مهم ترین آفات و بیماری های سیب زمینی و روش های مبارزه با آن ها

آفات و بیماری‌های زیادی وجود دارند که غده‌های سیب‌زمینی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. شناسایی مناسب بیماری ها و آفات سیب زمینی به شما کمک می کند تصمیم بگیرید کدام غده به خوبی ذخیره می شود و کدام غده باید به عنوان غذا فروخته شود. همچنین ایده بهتری در مورد بیماری های منتقله از خاک در مزارع شما می دهد و تناوب زراعی آینده را بهبود می بخشد. انواع بیماری سیب زمینی بر اساس موقعیت کشف سطح آبیاری و محیط کشت وجود دارد. در صورتی که اطلاعات درستی از مهمترین بیماری های سیب زمینی وجود داشته باشد، زمان برای مبارزه با آن فراهم خواهد بود و می توان مانع از بروز تلفات سنگین شد. در این مقاله، به معرفی محصولات کشاورزی مرتبط با این بیماری می پردازیم.

همچنین بخوانید:

♣ افزایش زمان نگهداری سیب زمینی در انبار با پراکسیدین

♣ بیماری های گندم و راه های مقابله با آفات مربوطه

انواع سیب زمینی

سیب زمینی ها بر اساس طعم و اندازه و همینطور رنگ پوست و نوع نشاسته دسته بندی می شوند. مثلا پوست این محصول در رنگ های زرد و قهوه ای و صورتی و قرمز است و گاه خود سیب زمینی، هم رنگ پوست است. بیش از ۴۰۰ نوع سیب زمینی طبق همین تقسیم بندی ها وجود دارد. سیب زمینی پوست قهوه ای و سیب زمینی شیرین دو نوع خاص هستند. سیب زمینی طلایی برای پخت پز مناسب هستند. یک مدل سیب زمینی قرمز وجود دارد که سرشار از آنتی اکسیدان است. سیب زمینی انگشتی یا استانبولی وجود دارد که با ویتامین های زیادی که دارد شهرت یافته است.

برگ سیب زمینی

برگ سیب زمینی شیرین سرشار ویتامین است و دارای پروتئین، کربوهیدرات، فیبر غذایی و آب است. همینطور تیامین، ریبوفلاوین و ویتامین های مختلف را شامل می شود. وقتی بیماری سیب زمینی رویت می شود اولین آثار بر روی برگ ها ظاهر می شود بنابراین برگ ها مهمترین مولفه بررسی هستند و باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرند. برگ ها به واسطه موقعیتی که دارند در برابر بیماری های سیب زمینی شکل و ظاهر مختلفی به خود می گیرند و می بایست به این بخش از سیب زمینی دقت شود.

بذر سیب زمینی، کشت سیب زمینی، زمان کاشت-برداشت و نحوه آبیاری

انواع بیماری سیب زمینی زمانی رخ می دهد که دقت لازم در کاشت و آبیاری آن وجود نداشته باشد. بذر سیب زمینی دارای یک سر گرد با چندین چشم است. در کاشت باید بخش غده مانند سیب زمینی طوری قرار بگیرد که سر ضخیم در قسمت بالا باشد و از نور طبیعی استفاده نماید. اگر جوانه ها به بیشتر از ۵/۱ سانت برسند برای کشت در بیرون مناسب هستند. دوره ای که خاک گرم است سیب زمینی های جوانه زده کاشته می شود. برخی زودرس هستند که وقتی جوانه ها روی خاک سبز شد و گل ها باز شد شرایط برداشت وجود دارد و نوع معمولی که مدت بیشتری در دل خاک می ماند. آبیاری از موارد بسیار مهم است که اگر به درستی صورت نگیرد سبب بروز انواع بیماری سیب زمینی می شود.

