صفر تا صد آموزش پرورش قارچ در سال 1400

پرورش قارچ دکمه ای قهوه ای

قارچ دکمه‌ ای قهوه‌ ای در واقع کاملا شبیه به قارچ دکمه ای سفید است،از نظر اندازه فرقی با قارچ های دکمه ای سفید ندارند .ولی عطر و طعم و بافت بهتری دارند . و اگر شما جز افرادی هستید که گوشت مصرف نمیکنید این نوع قارچ به دلیل پروتئین بالا بهترین جایگزین می باشند. البته این قارچ در ایران نسبت به سایر انواع سفید کمیاب‌تر و نایاب تر است.

پرورش قارچ صدفی

قارچ های صدفی یا قارچ دکمه ای در لیست قارچ های تلخ قرار دارند اما در غذاهای گوشتی استفاده می شود و منبع مواد معدنی و مس و آهن و روی هستند. این قارچ ها خاصیت ضد التهاب دارند.در این قسمت در مورد پرورش قارچ صدفی و قارچ دکمه ای به طور خلاصه توضیحاتی نیز داده می شود.

مراحل پرورش قارچ دکمه ای، پرورش قارچ صدفی و شاه صدف:

آموزش پرورش قارچ دکمه ای:

در آموزش پرورش قارچ دکمه ای ورود کمپوست شامل 4 مرحله است، مرحله ریسه دوانی در کمپوست، ریسه دوانی در خاک پوششی، هوادهی و باردهی که هر یک باید به دقت ارزیابی شود. زمانی که کمپوست وارد سال شد می بایست کیسه ها را با دقت و بدون پاره شدن روی قفسه ها انتقال داده شود. پس از باز کردن درب بلوک های کمپوست می بایست شرایط محیطی لازم برای رشد بذر فراهم شود.

آموزش پرورش قارچ صدفی:

قارچ های صدفی یکی از بهترین قارچ های خوراکی هستند که در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر بسیار سود آور بوده و در حرارت بالا پرورش داده می شوند. در آموزش پرورش قارچ صدفی اشاره ای به کیسه های پلاستیکی شده است به طوری که بستر کشت همان کاه و کلش بوده که در داخل کیسه قرار می گیرد و همینطور بذر قارچ در داخل بطری به داخل کیسه قرار داده می شود. پرورش قارچ صدفی را می توان در جعبه های چوبی نیز انجام داد.

آموزش پرورش قارچ شاه صدفی:

قارچ صدفی ارزش غذایی بالایی دارد و تاثیرات مناسب دارویی داشته و به طور کلی در نمونه های خوراکی و دارویی اجرا می شود این قارچ نیز داخل کیسه های پلاستیکی کاهش و پرورش داده می شود. سیستم کشت درون بطری پلاستیکی نیز برای قارچ های شاه صدفی وجود دارد و موقعیت اجرایی آن مناسب و قابل قبول است.

♣ نکات قابل توجه در پروسه ی پرورش قارچ ♣

♣ انواع کود های مورد نیاز در پرورش قارچ

چه شما به پرورش قارچ صدفی مشغول باشید چه دکمه ای و یا هر نوع دیگری از قارچ ها، یکی از الزاماتی که مراحل پرورش قارچ به شدت نیاز به توجه دارد، استفاده از کود مناسب پرورش قارچ می باشد. کودی که در آموزش پرورش قارچ پیشنهاد می شود بر اساس نوع قارچ متفاوت است. مثلاً اگر قرار است پرورش قارچ دکمه ای قهوه ای را انجام دهید کود های حیوانی ازجمله کود اسب و کود گوسفندی گزینه های خوبی هستند. کود گاو معمولاً در پرورش قارچ کمتر مورد استفاده می شود. بهترین کودی که در آموزش پرورش قارچ در منزل به آن تاکید شده است کودی است که برگرفته از حیوانات قوی و سالم و سخت کوش است. کود باید تازه باشد و در زمان درستی اجرا شود.

