید تا اپوکسی خشک کاملا نرم شود.
3. با استفاده از یک کاردک تا آنجا که می‌توانید باقیمانده اپوکسی را از روی لباس بردارید.
4. لباس را با آب داغ و صابون بشویید.

از آنجا که استون ماده‌ای اشتعال‌زا است، حتما در محیط دارای تهویه مناسب و دور از حرارت  با آن کار کنید.

روش پاک کردن رزین اپوکسی خشک از پوست بدن

بهترین کار هنگام کار با رزین اپوکسی استفاده از دستکش و لباس آستین بلند است تا از تماس مستقیم آن با بدن جلوگیری شود. با این حال اگر به دلایل مختلف این رزین با پوست تماس پیدا کرد و به شکل خشک در نیامد، بعد از پاک کردن آن با پارچه تمیز، پوست را بلافاصله با آب گرم و صابون شستشو دهید. اما برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک از بدن مراحل زیر را انجام دهید:

1. پارچه تمیز و نرم را به سرکه آغشته کنید و برای چند دقیقه روی محل بکشید.
2. محل را با آب داغ و صابون بشویید.

در صورتی‌که سرکه موثر نبود، می‌توانید از الکل ایزوپروپیل استفاده کنید. البته همیشه لازم است قبل از شروع کار با رزین، برگه اطلاعات و دستورالعمل ایمنی را به دقت بخوانید و در صورت نیاز برای پاک کردن آن با پزشک مشورت کنید.

مقایسه انواع حلال‌‌های صنعتی برای پاک کردن رزین اپوکسی از سطوح

پاک کردن رزین اپوکسی خشک از سطوح در خانه یا کارگاه‌های کوچک با حلال‌های ملایم و کم خطر مانند الکل ایزوپروپیل، استون، تینر رنگ و سرکه قابل انجام است. اما در صنعت، انتخاب بهترین حلال صنعتی برای این کار علاوه بر نوع سطح نیاز به رعایت شرایط سختگیرانه‌تر از لحاظ اشتعال و آسیب به دستگاه تنفسی دارد.

جدول زیر مقایسه‌ای کلی بین پنج حلال صنعتی پر کاربرد است.

مطالعه بیشتر:

♣ بهترین شوینده های شیمیایی و طبیعی برای پاکسازی سطوح آشپزخانه

پاکسازی مخازن نفتی، شستشوی تانکر سوخت و فرآورده های روغنی

کلام آخر:

انتخاب حلال مناسب برای پاک کردن رزین اپوکسی خشک شده از سطوح مختلف بسیار اهمیت دارد. معمولا برای سطوح غیر متخلخل و سخت مانند فلز، شیشه، بتن از استون، زایلن، تینر، متیلن کلرید استفاده می‌شود. سطوح حساس‌تر مانند چوب، پلاستیک و لباس هم استون و الکل ایزوپروپیل بسیار مناسب هستند. صنایع آرال شیمی با ارائه انواع حلال های پاک کننده صنعتی همچون حلال 040 و حلال 050، می تواند مشکل پاکسازی رزین خشک شده از کلیه سطوح را حل کند.