ضدعفونی بذر سیب زمینی

 روش های ضدعفونی بذر سیب زمینی مصداق پیشگیری بهتر از درمان است. اگر از ضدعفونی کننده های مناسب برای بذر استفاده شود، به سادگی می توان از بروز خیلی از بیماری هایی که زمینه آن ها در بذر وجود دارد، جلوگیری کرد. در این زمینه می توانید به محصولات آرال شیمی اعتماد کنید. علاوه بر این، ضدعفونی کردن انبار و یا جایی که قرار است بذر سیب زمینی در آن نگه داشته شود بسیار مهم است. بینابراین می بایست زمان کافی برای ضدعفونی وجود داشته باشد. باید دقت شود که در زمان جابجایی، بذرها دچار ضربه دیدگی نشوند.

رگه های قهوه ای در سیب زمینی

رگه های قهوه ای یا پوسیدگی قهوه ای یکی از مهمترین انواع بیماری سیب زمینی محسوب می شود. این بیماری مشهور به پژمردگی باکتریایی است. پوسیدگی های قهوه ای در واقع نوعی باکتری گرم منفی است که به صورت غیر هوازی و میله ای شکل بوده و بدون کپسول است. این باکتری نمی تواند نشاسته را آبکافت نماید. اما به خشکی بسیار حساس است و غلظت های پایین سدیم کلراید در کشت سبب می شود که از رشد باکتری جلوگیری شود. بیماری های سیب زمینی باید در زمان مناسب پیشگیری شوند. در چنین شرایطی باید دقت صورت بگیرد که چاقوهای برش ضدعفونی شوند و همینطور از برش همزمان غده ها نیز خودداری شود.

بوته میری سیب زمینی

بوته میری شاید در لیست انواع بیماری سیب زمینی قرار نگیرد. اما به نوبه خود خطرساز است و باید دقت لازم در این جریان وجود داشته باشد. بوته میری سیب زمینی به این معنی است که دانه ها و نهال ها در سطح خاک متلاشی می شوند و ساقه ای که در سطح خاک و یا زیر آن است قهوه ای می شود. بوته میری به واسطه قارچ های خاکزی رخ می دهد. از مهمترین آنها، پیتیوم و ریزوکتونیا هستند.

مبارزه با بوته میری سیب زمینی

ضدعفونی کردن خاک یکی از روش های مبارزه با بوته میری سیب زمینی است. به طوری که باید پیش از هر کشت، خاک از نظر سلامت چک شود. برخی از منابع اعلام کرده اند که یک سری روش های ارگانیک نیز وجود دارد که سبب از بین بردن قارچ ها می شود و بیماری سیب زمینی را تا حد زیادی کاهش می دهد و بسیار اثر بخش است. قارچ کش بوته میری سیب زمینی، یک محلول مفید برای مبارزه با این بیماری است.

علائم کمبود کلسیم در سیب زمینی

کمبود کلسیم، منیزیم و مولیبدن خود نشانه هایی از انواع بیماری سیب زمینی است. نشانه های کمبود کلسیم در ابتدا در نقاط رویشی دیده می شود. گیاه به شکل دوکی بوده و برگچه های کوچک دارد و به صورت چین خورده است. در صورتی که کمبود کلسیم شدید باشد، نوک ریشه ها تغییر شکل می دهد و تیره می شود و نوک ساقه ها از ایفای نقش باز می مانند. کوچک شدن غیرمعمول غده ها و یا مشکلاتی در بخش های شاه و برج گیاهان نیز نشان از کمبود کلسیم دارد. غده هایی که با کمبود کلسیم دست و پنجه نرم می کنند نسبت به پژمردگی باکتریائی یا پوسیدگی قهوه ای، حساسیت زیادی دارند.

