اسید استیک (اتانوئیک اسید) چیست و چه کاربردهایی دارد؟
اسید استیک یا اتانوئیک اسید، سنگ بنای صنایع شیمیایی، یک ترکیب آلی ساده با فرمول CH3COOH است. این اسید که به بوی تند و سرکه مانند خود مشهور است، در زمینه های مختلف کاربرد دارد. خواص اسیدی آن، همراه با توانایی آن در تشکیل نمک های پایدار، آن را به یک معرف همه کاره در سنتز شیمیایی تبدیل می کند. از تولید پلاستیک و منسوجات گرفته تا نقش آن در نگهداری مواد غذایی و فرمولاسیون دارویی، تأثیر اسید استیک بسیار فراتر از آشپزخانه است. در این مقاله، به معرفی کاربردهای مختلف اسید استیک می پردازیم.
همچنین بخوانید:
♣ کاربردهای همه جانبه اسید فسفریک | انواع، ویژگی ها، مزایا
♣ مروری بر کاربردهای اسید هیدروکلریک در صنایع گوناگون
آیا اسید استیک همان سرکه است؟
خیر، سرکه شکل رقیق اسید استیک، حدود 4-6 درصد اسید در آب است. دومین اسید کربوکسیلیک اساسی، اتانوئیک اسید است. فرمول شیمیایی سرکه اسید استیک CH3COOH است. همچنین، فرمول مولکولی و شیمیایی سرکه یکسان خواهد بود. شبکهای از مولکولها در حالت جامد اسید، با مولکولهای مجزا که با پیوندهای هیدروژنی به هم متصل شدهاند، وجود دارد.
فرمول واکنش استیک اسید با آب به شکل زیر است:
CH3COOH + H2O ←> H3O+ + CH3COO
طرز تهیه اسید استیک چیست؟
استیک اسید که گاهی اوقات به عنوان اسید اتانوئیک، سرکه، اتیلیک و متان کربوکسیلیک شناخته می شود دارای فرمول CH3COOH است. اسید استیک نتیجه تخمیر است که به سرکه بوی متمایزی می دهد و یک واسطه متابولیک فیزیولوژیکی مرتبط در مایعات بدن و آب گیاهان است. اسید استیک گلاسیال، محلول اسید غلیظ است. این کریستال های یخ مانند در دمای کمتر از 16.6 درجه سانتیگراد تولید می کند و کاربردهای متعددی دارد. اسید استیک گلاسیال اغلب در شیمی تجزیه برای ارزیابی مواد قلیایی ضعیف استفاده می شود.
خواص و ویژگی های اتانوئیک اسید:
رنگ آن بی رنگ و شفاف است و pH استیک اسید در محلول 1.0 مولار، 2/4 می باشد. سایر خواص فیزیکی آن به شرح زیر است:
- در دمای 391 درجه کلوین می جوشد.
- چگالی مایع آن 1.049 گرم بر سانتی متر مکعب است.
- ممکن است با آب، الکل یا اتر مخلوط شود.
- به دلیل تکامل گرما و انقباض حجمی در آب حل می شود.
- هنگامی که با پوست تماس پیدا می کند، خورنده بوده و باعث ایجاد تاول می شود.
- حاوی گوگرد، ید و انواع مواد شیمیایی دیگر است.
موارد استفاده اسید استیک:
- از اتانوئیک اسید برای ساخت انواع رنگ، پلیمر، ابریشم، ابریشم و عطرها استفاده می شود.
- رایج ترین کاربرد آن سرکه سفره است.
- به عنوان یک محرک موضعی در پزشکی استفاده می شود.
- همچنین به عنوان یک عامل منعقد کننده در بخش لاستیک استفاده می شود.
- به تولید استات، استون و استرها کمک می کند که در صنایع مختلف مفید هستند.
- معمولاً برای تولید VAM (مونومر وینیل استات) استفاده می شود.
- در طول درمان سرطان به صورت داخل وریدی در تومور تجویز می شود.
- ویژگی های حلال خوبی دارد و ممکن است مخلوط های قابل اختلاط با مولکول های قطبی و غیرقطبی ایجاد کند. در نتیجه، یک راه حل صنعتی حیاتی است.
- معمولا در تولید دی متیل ترفتالات (DMT) استفاده می شود.
- یک ضد عفونی کننده میکرو باکتری تهاجمی است که بر علیه اکثر میکروارگانیسم های دیگر عمل می کند.
