چگونه لکه را از سطوح مختلف پاک کنیم؟

برای همه ما ریختن چربی، قهوه، آب میوه، جوهر، سس، شکلات، مواد آرایشی روی فرش، مبلمان و لباس دردسرساز بوده است. حتی برخی اوقات نقشی کردن کودکان روی دیوار با مداد شمعی و ماژیک شروع کننده بحث و گفتگویی طولانی در خانواده بوده است. همه این اتفاق ها فقط در یک لحظه و در هر مکان از خانه تا محل کار رخ می دهد. متاسفانه پاک کردن این لکه ها در بسیاری مواقع سخت و وقت گیر است و حتی شاید در صورت کهنه شدن، پاک کردن کامل آن ها امکان نداشته باشد. با این حال می‌ توانیم با رعایت نکاتی خاص و استفاده از پاک کننده های طبیعی یا شیمیایی مناسب هر سطح، انواع لک ها را پاک کنیم. در این مطلب با نحوه پاک کردن ۱۵ نوع  لک از روی لباس، دیوار، فرش و مبلمان آشنا می شویم.

همچنین بخوانید:

♣ بهترین شوینده های شیمیایی و طبیعی برای پاکسازی سطوح آشپزخانه

♣ انواع رنگ بر و حلال رنگ صنعتی را بشناسیم!

1) پاک کردن و از بین بردن لکه روغن از لباس

لکه های چربی مانند کره، روغن، شکلات به شکل عمیق در الیاف پارچه نفوذ می‌کنند. بنابراین برای از بین بردن لکه روغن، نمیتوانیم از روش های معمولی استفاده کنیم. از طرفی رنگدانه های موجود در لکه های چربی شکلات هم باعث تغییر رنگ پارچه می شوند و تاخیر در پاک کردن آن ها حتی ممکن است مانع پاکسازی کامل لک شود. با این حال می توانیم نکات زیر را برای از بین بردن لکه چربی ها روی سطوح مختلف استفاده کنیم.

پاک کردن لکه روغن

برای پاک کردن لک چربی یا روغن از فرش یا مبلمان مراحل زیر را انجام دهید:

1. مقدار کمی جوش شیرین روی لکه بریزید.
2. نصف پیمانه سرکه سفید را نصف قاشق چایخوری مایع ظرفشویی مخلوط کنید.
3. یک پارچه یا حوله بدون پرز را در این محلول خیس کنید و به آرامی روی لکه حرکت دهید.
4. بعد از پاک کردن کامل، محل را با یک دستمال تمیز خشک کنید.

اگر با این مراحل لکه پاک نشد، شوینده‌ های آنزیمی مخصوص فرش و مبلمان گزینه نهایی برای پاکسازی کامل هستند. برای پاک کردن لک چربی از لباس به جای استفاده از جوش شیرین و سرکه بهتر است از مایع لباسشویی حاوی آنزیم استفاده کنیم، زیرا واکنش شیمیایی بین جوش شیرین و سرکه به بافت پارچه آسیب می‌زند وباعث تغییر رنگ آن می‌شود.

همچنین برای پاک کردن لک چربی از دیوار ترکیب مایع ظرفشویی با آب گرم بسیار موثر است. البته با درست کردن محلول خانگی شامل نصف فنجان سرکه سفید یا سرکه سیب، یک چهارم فنجان جوش شیرین و یک فنجان آمونیاک در حدود چهار لیتر آب نیز می توانیم پاک کردن لک چربی دیوار را کاملا حرفه ای انجام دهیم.

پاک کردن لکه شکلات

برای پاک کردن لکه تازه شکلات از لباس، کوسن، مبل، فرش یا هر نوع پارچه مراحل زیر را انجام دهید:

1. قسمت‌ های اضافی شکلات را به‌ آرامی با استفاده از کاردک یا چاقو پاک کنید.
2. محل لکه را با دستمال آغشته به مقدار کافی الکل تمیز کنید.
3. لکه را با آب گرم و کمی مایع ظرفشویی بشویید.

اگر لکه قدیمی باشد، به دلیل نفوذ بیشتر شکلات به الیاف پارچه، پاک کردن آن سخت تر خواهد بود. در این حالت از مواد شوینده آنزیمی استفاده می‌کنیم. چون شکلات یک لکه پروتئینی است و پاک کننده های آنزیمی برای آن بسیار موثر هستند. برای خرید این مواد شوینده کافی است به برچسب آن با درج عبارت «آنزیم دار» توجه کنیم و سپس مطابق دستورالعمل شوینده مراحل پاکسازی را انجام دهیم.