رایج ترین بیماری های سیب زمینی

انواع بیماری سیب زمینی به دو دسته اصلی قارچی و باکتریایی و هر دسته نیز به نوبه خود به زیر شاخه های زیر تقسیم می شوند:

الف) بیماری باکتریایی سیب زمینی

• بیماری ساق سیاه سیب زمینی:

بیماری ساق سیاه یک نوع پوسیدگی نرم باکتریایی است که در لیست باکتری های پکتوباکتریوم و اروینیا قرار گرفته است و سبب می شود که بافت های مرطوب پیاه دچار پوسیدگی شود. بافت های آلوده از بافت سالم به شکل کمرنگ با خطوط قهوه ای جدا می شوند. در ابتدا بدون بدو هستند اما به طور کلی بافت ها حالت نرم و چسبناک پیدا می کنند. در نهایت ساقه و ریشه گیاه درگیر می شود.

• بیماری اسکب سیب زمینی:

انواع بیماری های سیب زمینی وجود دارد که بیماری اسکب یکی از آنهاست. این بیماری مشهور به بیماری جرب است و عامل آن باکتری استرپتومایسس اکسیس است. بهترین دما برای توسعه این باکتری بین ۱۹ الی ۲۴ درجه سانتی گراد است. برای کنترل بیماری می بایست از کاشت غده های بذری آلوده سیب زمینی پرهیز شود و تناوب ۳ الی ۴ ساله رعایت شود و همینطور از مواد آهکی استفاده نشود.

ب) بیماری های قارچی سیب زمینی

• بیماری قارچی فیتوفترایی سیب زمینی

یک اوومیست همی بیوتروف است که عمدتاً سیب زمینی و گوجه فرنگی را آلوده می کند. ساقه ها، برگ ها و غده ها و میوه های سیب زمینی و گوجه فرنگی را آلوده می کند. همچنین عامل ایجاد بیماری رایج بلایت دیررس است.

• بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی

 این بیماری مشهور به سیاه دانه بوده و از مهمترین بیماری های سیب زمینی محسوب می شود و در نهایت گیاهچه و ریشه و ساقه را از بین می برد. عامل بیماری یک نوع قارچ خاکزی است و در سطح غده وجود دارد. جوانه ها مورد حمله قرار می گیرد و گیاه آلوده می شود.

• لکه موجی سیب زمینی

اولین نشانه بیماری لکه موجی سیب زمینی روی برگ های قدیمی ظاهر می شود و یک سری زخم ها و تیرگی و آفتاب سوختگی مشاهده می شود و حاشیه برگ ها زرد رنگ می شوند. در نهایت برگ های آلوده به صورت کامل خشک می شوند. علت زرد شدن بوته سیب زمینی نیز ممکن است به دلیل بیماری لکه موجی باشد. اگر شدت بیماری بالا باشد روی ساقه و غده اثر می گذارد و به صورت زخم های کوچک روی ساقه دیده می شود. عامل بیماری لکه موجی سیب زمینی قارچ Alternaria solani است. قارچ ها روی بقایای گیاهان تکثیر می شوند. علائم این بیماری بسیار مشابه با بیماری بادزدگی است.

مبارزه با بیماری لکه موجی سیب زمینی

قارچ ها بین 2 الی 3 هفته پیش از برداشت به گیاه حمله می کنند. در صورتی که آب و هوای مرطوب و دما بین 25 الی 29 درجه سانتی گراد باشد این بیماری گسترده تر می شود. نظیم دوره ای آبیاری و همینطور تقویت به موقع گیاه سبب می شود تا بیماری لکه موجی کنترل شود. همینطور تناوب زراعی دو الی سه ساله با گیاهان نیز می تواند اثربخشی خوبی داشته باشد. استفاده از ارقام مقاوم و دیررس نیز به نوبه خود تاثیر گذار است.

• بادزدگی سیب زمینی

یکی از مهمترین بیماری های سیب زمینی بیماری گیاهی سفیدک دروغی یا بادزدگی است که البته اسامی دیگری نیز به آن اختصاص داده می شود. این بیماری قارچی است و قارچ ها سبب آلوده شدن غده های سیب زمینی می شوند و بافت سبز گیاه را نشانه می گیرد. نشانه های بادزدگی وجود زخم های نامنظم روی برگ و همینطور هاله های زرد رنگ است.