قبل از ادامه مطلب، برای تکمیل اطلاعات در مورد انواع کود، حتماً مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه ی مصرف، میزان مصرف و زمان مصرف کودهای پرورش قارچ

در آموزش پرورش قارچ در منزل بسیار مهم است که نحوه مصرف کود سنجیده شود در صورتی که شما کود قارچ پرورش می کنید این روند تنها دو الی سه هفته طول خواهد کشید و اگر کود مرغ استفاده می کنید نیز زمان 4 هفته ای برای آماده شدن کمپوست نیاز است.

♣ ضدعفونی سالن های پرورش قارچ

علاوه بر اهمیت توجه به کودهای مورد نیاز پرورش قارچ، توجه به تمیز نگه داشتن سالن پرورش قارچ نیز، یکی از حیاتی ترین مسائل برای بقای این کسب و کار می باشد.

ضرورت استفاده از مواد ضدعفونی کننده پرورش قارچ به جهت حذف اسپورها و عوامل بیماری زای موجود در تجهیزات، وسایل کار، دیوارها، کف سالن ها، لباس های کارکنان، ظروف برداشت و دیگر وسایل می باشد. غالباً برای ضدعفونی سالن پرورش قارچ از روش های سنتی استفاده می شود.  از جمله سموم قارچ کش قابل استفاده در این زمینه بنومیل و کاربندازیم و یا وایتکس هستند. به منظور ضدعفونی وسایل و تجهیزات کشت از الکل اتیلیک رقیق شده استفاده می شود. علاوه بر سالن پرورش قارچ و ابزار کشت، کاه و کلش مورد استفاده در بستر نیز باید ضدعفونی شود. در این بخش از مواد شیمیایی استفاده نمی شود و اصولا این کار توسط بخار و آب جوش انجام می شود.

ضدعفونی کننده ای که در این بخش مورد استفاده قرار می گیرد، نباید برای انسان و موجودات زنده مضر باشد. قبل از کشت سالن پرورش ضدعفونی می شود و همه آلودگی های موجود از بین می روند. اما تضمینی وجود ندارد که آلودگی مجدد وارد سالن نشود. به همین دلیل علاوه بر دیواره ها و هواکش ها، هوای داخل سالن نیز باید ضدعفونی شود. پراکسیدین که در صنایع آرال شیمی تولید می شود، یک محصول ضدعفونی کننده سطح بالا و بی خطر برپایه پراستیک اسید و هیدروژن پراکساید است که به واسطه داشتن اثرگذاری سریع با دوز مصرف بسیار پایین، قادر است طیف گسترده ای از کپک ها، قارچ ها و باکتری های فعال در سالن های پرورش قارچ را به خوبی از بین ببرد. ویدیوی زیر می توانند در زمینه ضدعفونی سالن پرورش قارچ مفید باشند:

♦ گرمایش:

اگر در حال یادگیری و آموزش پرورش قارچ هستید باید به گرمایش نیز اهمیت دهید. اما نیاز به سیستم گرمایشی خاصی ندارید و یک اجاق گاز تک شعله یا بخاری کفایت می کند اما دقت کنید که این وسیله نباید در سالن اصلی قرار بگیرد. بهتر است بخاری یا گاز در کنار سالن قرار بگیرد تا مشکل خشک شدن قارچ برطرف شود.

♦ سرمایش:

برای ایجاد فضای سرمایشی لازم برای سالن خود نیاز است که از کولر آبی با لوله های پلاستیکی استفاده کنید و لوله کشی لازم به سالن را داشته باشید. این روش ارزان و مناسب برای محیط های خشک است اما اگر کولر آبی ندارید هیچ اشکالی ندارد می توانید از دستگاه رطوبت ساز استفاده کنید تا هم هوا خنک شود و هم سطح رطوبت لازم تامین شود. در آموزش پرورش قارچ سرمایش اهمیت بیشتری به نسبت گرمایش دارد.

♦ تهویه:

تهویه یکی از بخش های مهم در آموزش پرورش قارچ در منزل است، تا جای امکان می بایست حداقل از یک سمت هوا وارد سالن شود اما در شرایط ایده آل باید تهویه هوا از هر دو سمت صورت بگیرد. می توانید از دستگاه های کوچک هواساز استفاده کنید به طوری که لوله های آن از جنس پلاستیک باشد. همینطور فن های کوچک نیز گزینه خوبی هستند.

