چگونه از آلودگی قارچی در باغات گردو جلوگیری کنیم؟

درخت گردو را می‎توان یکی از گنجینه‎های ارزشمند کشاورزی دانست که ارقام سودآور و ارزشمندی را برای باغداران به ارمغان می‎آورد. هم میوه هم چوب این درخت ارزش تجاری بالایی دارند، اما نکته مهم ان که این باغ نیز مانند هر محصول دیگر از گزند آفات به خصوص آلودگی‎های قارچی در امان نیست. بیماری‎های قارچی به بافت‎های درخت مانند ریشه، تنه، شاخه و برگ آن حمله کرده و کیفیت آن را به شکل قابل توجهی کاهش می‎دهند. ترمیم بافت‎های آسیب دیده بسیار سخت و پرهزینه است، از اینرو جلوگیری از بروز آفت و مشکل بیش از درمان مهم و کاربردی است. اگر شما نیز باغ گردو دارید، با ما همراه شوید تا به طور کامل با راهنمای جلوگیری از آلودگی قارچی در باغات گردو آشنا شویم.

همچنین بخوانید:

♣ کنترل مؤثر بیماری بوتریتیس (کپک خاکستری) در گلخانه

♣ انواع سم قارچ کش و کاربردهای آن

شناخت بیماری‏های شایع قارچی و شبه قارچی

یکی از مهم‎ترین موارد برای جلوگیری از آلودگی‎های قارچی در باغ گردو، شناخت انواع بیماری‏ های قارچی و شبه قارچی شایع است. اگر باغدار این بیماری‎ها و علائم آن‎ها را بشناسد، می‎تواند قبل از شیوع بیماری آن را کنترل و درمان کند. در ادامه، با تعدادی از این بیماری‎های شایع قارچی در درخت گردو آشنا خواهیم شد.

بیماری بلایت گردو یا لکه سیاه

این بیماری شبه قارچی است و تحت تاثیر رطوبت زیاد و بارندگی ایجاد و باعث ایجاد لکه‎های قهوه ای تیره یا سیاه روی برگ و میوه می گردد. در نتیجه این، میوه ‏ها قبل از موعد مناسب روی زمین می‏ افتند. این بیماری باعث سیاهی و پوک شدن مغز گردو می‎شود.

بیماری آنتراکنوز

این بیماری ریشه قارچی دارد. باعث ایجاد خال‎ها و لکه‎های ریز قهوه‏ای روی شاخه و میوه درخت و ریزش گردو می‎شود. در فصل‎های گرم سال و در صورت تهویه نامناسب احتمال شیوع این بیماری بالا است.

پوسیدگی طوقه و ریشه یا ورتیسیلیوم

یکی دیگر از بیماری‎های قارچی شایع در باغات گردو بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه است. این بیماری باعث بروز مشکلاتی مانند زردی و پژمردگی برگ‎ها، خشک شدن شاخه‏ ها، ایجاد خطوط تیره روی شاخه و تنه و کاهش عملکرد و بهره ‏وری درخت می‎شود. قارچ ورتیسیلیوم سال‏ها در خاک زنده و فعال باقی مانده و می‎تواند باعث خرابی محصولات بعدی نیز شود.

بیماری رزلینیایی

این بیماری یک بیماری قارچی در خاک است. درختان بیمار به مرور زرد و خشک می شوند و سپس به طور کامل از بین می‏روند. پوسته و ریشه درخت به مرور تخریب شده و میوه‎های ان کوچک و کم بازده می‏شوند. این بیماری تقریبا پنهان است و درمان آن در مقایسه با بیماری‏ های دیگر به سختی انجام می‏ شود.

مدیریت صحیح باغ و عوامل محیطی برای جلوگیری از بیماری‏ های قارچی در باغات گردو

یکی از کارهای مهم برای پیشگیری از آفات قارچ در درخت گردو، ایجاد بستر لازم برای حفظ سلامت و افزایش مقاومت طبیعی درختان است.

راهکارهای زیر در این زمینه بسیار کمک کننده خواهد بود:

• در زمان خرید حتما از سلامت و عدم آلودگی نهال اطمینان حاصل کنید.
• هنگام کاشت بین نهال‎ها فاصله کافی در نظر بگیرید تا تهویه هوا به خوبی انجام شده و رطوبت محیطی در اطراف تنه و برگ کاهش پیدا کند.
• از آن جا که محیط مرطوب خاک فضایی ایده ‏آل برای رشد قارچ‏های خاکی ایجاد می‏کند، باید به طور مداوم رطوبت خاک را کنترل کنید. استفاده از روش آبیاری قطره ‏ای از تجمع آب اضافی در ناحیه ریشه و طوقه جلوگیری کرده و رطوبت خاک را کنترل می‎کند.
• با استفاده از خاک‏های با بافت مناسب یا نصب سیستم زهکش، زهکشی خاک را تقویت کنید.
• علف‎های هرز می‎توانند یک میزان خوب برای برخی قارچ‎های خاکی مانند ورتیسیلیوم و رزلینیا باشند. بنابراین به طور مرتب علف‏های هرز را از بین ببرید.
• برای حفظ بهداشت محیط باغ، درختان را به موقع و به شکل صحیح هرس کنید. حذف شاخه‎های بیمار و شکسته باعث بهبود نفوذ نور و جریان هوا در تاج خواهد شد.
• بقایای آلوده را حذف کنید و بسوزانید. برگ‎ها و میوه‎های آلوده زیر درخت، منبع اصلی برای رشد و ذخیره اسپور قارچ به شمار می ‏رود.
• ابزار مورد استفاده مانند قیچی هرس را حتما به خوبی تمیز و ضد عفونی کنید. اگر از یک ابزار مشترک بدون ضد عفونی استفاده کنید، بیماری به راحتی از یک درخت بیمار به درخت سالم منتقل خواهد شد.

مدیریت تغذیه و تقویت ساختاری درخت برای جلوگیری از آفات قارچ در باغ گردو

تغذیه مناسب چه در درخت گردو چه در باغ‎های دیگر آن را تقویت می کند و مقاوت در برابر بیماری‏ ها را افزایش می‎دهد. از کودهای حاوی پتاسیم و فسفر استفاده کنید. این مواد مقاومت درخت را بالا برده و به جذب مواد معدنی کمک می‎کند. از مصرف بیش از اندازه نیتروژن جلوگیری کنید. نیتروژن بیش از اندازه باعث رشد سریع اما نرم بافت‏های گیاهی شده و آن را نسبت به حمله قارچ ضعیف می‎کند. از آنجا که قارچ‏ها در خاک‏های اسیدی بهتر رشد می‎کنند، با افزودن اهک به مقدار مناسب به خاک مقدار اسیدیته خاک را کاهش می دهد و آن را به سطح مطلوب و مناسب برسانید. همچنین افزودن مواد آلی به خاک ساختار آن را بهبود بخشیده و به افزایش مقاومت درختان کمک می‎کند.

مبارزه شیمیایی و استفاده از قارچ کش برای درمان درخت گردو

اگر اقدامات پیشگیرانه کافی نباشد و شما علائم بیماری‏های قارچی را در باغ گردو خود دیدید، باید از روش‏های درمانی مناسب برای از بین بردن قارچ‏ها استفاده کنید.  انتخاب قارچ کش در باغ بسیار مهم بوده و باید با توجه به نوع ببماری و مرحله رشد گیاه انجام شود. استفاده از قارچ کش نامناسب نه تنها تاثیرگذار نیست، بلکه شرایط را بدتر نیز خواهد کرد.

الف) فسفیت پتاسیم یا بمب

این قارچ کش سیستمیک و ضد تنش در درمان برخی بیماری‎های قارچی و کنترل آنترکنوز، سفید پودری و شانکر باکتریایی بسیار موثر است. بهترین زمان برای استفاده از این قارچ کش شیمیایی اواخر زمستان به خصوص قبل از جوانه زنی درختان است. در صورت مشاهده بیماری یا قبل از برداشت نیز می‎توانید از آن استفاده کنید. از این قارچ کش می‎توان هم به صورت آبیاری برای قارچ‏های ریشه و طوقه هم به صورت محلول پاشی استفاده کرد.

ب) مخلوط بردو

این مخلوط یک قارچ کش حفاظتی دارای سولفات مس و آهک بوده و بهترین درمان برای آنتراکنوز و فیتوفترا و همچنین بلایت باکتریایی به شمار می‏رود. این مخلوط معمولا در سه مرحله کلیدی قبل از باز شدن جوانه‎ها، بعد از ریزش گلبرگ ها و هنگام تشکیل میوه استفاده می‏شود. توجه داشته باشید که حداقل باید 15 تا 20 روز بین استفاده از مخلوط فاصله باشد.

ج) مانکوزب

این قارچ کش ترکیبی گوگردی بوده و در کنترل و درمان انواع بیماری‏های قارچی موثر است. میزان استفاده از این قارچ کش بسیار مهم است، چرا که استفاده بیش از اندازه از آن باعث سوختگی گیاه خواهد شد. معمولا از این قارچ کش در اطراف درخت و در خاک استفاده می‏شود.

مطلب مرتبط: راز حاصلخیزی خاک با کود گوگرد؛ افزایش عملکرد تا دو برابر!