سم بادزدگی سیب زمینی

با حذف علف های هرز، جمع آوری همه غده های آلوده پس از برداشت، خاک دهی مناسب پای بوته، استفاده از آبیاری قطره ای و همینطور کاهش مصرف کودهای ازته، می توان از بادزدگی سیب زمینی جلوگیری کرد. استفاده از بردوفیکس که نوعی ضدعفونی کننده غده ها بوده و پیش از کاشت باید به نسبت ۵ در هزار استفاده شود. همینطور می تواند سم پاشی با نسبت ۵ در هزار در زمان جوانه زنی نیز صورت بگیرد. در کنار این روش ها، شما می توانید از محصولات آرال شیمی، که عموما ارگانیک می باشند استفاده کنید.

• فوزاریوم سیب زمینی

گونه‌های فوزاریوم مخرب‌ترین قارچ جهان هستند که تقریباً تمام محصولات رشد یافته را آلوده می‌کنند و سیب‌زمینی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در سیب زمینی، عوامل بیماری زا مسئول پژمردگی و تغییر رنگ عروق هستند و باعث پوسیدگی و پوسیدگی دانه در غده ها در طول نگهداری می شوند.

همچنین بخوانید:

♣ رایج ترین آفات و بیماری های کاهو

♣ سفیدک پودری

آفات سیب زمینی

آفات مختلف به سیب زمینی آسیب می رساند. گاهی اوقات فقط روی گیاه، اما اغلب به غده های خوش طعم نیز آسیب می رساند. در این بخش، رایج ترین آفات سیب زمینی و نکات لازم در مورد چگونگی جلوگیری از هجوم و کنترل آنها آورده شده است.

1. کنه سیب زمینی

کنه ها در لیست بندپایان هستند و در لیست آفات سیب زمینی قرار می گیرند. به طور کلی کنه های سیب زمینی شاخک دار نیستند و به طور کلی بدن آنها دارای دو قسمت سر سینه و شکم است. کنه های سیب زمینی اغلب دارای ۴ جفت پا هستند. این بیماری سیب زمینی اگر به دقت بررسی نشود مشکلات زیادی ایجاد می کند. سیستم تولید مثل در کنه ها اغلب دو جنسی است و اغلب کنه ها تخم گذار هستند. در صورتی که آبیاری بارانی در مزارع سیب زمینی و بادمجان صورت بگیرد بر روی جمعیت آفت کنترل قابل قبولی دیده می شود و در نهایت وقتی که کاهش درجه حرارت و افزایش رطوبت نسبی صورت بگیرد جمعیت کنه ها کاهش می یابد.

2. کرم سیب زمینی

رم های مفتولی اصلی ترین جانوران آسیب رسان به سیب زمینی ها هستند. این کرم ها به اندام های رویشی گیاه خسارت وارد می کنند. بهترین روش، جلوگیری از مهاجرت آفت بوده و استفاده زیاد از سموم شیمیایی می بایست متوقف شود. رویکرد آبیاری مناسب و همینطور خاک دهی روی غده ها از دیگر مواردی است که می بایست رعایت شود. نوردهی اهمیت بسیار زیادی در ازبین بردن کرم سیب زمینی دارد.

3. شته ها

این حشرات کوچک و مکنده می توانند باعث تغییر شکل برگ در سیب زمینی شوند. با این حال، در طبیعت، آنها با حشرات مفیدی مانند کفشدوزک ها و لاروهای توری که در کنترل تعداد شته ها عمل می کنند، قابل مقایسه نیستند.

4.کرم‌های بریده

 کرم‌های شب پره که به کرم‌های بریده معروف هستند، یکی از انواع آفات سیب زمینی هستند که در خاک‌های سبک و گرم زندگی کنند. می‌توانند باعث آسیب شدید تغذیه‌ای به غده‌های سیب‌زمینی شوند. کرم‌های براق خاکستری مایل به قهوه‌ای، که طول آن‌ها تا 5 سانتی‌متر می‌رسد، هنگام لمس خمیده می‌شوند. پروانه ها همچنین تخم های خود را روی علف های هرز می گذارند، بنابراین کندن ردیف های سیب زمینی یک اقدام پیشگیرانه مهم است.