♦ دماسنج:

برای اینکه دمای محیط سنجیده شود نیاز به دماسنج است. فرقی نمی کند دماسنج معمولی استفاده کنید یا دیجیتالی در هر صورت می بایست از دمای محیط سالن پرورش قارچ اطلاعات کافی داشته باشید.

♦ کمپوست:

قارچ ها به واسطه کمپوست پرورش می یابند بنابراین این کود گیاهی از بخش های مهم و حائز اهمیت در آموزش پرورش قارچ محسوب می شود و بارها تکرار و تاکید شده است که کمپوست انتخاب شده باید از کیفیت بالایی برخوردار باشد و معتبر باشد.

2-متراژ سالن

اگر قصد شما استفاده از آموزش پرورش قارچ در منزل است یعنی به دنبال پرورش قارچ خانگی هستید، هر محیطی برای شما مناسب است! تعجب نکنید، بگذارید موضوع را به شکل دیگری برای شما توضیح دهیم. فرقی نمی کند که بخواهید از پارکینگ منزل استفاده کنید و یا زیرزمین را انتخاب کنید در هر صورت باید فضایی داشته باشید که در آن بتوانید قفسه های زیادی اجرا کنید و فضا برای رفت و آمد نیز داشته باشید یعنی تنها چیزی که شما از سالن پرورش قارچ نیاز دارید فضایی است که دسترسی به قفسه ها را برای شما آسان می کند. بگذارید موضوع جالبی را با شما در میان بگذاریم، در کشور های خارجی پیشرفته حتی در چادر های مسافرتی هم به پرورش قارچ پرداخته اند. ارتفاع سالن پرورش قارچ خانگی باید بین 2 و نیم الی 3 متر در نظر گرفته شود.
موضوع دیگر در آموزش پرورش قارچ در منزل مربوط به پیش سالن ها است، پیش سالن به یک فضای کوچک با اندازه 2 در 2 یا 3 در 3 گفته می شود که سبب تنظیم دما می شود. در این فضا باید رطوبت ساز و امکانات سرمایشی و گرمایشی و … قرار بگیرد. در واقع شرایط مناسب برای پرورش قارچ در این فضا ایجاد می شود. حال درب این اتاق باز شده و هوای تنظیم شده به محیط و سالن اصلی ارسال می شود. این پیش سالن ها از وارد شدن شوک به قارچ جلوگیری می کنند.
در یک بررسی در آموزش پرورش قارچ در منزل متوجه شدیم که ابعاد سالن قارچ بر اساس سرمایه شما تعیین می شود مثلاً می توانید از یک فضای 6 متری آغا کنید و تا 50 متر کار را گسترش دهید. نکته مهم اینکه بهتر است پوشش سالن یا دیواره ها سرامیکی باشد و اگر نبود باید از جنس پلاستیکی یا سیمانی پوشیده شده باشد. اما دقت کنید که فضای داخل سالن پرورش قارچ باید قابلیت شستن داشته باشد یعنی اگر زیر زمین انتخاب می شود نباید هیچ سوراخی برای ورود حشرات مزاحم در آن باشد.

3-هزینه تقریبی مورد نیاز

برآورد هزینه بخش مهمی از آموزش پرورش قارچ در منزل محسوب می شود به طوری که یک سری هزینه ها ثابت هستند یعنی شما یکبار هزینه می کنید و دیگر نیاز به هزینه دوباره برای این بخش وجود ندارد مثلاً قفسه ها و آب پاش ها و … در این راستا ارزیابی شده است. یک سری هزینه ها به صورت جاری مطرح است مثلاً همان هزینه هایی که برای خرید کمپوست و خاک و … در نظر گرفته می شود و باید برای هر دوره پرورش قارچ در نظر گرفته شود و پس از فروش قارچ میزان سود جدا می شود و دوباره مابقی پول صرف خرید همین موارد می شود.
هزینه های دیگری مطرح است که برای پرورش قارچ در سالن مدنظر قرار می گیرد به طور تقریبی می توان در نظر داشت که هزینه قفسه بندی بین 5 الی 6 میلیون و برای رطوبت ساز باید هزینه 5 میلیونی در نظر داشته باشید، همینطور بخاری و دماسنج که با هزینه کمتر از دو میلیون اجرا می شود. رطوبت سنج به طور کلی هزینه زیادی ندارد اما یک سری هزینه های اضافی مطرح است که می بایست در نظر گرفته شود. یک بررسی ساده مشخص کرده است که با هزینه 10 میلیون تومانی نیز می توان آن را اجرا کرد.
یک سری هزینه ها مربوط به کمپوست و خاک پوششی و فرمالین و همینطور قارچ کش است که باید بررسی شود البته که این هزینه ها یکسان نیست و باید مورد بررسی قرار بگیرد.