2) پاک کردن لک چای و قهوه

در مورد لکه چای و قهوه هم با توجه به رنگدانه آن پاک کردن سریع بسیار اهمیت دارد. برای پاک کردن این لکه از روی فرش و مبل به شکل زیر عمل کنید:

1. بلافاصله با دستمال تمیز مایع ریخته شده را با حالت ضربه‌ ای (نه مالش) پاک کنید تا لکه پخش نشود.
2. یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی به همراه یک قاشق غذاخوری سرکه سفید را با دو فنجان آب ولرم مخلوط کنید.
3. یک پارچه تمیز را به مقدار کافی از محلول آغشته کنید و به‌ صورت ضربه ای روی لکه بزنید.
4. بعد از کم رنگ شدن لکه، با یک پارچه تمیز مرطوب شده با آب سرد محلول باقیمانده را از محل لک پاک کنید.
5. یک پارچه خشک را به آرامی روی محل لک فشار دهید تا رطوبت جذب شود. در صورت نیاز از سشوار باد سرد برای خشک کردن کامل استفاده کنید.

برای پاک کردن لک چای و قهوه از لباس هم ابتدا آن را در آب سرد و مواد شوینده آنزیم دار خیس کنید. سپس با استفاده از مایع شوینده معمولی در لباسشویی بشویید. در صورت اطمینان از آسیب ندیدن بافت پارچه های سفید می‌ توانیم از سفیدکننده معمولی یا وایتکس هم استفاده کنیم.

3) پاک کردن لکه لوازم آرایشی

مواد آرایشی پایه روغنی یا آبی دارند و برای پاک کردن لک آن ها باید روش مخصوص هر یک را استفاده کرد. در صورت پاک نشدن  لوازم آرایشی پایه روغنی مانند رژلب یا کرم پودر  از لباس استفاده از شوینده های آنزیم دار بهترین گزینه است.  در بخش های بعدی نحوه پاک کردن این لک ها را با توجه به نوع لوازم آرایشی توضیح می دهیم.

پاک کردن لکه رژ لب از لباس

لوازم آرایشی به خصوص رژ لب روی لباس لک های با دوامی بجا می‌ گذارند که پاک کردن را کمی سخت می‌ کند. بنابراین بهتر است قبل از کهنه شدن آن مراحل زیر را برای پاک کردن لک آن انجام دهید:

1. با یک چاقو بخش های اضافی را بردارید
2. یک دستمال که رطوبت را خوب جذب می‌ کند، در زیر قسمت دارای لکه قرار دهید.
3. دستمال آغشته به الکل ۷۰ یا ۹۰ درصد یا استون را به آرامی روی لک حرکت دهید تا کاملا پاک شود .
4. لباس را در آب گرم همراه مایع لباسشویی بشویید.

پاک کردن لکه ریمل و خط چشم

برای پاک کردن لک ریمل و خط چشم مقداری از پاک کننده های آرایشی را روی پنبه می‌ ریزیم و به آرامی روی محل بدون مالش دادن، ضربه می زنیم. سپس با مخلوط آب سرد و صابون باقیمانده لک را پاک می کنیم.

پاک کردن لکه کرم پودر مایع و برنزه کننده

پاک کردن لک کرم پودر مایع و برنزه کننده از لباس، فرش یا مبلمان باید سریع عمل کنیم و نگذاریم تا خشک شود. برای این منظور بلافاصله مراحل زیر را انجام دهید:

1. به آرامی مواد اضافی کرم پودر یا برنزه کننده را از محل بردارید.
2. با استفاده از دستمال خشک چند بار به محل ضربه بزنید تا لکه کمی خشک شود
3. چند قطره آب اکسیزنه روی لکه بریزید
4. با استفاده از برس یا اسفنج کوچک لکه را مالش دهید
5. محل را با دستمال پاک کنید و تا زمان از بین رفتن کامل لکه مراحل را بار دیگر تکرار کنید.

پاک کردن لکه پودرهای آرایشی

اگر پودر یا سایه چشم روی فرش ریخته است برای پاک کردن آن مراحل زیر را انجام می دهیم:

1. با جاروبرقی، پودر را از محل برمی‌ داریم.
2. چند قطره مایع شوینده حاوی ترکیبات «بیلدر» را در آب سرد می ریزیم.
3. مقدار کافی از محلول را روی اسفنج ریخته و لکه را مالش می دهیم.
4. محل را با دستمال کاغذی یا دستمال جاذب رطوبت خشک می کنیم.