5. سوسک سیب زمینی کلرادو

این سوسک به عنوان یکی از آفات سیب زمینی، در خاک به خواب زمستانی می رود و مدت کوتاهی پس از ظهور اولین شاخه های سیب زمینی، تخم های خود را در سطح زیرین برگ می گذارد. لارو سوسک سیب زمینی طی دو تا سه هفته تمام گیاهان سیب زمینی را می خورند. سمپاشی روغن درخت چریش با لارو سوسک سیب زمینی در مراحل جوان لاروی مبارزه می کند. سوسک‌های سیب‌زمینی کلرادو و لاروهای آن‌ها را می‌توان زمانی که برای درمان چریش بزرگ هستند با دست جدا کرد.

6. نماتدهای ریشه سیب زمینی یا کیست سیب زمینی

اگر سیب زمینی بدون وقفه و طولانی مدت کشت شود، نماتدهای مضر می توانند ماندگار شوند و به طور مکرر ریشه گیاهان را آلوده کنند. آلودگی شدید خود را به شکل اختلالات رشد و زرد شدن برگها نشان می دهد. کیست های کوچک و قهوه ای روی ریشه ظاهر می شوند و می توانند تا 15سال در خاک زنده بمانند. عملکرد گیاه سیب زمینی با این نوع از آفات سیب زمینی تا 50 درصد کاهش می یابد. تناوب زراعی خوب، اجتناب از سایر گیاهان میزبان و استفاده از واریته های مقاوم از آلودگی نماتدها جلوگیری می کند.

7. وُل

یکی از انواع آفات سیب زمینی است. گونه های مختلف موش به ویژه موش صحرایی، دوست دارند غده های سیب زمینی را بجوند و می توانند خسارت زیادی به بار آورند. در قسمت های بالایی زمین، شاخه های منفرد ممکن است پژمرده شوند و بمیرند؛ زیرا ریشه های آنها بریده است.

روش های مبارزه با بیماری های سیب زمینی

برای مدیریت بیماری های سیب زمینی روش های مختلفی مطرح می شود. خاک را مرطوب اما خیس نگه دارید. سیب زمینی و گوجه فرنگی را در نزدیکی یکدیگر نکارید. آنها تحت تأثیر بیماری های مشابه هستند. نخست باید گیاهان آلوده یا بیمار را از باغ جدا کرد. پس از برداشت، بقایای سیب زمینی را از باغ جدا کنید. در صورت آلوده شدن غده های سیب زمینی، باید از روش های ضدعفونی غده های بذری استفاده کرد. استفاده ی دوره ای از سم و قارچکش هم قبل از شروع کشت توصیه می شود. بهترین سم برای سیب زمینی، محلولی است که ارگانیک باشد و باقی مانده مضری بر روی گیاه از خود بر جای نگذارد.

کلام آخر

بسیاری از بیماری های سیب زمینی را می توان با تناوب زراعی خوب و کاشت همراه به جای کشت تک محصولی پیشگیری یا محدود کرد. یک راهکار مهم برای مبارزه با بیماری های سیب زمینی، ضدعفونی بذر آن است. اگر از ضدعفونی کننده های مناسب و ارگانیک برای بذر استفاده شود، به سادگی می توان از بروز انواع بیماری های سیب زمینی جلوگیری کرد. در این زمینه می توانید به محلول اگروسیب آرال شیمی مراجعه کنید. علاوه بر این، ضدعفونی کردن انبار و یا جایی که قرار است بذر سیب زمینی در آن نگه داشته شود بسیار مهم است. ضدعفونی بذر سیب زمینی، با کشتن اسپورهای بیماری زا می تواند از آفات سیب زمینی نیز جلوگیری کند.

⇐ بروزرسانی در خرداد 1403