4-سودآوری

پیش تر نیز به طور خلاصه به بحث سودآوری اشاره کردیم. در این قسمت به جزئیات آن می پردایم. برای محاسبه درآمد و سود پرورش قارچ نیاز است که متراژ سالن مشخص شود. به عنوان مثال اگر متراژ سالن 40 متری باشد باید ظرفیت 4 تن کمپوست در نظر گرفته شود که برداشت بین 25 الی 35 درصد ارزیابی می شود البته این سطح از اختلاف بستگی به یک سری پارامترها دارد که اعم از پرورش علمی و اصولی و کاربلد بودن شخص دارد و البته که سطح کیفیت کمپوست نیز ارزیابی می شود. کیفیت خاک پوششی در این راستا اهمیت زیادی دارد و بهتر است که موقعیت آن بررسی شود.

5-زمان برگشت سرمایه

آیا آموزش پرورش قارچ با ارزش است؟ در مورد ارزش اقتصادی پرورش قارچ معمولاً شرایط مختلفی ارزیابی شده است اما یک موضوع مهمی که دیده می شود اینکه موقعیت منطقه ای و نوع پرورش باید به صورت کاملاً دقیق ارزیابی شود. دقت داشته باشید که افراد می توانند در هر متر مربع مقدار قابل توجه ای قارچ پرورش دهند به طوری که در هر متر مربع باید 50 کیلو در هر دوره قارچ برداشت کنید به طوری که پرورش به صورت اصولی و علمی صورت می گیرد و این میزان به 130 کیلوگرم خواهد رسید. این رقم نشان می دهد که سطح درامد پرورش قارچ بسیار مناسب و بالا است و شرایط مخصوصی دارد.
فرض کنید یک زمین کشاورزی داشته باشید به این ترتیب برای هر هکتار برای دو الی سه نفر شغل ایجاد می شود. در یک سالن 90 تنی از پرورش قارچ به رقم 25 نفر خواهد رسید.
دقت داشته باشید که برای مزارع پرورش قارچ باید از کلمه حجم استفاده کرد و واژه سطح خیلی کاربردی نیست. دلیلش اینکه برای تولید از قفسه های مخصوصی استفاده می شود. این شغل در لیست شغل های زود بازده قرار دارد و سبب می شود که بازگشت سرمایه سریعاً صورت بگیرد. پرورش قارچ در منزل روشی بسیار آسان و سودآور است پس سعی کنید خودتان را برای آن آماده کنید و درآمدزایی داشته باشید.

کلام آخر

همه ی ما میدانیم که شروع هر کسب و کاری با ریسک های خاص خود همراه است. این ریسک ها به دو دسته ریسک های پیش بینی نشده و ریسک های پیش بینی شده طبقه بندی می شوند. با انجام بررسی های مورد نیاز و مطالعات امکان سنجی قبل از شروع پروژه، می توانیم خطرات و ریسک های پیش بینی شده را به حداقل برسانیم. همچنین، آمادگی لازم برای مقابله با ریسک های پیش بینی نشده احتمالی را به حداکثر می رسانیم. بنابراین، توصیه میکنیم برای شروع کسب و کار پرورش قارچ دکمه ای و سایر انواع آن، حتماً زمان کافی برای بررسی تمامی جوانب آن اختصاص بدهید. بطور کلی مراحل پرورش قارچ بسته به نوع قارچ و موقعیت مکانی فرق دارد اما خبر خوب اینکه شما نیاز به سرمایه اولیه بالا برای شروع کار ندارید پس همه چیز برای سودآوری فراهم است. در کنار تمامی موارد مذکور، جهت حصول نتیجه مناسب، توجه به استفاده از ضدعفونی کننده های مناسب برای سالن و تجهیزات آن، استفاده از قارچ کش های ارگانیک، آفت کش های مناسب نیز بسیار ضرورت دارد. صنایع آرال شیمی محصولات اگروسیب و پراکسیدین کشاورزی را به همین منظور در اختیار گلخانه داران و کشاورزان قرار داده است.