برای پاک کردن این لک از لباس بعد از انجام مراحل بالا، در نهایت لباس را در ماشین لباسشویی می‌ شوییم.

4) پاک کردن لک شمع

برای پاک کردن لک شمع از روی لباس مراحل زیر را انجام دهید:

1. با یک چاقوی کند لک شمع را به آرامی بردارید
2. محل لک را بین دو دستمال تمیز قرار داده و کف اتوی داغ را برای چند ثانیه روی آن قرار دهید تا لک شمع جذب دستمال شود. در صورت نیاز دستمال ها را تعویض کنید و بار دیگر کار را انجام دهید.
3. یک مایع لکه بر را روی محل لک بریزید و با اسفنج محل را پاک کنید
4. لباس را همراه مایع لباسشویی و آب گرم بشویید.

5) پاک کردن لک مداد شمعی

معمولا خانواده ها با مشکل نقاشی کودکان روی دیوار، کف یا حتی مبلمان دست و پنچه نرم می‌ کنند. بهترین کار برای پاک کردن لک مداد شمعی خرید شوینده های حاوی ترکیب سورفکتانت و پاک کردن آن از سطح مطابق روش های زیر است.

پاک کردن لک مداد شمعی از دیوار یا کف

برای پاک کردن لک مداد شمعی از دیوار سفید یا کف خانه مراحل زیر را انجام دهید:

1. به آرامی مقادیر اضافی مداد شمعی را با استفاده از کاردک بردارید.
2. روی لک مقداری خمیر دندان یا خمیر جوش شیرین و آب قرار دهید.
3. بعد از گذشت چند دقیقه محل را با یک دستمال پاک کنید.

برای دیوارهای رنگی بهترین روش پاک کردن لک مداد شمعی استفاده از حرارت سشوار است. به این شکل که ابتدا با گرما، ناحیه را حرارت دهید، سپس با استفاده از دستمال آن را کاملا پاک کنید. البته این کار باید با احتیاط انجام گیرد تا کمترین آسیب به دیوار وارد شود.

پاک کردن لک مداد شمعی از لباس

پاک کردن لک مداد شمعی از لباس هم مانند پاک کردن لک شمع است. یعنی اینکه بعد از برداشتن مقدار اضافی مداد شمعی، آن بخش را داخل دو دستمال می‌گذاریم و با اتوی گرم تا حد امکان لک را برمی داریم. سپس همراه صابون، آب گرم و مقدار کمی جوش شیرین لباس را می شوییم. اگر بعد از این کار باز هم لک روی لباس باقی ماند، با استفاده از شوینده های حاوی آنزیم یا آب اکسیژنه همراه آب گرم لک را پاک می کنیم.

6) پاک کردن لک جوهر

لک جوهر ناشی از خودکار یا ماژیک به سرعت به داخل الیاف فرش، لباس و مبلمان نفوذ می‌کند. بنابراین پاک کردن آن بسیار سخت است و حتی در بعضی مواقع نمی‌ توانیم کاری برای آن انجام دهیم. برای پاک کردن لک جوهر روی فرش یا مبلمان باید بلافاصله مقدار کمی الکل یا استون را روی پنبه یا گوش پاک کن (بسته به مقدار لک) بزنیم و به آرامی روی لک ضربه بزنیم. نکته مهم این است که به هیچ وجه نباید پنبه را روی لک مالش دهیم، زیرا لک بزرگ‌ تر می‌ شود.

اما برای پاک کردن لک جوهر از لباس مراحل زیر را انجام می دهیم:

1. اطراف لکه و خود آن را الکل سفید اسپری می کنیم.
2. یک دستمال کاغذی روی لکه قرار می دهیم و بار دیگر الکل را از پشت لکه به آن اسپری می کنیم.
3. دستمال کاغذی را مرتب عوض می کنیم تا لکه به طور کامل پاک شود.
4. لباس را با آب گرم و مایع لباسشویی می شوییم.