مقالات مرتبط:
اسید استیک چه کاربردهایی دارد؟
استفاده از این اسید در صنایع مختلف، موجب محبوبیت این ماده شده است. از صنعت گرفته تا خانه، همه و همه از وجود این اسید، بهره مند می شوند. برخی از رایج ترین و مهم ترین کاربردهای آن در زیر شرح داده می شود:
الف) مصارف صنعتی اسید استیک
این ماده در طیف وسیعی از فرآیندهای صنعتی برای ایجاد ترکیبات استفاده می شود. همچنین به عنوان یک معرف شیمیایی برای ایجاد طیف وسیعی از مواد شیمیایی مانند انیدرید استیک، وینیل استات، استر، سرکه و غیره استفاده می شود. همچنین ممکن است به عنوان محلولی برای کریستالیزاسیون استفاده شود و برای خالص سازی ترکیبات آلی مفید باشد.
ب) مصارف پزشکی اسید استیک
مهم ترین کاربرد اتانوئیک اسید در پزشکی، استفاده از آن به عنوان یک ضد میکروب در برابر میکروب هایی مانند استرپتوکوک، سودوموناس، استافیلوکوک، انتروکوک و غیره است. این محلول، اغلب برای تمیز کردن مثانه افراد دارای سوند ادراری برای جلوگیری از انسداد و بیماری استفاده می شود. در برابر عفونت های پوستی ناشی از سویه های سودوموناس و مقاوم به آنتی بیوتیک، فوق العاده مفید است. به عنوان یک ابزار غربالگری سرطان دهانه رحم، بسیار مفید است. دهانه رحم در معرض اتانوئیک اسید قرار می گیرد و اگر قسمت های خاصی سفید شود، آزمایش موفقیت آمیز است. علاوه بر این، در کروماندوسکوپی برای شناسایی سرطان معده در مراحل اولیه آن استفاده می شود.
ج) مصارف صنایع غذایی استیک اسید
در صنایع غذایی، بیشتر در فرآیندهای نگهداری صنعتی و سس هایی مانند سس کچاپ، خردل و مایونز استفاده می شود. همچنین به طعم دادن به طیف وسیعی از غذاها از جمله سالاد کمک می کند. علاوه بر این، سرکه ممکن است با ترکیبات اساسی مانند جوش شیرین واکنش نشان دهد و گازی تولید کند که به رشد محصولات نانوایی کمک می کند.
د) مصارف خانگی استیک اسید
در خانه، معمولاً از محلول رقیق آن، به عنوان سرکه استفاده می شود. همانطور که می دانیم، سرکه اغلب در خانه برای خانه داری، شستن، آشپزی و کارهای مختلف دیگر استفاده می شود.
ه) مصارف کشاورزی و دامی اسید استیک
کشاورزان برای جلوگیری از رشد باکتری ها و قارچ ها و جلوگیری از بیماری ها، اسید را روی علوفه گاو می پاشند. کاربرد در کشاورزی به عنوان یک علف کش توتسل است. این ماده در خاک یا آب ماندگار نیست و سمیت خوراکی کم تا متوسطی برای بسیاری از تنوع زیستی دارد. با این حال، بسیار خورنده است و بنابراین ممکن است به هر چیزی که با آن در تماس باشد آسیب برساند.
کلام آخر:
یکی از کاربردهای اسید استیک، در تشکیل ماده ارزشمند و گندزدای پراستیک اسید است. این ماده، نه تنها تمامی خواص اتانوئیک اسید را داراست، بلکه یک ضدعفونی کننده سطح بالا است که می تواند همزمان قارچ، باکتری و ویروس ها را از بین ببرد. مضافا بر این، محلول پراستیک اسید، یک ماده فودگرید است که می تواند با اطمینان در ضدعفونی خطوط تولید صنایع غذایی بکار رود. شرکت آرال شیمی، با ایجاد فرمولاسیون ترکیبی از اسید استیک و آب اکسیژنه، موفق به تولید پراستیک اسید با دوزهای از 3% تا 30% شده است.
-
فوداسیب | پراستیک اسید 15% خوراکی
700000تومان – 1320000تومان انتخاب گزینهها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند -
ضدعفونی کننده پراکسیدین سرفوسیب
715000تومان – 1390000تومان انتخاب گزینهها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند -
داموسیب | پراستیک اسید 5 درصد
750000تومان – 1400000تومان انتخاب گزینهها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند -
اگوسیب | ضدعفونی کننده فاضلاب صنعتی
740000تومان – 1380000تومان انتخاب گزینهها این محصول دارای انواع مختلفی می باشد. گزینه ها ممکن است در صفحه محصول انتخاب شوند