در پایان اگر این مقاله توانسته است به ارتقای دانش شما و تصمیم گیری درست شما کمکی بکند خوشحال می شویم نظرات خود را در قسمت کامنت ها با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول در مورد پرورش قارچ در منزل:

• چه زمانی برای پرورش قارچ در منزل مناسب است؟

مهر ماه تا آذر ماه زمانی مناسب برای پرورش قارچ است، ولی اگر امکانات کمی داشته باشید و بتوانید هوا و حرارت محیط را متعادل سازید،در تمام سال میتوانید قارچ را پرورش دهید.

• کاشت و برداشت قارچ درمنزل چقدر زمان می برد؟

کاشت و برداشت قارچ در منزل بسیار کوتاه است این شغل از جمله مشاغلی است که به زمان زیادی احتیاج ندارد. مثلا  قارچ دکمه ای از شروع کار  تا برداشت محصول به ۳۵ روز زمان نیاز دارد و تا پایان باردهی کامل ،هشت هفته وقت می برد.به طور کل  تولید قارچ به دو ماه زمان  احتیاج دارد.

• هزینه پروش قارچ در منزل چقدر است؟

میزان هزینه و درآمد پرورش قارچ  در منزل به عوامل متعددی وابسته است و به طور کلی نمی توان عدد مشخصی برای آن تعیین نمود.  با این وجود، آنچه مسلبم است این است که در مقایسه با سایر مشاغل، شما می توانید با یک سرمایه کم، این کسب و کار را شروع نمایید و در صورت بازدهی آن را توسعه دهید. در صورت پرورش قارچ در مقیاس بزرگتر، نیز به تهیه طرح توجیهی دقی دارد و برآورد هزینه تخصصی تر می شود.

• معایب پرورش قارچ در منزل چیست؟

پرورش به صورت خانگی هیچ عیب و ضرری ندارد وجای هیچ شکستی هم نیست اما  اگر هم بود ، به  علت  آزمایشی بودن و کم هزینه بودنش ،اصلا  شکست به حساب نمی آید.

• در طول سال چند دوره می توان قارچ را پرورش داد؟

پرورش قارچ به گونه  ای است که اگر شما تمام نکات آن را طبق آموزشی که دیده اید انجام دهید، می توانید در طول سال ۵ دوره قارچ را پرورش دهید و همین امر باعث می شود که زمان  بازگشت سرمایه شما بسیار کوتاه باشد،اما در صورت نداشتن شرایط مساعد برای شما حداقل تعداد دوره ی پرورش قارچ در هر سال ۴ بار می باشد.

• اندازه سالن پرورش قارچ در منزل چه مقدار است؟

ابعاد سالن پرورش قارچ در منزل ، بسته به سرمایه ی  شما متفاوت است . از حدود ۶ متر میتوان اینکار را آغاز کرد اما برای داشتن درآمد مناسب معمولا باید از فضای  ۴۰ تا ۵۰ متری استفاده کرد . در بهترین حالت، خوب است که  پوشش سالن یا دیواره ها سرامیکی یا سیمانی باشد ، اما اگر امکان پذیر نبود  میتوانیم از پلاستیک پلی اتیلن  استفاده کنیم.سالن پرورش قارچ باید قابلیت شستشو داشته باشد و هیچ جایی برای ورود حشرات ورشد باکتری ها وجود نداشته باشد.

• پرطرفدارترین نوع قارچ کدام نوع است؟

نمی توان به قطعیت به این پرسش پاسخ داد. به طور تقریبی و بر اساس آمار مصرف قارچ دکمه ای و قارچ شاه صدف، می توان گفت این قارچ ها از جمله پرطرفدارترین و پرمصرف ترین قارچ ها هستند. در این مقاله شما می توانید اطلاعات مربوط به پرورش قارچ دکمه ای را به تفصیل مطالعه نمایید. با این وجود هر کدام از قارچ ها به تناسب خواص و ویژگی هایشان، می توانند کاربردهای خاص خود را داشته باشند.