برای پاک کردن لک جوهر از دیوار نیز خمیردندان سفید را به مدت ۱۵ دقیقه روی لک قرار می‌دهیم و سپس آن را با پارچه مرطوب خشک می کنیم. البته بعضی ماژیک ها در برابر پاک شدن بسیار مقاوم هستند و در صورت موثر نبودن خمیر دندان از پنبه آغشته به الکل سفید یا استون استفاده می کنیم.

7) پاک کردن لک رنگ

رنگ ها به دو دسته پایه آبی و پایه روغنی تقسیم می شوند و پاک کردن هر یک از آن ها از لباس روش مخصوص خود را دارد.

پاک کردن رنگ های پایه آبی

این دسته از رنگ ها در فعالیت های مدارس کودکان و کلاس های هنری بسیار کاربرد دارد. بنابراین لک شدن لباس ها با این رنگ ها بسیار طبیعی است. برای پاک کردن رنگ های پایه آبی از لباس مراحل زیر را انجام می دهیم:

1. رنگ خشک شده را به آرامی با استفاده از قاشق یا چاقوی کند از لباس می تراشیم.
2. پشت محل لکه را زیر آب گرم می گیریم. سپس یک دستمال تمیز مرطوب شده با آب گرم را روی آن فشار می دهیم تا باقیمانده رنگ جذب شود.
3. شوینده معمولی مناسب لباس را با آب گرم مخلوط کرده و روی لکه می ریزیم. سپس با یک دستمال محل را محکم پاک می‌ کنیم.
4. در صورت پاک نشدن از لکه بر مخصوص مطابق دستورالعمل استفاده می کنیم.
5. اگر در این مرحله هم لکه پاک نشد، با استفاده از پارچه آغشته به مقداری لاک پاک کن یا الکل صنعتی به آرامی محل را پاک کرده و بعد از آن لباس را با آب گرم می شوییم.

برای پاک کردن رنگ پایه آبی از روی فرش محلول آب گرم و کمی مایع ظرفشویی را به صورت ضربه ای روی محل می زنیم و با دستمال مرطوب رنگ را از محل بر می داریم.

پاک کردن رنگ های پایه روغنی

رنگ های پایه روغنی برای کارهای تخصصی مانند رنگ آمیزی مبلمان، وسایل چوبی یا سایر موارد استفاده می شوند. پاک کردن این نوع رنگ ها کمی دشوارتر است و با توجه به مراحل زیر انجام می گیرد:

1. لباس را پشت و رو کرده و یک دستمال خشک زیر محل رنگ قرار دهید.
2. لکه رنگ را با دستمال آغشته به تینر یا تربانتین به آرامی پاک کنید تا رنگ شروع به بلند شدن کند.
3. بعد از پاک شدن کامل رنگ، محل لک را با آب گرم بشویید.
4. لباس را داخل محلول شوینده چربی زادی قوی و آب گرم با دمای مناسب پارچه به مدت یک شب خیس کنید.
5. لباس را با شوینده معمولی بشویید.

برای پاک کردن رنگ روغنی از فرش نیز پارچه تمیز را با مقدار کافی الکل ایزوپروپیل آغشته کرده و به صورت ضربه ای روی لک می زنیم تا کاملا پاک شود.

8) پاک کردن لک میوه

لک میوه به خصوص انواع قرمز مانند انار، تمشک یا توت فرنگی رنگدانه هایی بسیار قوی دارند که در الیاف پارچه یا فرش نفوذ می کنند و معمولا پاک کردن آن ها به روش های معمول بسیار سخت است. بنابراین پاک کردن سریع آن ها مطابق مراحل زیر بسیار اهمیت دارد.

پاک کردن لک میوه از فرش یا مبلمان

برای پاک کردن این نوع لک از روی فرش یا مبلمان مراحل زیر را انجام دهید:

1. یک قاشق غذاخوری مایع لباسشویی را با یک قاشق غذاخوری سرکه سفید مخلوط کنید.
2. این محلول را همراه کمی آب سرد با یک دستمال تمیز به صورت ضربه ای روی لک بزنید.
3. بعد از چند بار انجام کار حدود ۲۰ دقیقه اجازه دهید تا محلول روی لک بماند.
4. لکه را با آب سرد بشویید و در صورت نیاز مراحل را دوباره تکرار کنید.

پاک کردن لک میوه از لباس

برای پاک کردن لک میوه های قرمز از روی لباس مراحل زیر را انجام دهید

1. حدود ۳۰ دقیقه تا یکساعت (بسته به کهنه بودن لک) لباس را در مواد شوینده آنزیم دار طبق دستورالعمل مصرف خیس کنید.
2. لباس را با مواد شیونده معمولی بشویید.
3. در صورت باقی ماندن لک با توجه به رنگ لباس از سفید کننده مناسب استفاده کنید.