د) کاربندازیم

کاربندازیم یک قارچ کش سیستمیک با طیف وسیع است. این قارچ کش پس از استفاده توسط بافت‌های مختلف درخت از ریشه تا طوقه و برگ جذب شده و به خوبی از آن در برابر بسیاری از بیماری‏ها محافظت می‎کند. این ماده با اختلال در تقسیم سلولی و تشکیل ساختارهای حیاتی قارچ از رشد و تکثیر آن جلوگیری می‎کند. از کاربندازیم اختصاصا برای کنترل و درمان بیماری‏هایی مانند آنترکنوز، سفیدک پودری و پوسیدگی طوقه استفاده می‏شود.

ه) اکسی کلرور مس

اکسی کلرور یک قارچ کش حفاظتی تماسی است. این ماده مستقمیا توسط گیاه جذب نمی‏شود اما یک لایه محافظ روی سطح برگ، شاخه و میوه ایجاد کرده و به این طریق از محصول محافظت می‎کند. هنگامی که اسپورهای قارچ روی این سطح قرار بگیرند، با اکسی کلرور شروع به جوانه زنی کرده و بون مس آزاد می‏شود. یون تولید شده باعت تخریب قارچ و از بین رفتن بیماری خواهد شد. این روش را می‎توان یک اقدام پیشگیرانه در اوایل فصل رشد در نظر گرفت.

روش‏های ارگانیک و بیولوژیکی کنترل بیماری های گردو

بسیاری از باغداران به جای استفاده از قارچ کش‎های شیمیایی یا در کنار آن از روش‎های ارگانیک و بیولوژیکی نیز استفاده می‎کنند.

• استفاده از میکروارگانسیم‎های مفید مانند باکتری‏ها و قارچ ها برای کنترل قارچ‏های مضر مانند بلایت
• استفاده از روغن چریش با ترکیبات ضد قارچی و ضد باکتری برای کنترل و درمان آفات به خصوص در کشاورزی ارگانیک
• پوشاندن تنه درخت با مواد خاص برای جلوگیری از تماس مستقیم رطوبت و قارچ با تنه و کاهش پوسیدگی طوقه

نکات کلیدی برای اثربخشی روش‏های کنترل و درمان بیماری‏های قارچی

توجه داشته باشید که هیچ کدام از روش‏های معرفی شده در بالا به تنهایی نمی‎توانند مانع از شیوع بیماری‏های قارچی یا درمان آن شوند. بهترین روش ترکیب استراتژی‏های مختلف است. استفاده از روش‎های پیشگیری مانند مدیریت آبیاری در کنار روش‏های درمانی مانند قارچ کش‌های مناسب، بهترین نتیجه را خواهد داد.

• انتخاب زمان مناسب برای انجام هرکدام از اقدامات حیاتی و ضروری است. اقدام باید قبل از شیوع مثلا اواخر زمستان یا اوایل بهار انجام شود تا بهترین نتیجه را بدهد.
• برخی درمان‏ها مانند محلول پاشی با یک بار استفاده عمل نکرده و نیاز به تکرار دارند تا چرخه قارچ به طور کامل قطع شود.
• در صورت مشاهده علائم بیماری یا شیوع شدید از هرگونه اقدام خودسرانه خودداری کرده و حتما از متخصصان و کارشناسان کشاورزی مشورت بگیرید. هرگونه اقدام اشتباه می‎تواند باعث ایجاد خسارات سنگین مالی شود.

کلام آخر:

بیماری‌های قارچی درختان گردو، از جمله بلایت، شانکر پوستی و پوسیدگی طوقه و ریشه، از بزرگ‌ترین تهدیدات سلامت نهالستان‌ها و باغات به‌شمار می‌روند که در صورت عدم کنترل، موجب کاهش چشمگیر عملکرد محصول و حتی خشکیدگی کامل درخت می‌شوند. با توجه به حساسیت درخت گردو به تنش‌های محیطی و تجمع عوامل بیماری‌زا در بافت‌های آسیب‌دیده، استفاده از قارچ‌کش ارگانیک اگروسیب صنایع آرال شیمی یک ضرورت راهبردی است؛ این ترکیب با تکیه بر قدرت اکسیدکنندگی بالا و فرمولاسیون زیست‌سازگار خود، بدون ایجاد مقاومت میکروبی یا باقی‌ماندن سموم شیمیایی در مغز گردو، تمامی اسپورهای قارچی و عوامل باکتریایی را در محل طوقه و شاخسار از بین می‌برد. بهره‌گیری از این ضدعفونی‌کننده نه تنها سلامت بلندمدت درخت را تضمین می‌کند، بلکه با پاکسازی محیط کشت، مسیری ایمن و پایدار برای تولید محصولات ارگانیک و صادرات‌محور فراهم می‌آورد.