9) پاک کردن لک خون

هموگلوبین خون ماده ای پروتئینی است که به شدت به بافت پارچه یا هر ماده دارای الیاف پارچه مانند فرش و مبلمان می چسبد. به خصوص لک خون در معرض گرما تثبیت می شود و پاک کردن آن با روش های معمول را سخت می کند. بهترین روش برای پاک کردن لک خون تازه از فرش یا مبلمان پارچه ای طبق مراحل زیر است.

1. با یک دستمال مرطوب شده با آب سرد چند بار روی لکه ضربه بزنید.
2. وقتی بیشتر لک پاک شد، دو قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی را با نصف فنجان آب سرد مخلوط کنید.
3. پارچه تمیز دیگری را به این محلول آغشته کنید و بار دیگر روی لکه ضربه بزنید.
4. بعداز پاک شدن کامل لک، محل را با آب سرد بشویید.

اما برای پاک کردن لک قدیمی خون به جای مایع ظرفشویی از مواد شوینده آنزیم دار استفاده می کنیم و مراحل را مانند قبل انجام می دهیم. همچنین برای پاک کردن لک خون تازه  از لباس بعد از قرار دادن آن در آب سرد، لباس را با مواد شوینده می‌شوییم و برای لک های کهنه خون نیز از شوینده های آنزیم دار استفاده  می‌ کنیم.

10) پاک کردن لک سس کچاپ

کابوس پاک کردن سس کچاپ از روی فرش، مبلمان یا لباس بعد از یک شب زیبا در کنار خانواده بسیار دردناک است. برای پاک کردن لک سس کچاپ مراحل زیر را انجام دهید:

1. باقیمانده سس را با قاشق یا چاقوی کند به آرامی از روی لباس یا فرش بردارید.
2. یک قاشق غذاخوری نمک یا جوش شیرین روی لکه بریزید و چند لحظه صبر کنید.
3. محل را با آب سرد و مایع صابون بشویید.

همچنین در صورت باقی ماندن لک روی لباس، آن را همراه مواد شوینده حاوی ترکیبات بیلدر در ماشین لباسشویی بشویید.

11) پاک کردن لک کپک یا قارچ

برخی مواقع به دلیل رطوبت بالای محیط، گرما و تهویه ضعیف، کپک هایی روی دیوار، سقف یا کاشی تشکیل می شود. برای پاک کردن این لک ابتدا باید با فراهم کردن تهویه مناسب در محل، مانع از رشد مجدد آن ها شویم. سپس مراحل زیر را انجام می‌ دهیم:

1. روی لک محلول وایتکس رقیق شده می ریزیم.
2. بعد از حدود نیم ساعت محل را با یک دستمال پاک می کنیم.
3. مقدار مایع صابون روی محل می ریزیم و به حالت ضربه آن را پاک می کنیم.
4. محل را با آب سرد می شوییم.

هنگام استفاده از مایع سفید کننده حتما لازم است از دستکش استفاده کنیم و پنجره ها را باز بگذاریم. البته اگر مقدار کپک کم باشد، بجای وایتکس می توانیم از سرکه سفید نیز استفاده کنیم.

کلام آخر:

برای پاک کردن انواع لک از سطوح مختلف نیاز به آشنایی اولیه یا ساختار آن از لحاظ ترکیبات چربی،‌پروتئینی و میزان رنگدانه های آن داریم. بسیاری از لک های رایج در محیط خانه یا دفاتر کار با توجه به نوع سطح با رعایت نکات خاص و استفاده از مواد طبیعی در دسترس مانند جوش شیرین، الکل، استون، مایع لباسشویی و صابون قابل پاک کردن هستند. اما برای پاک کردن برخی دیگر به‌ خصوص در صورت کهنه بودن، نیاز به مواد شوینده آنزیم دار یا حاوی ترکیبات بیلدر و سورفکتانت است. در هر حالت انتخاب مناسب ترین ماده و انجام دقیق مراحل برای آسیب نرسیدن به سطح بسیار اهمیت دارد. صنایع آرال شیمی تولید کننده انواع شوینده های صنعتی برای از بین بردن انواع رسوبات چربی، معدنی است.