چگونه در 8 مرحله برونشیت مرغی را مهار کنیم؟

رعایت بهداشت و نکات سلامتی، امر بسیار ضروری در تولید و پرورش طیور، به خصوص طیور گوشتی است. سالانه بیماری های زیادی از جمله، بیماری برونشیت مرغی، نیوکاسل، آنفولانزا مرغی در حوزه پرورش طیور خسارت های زیان باری را به تولید کنندگان وارد می نماید. شناخت بیماری و درمان به موقع آن امر ضروری در این حوزه است. بیماری برونشیت در مرغ، یکی از بیماری هایی است، که بر سیستم تنفس، گوارش و دستگاه تناسلی طیور تاثیر می گذارد. در این مقاله نخست به برونشیت عفونی در مرغ و عوارض آن پرداخته شده و سپس ضدعفونی کننده های مناسب برای کنترل آن معرفی خواهند شد.

همچنین بحوانید:

♣ بیماری مارک طیور | نشانه ها، پیشگیری و درمان

♣ آنفولانزای مرغی | علائم، پیشگیری و درمان

بیماری برونشیت مرغی چیست؟

برونشیت مرغی، یک بیماری ویروسی حاد و مسری است که بر سیستم تنفسی جوجه ها تأثیر می گذارد. جوجه ها در هر سنی مستعد ابتلا به این بیماری هستند. اما علائم اغلب در جوجه های کوچکتر از شش هفته شدیدتر است. از آنجایی که ویروس دوره کمون کوتاهی دارد، همه طیور در یک گله در عرض 24 تا 48 ساعت علائم بالینی پیدا می کنند. برونشیت عفونی مرغی، تنها به سیستم تنفسی محدود نشده و دستگاه گوارش و تولید مثل را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. شدت و میزان تلفات به سن، رژیم غذایی، سطح استرس و سلامت کلی جوجه در زمان آلودگی بستگی دارد.

نحوه تشخیص بیماری برونشیت در مرغ

تشخیص برونشیت عفونی طیور، فقط از طریق آزمایش پاتولوژی انجام می شود. علائم و نشانه هایی وجود دارند، که در تشخیص به موقع بیماری کمک می کند. دوره کمون بیماری برونشیت در مرغ 18-36 ساعت است. میزان مرگ و میر با توجه به موقعیت و شیوع آن به 60 درصد می رسد.

شیوع بیماری برونشیت در بین مرغ ها

بیماری برونشیت مرغی می تواند، توسط عوامل زیر منتقل شود و پرندگان دیگر را آلوده کند.

• هوا
• ماشین های حمل آلوده به ویروس برونشیت عفونی مرغی
• خوراک آلوده
• تماس با پرنده آلوده
• جوندگان و حشرات
• لباس ها و چکمه های آلوده
• قفس ها و تجهیزات آلوده
• تماس با لاشه پرنده
• فضولات آلوده به ویروس عامل برونشیت

علائم و نشانه های بیماری برونشیت عفونی طیور

بیماری برونشیت در مرغ، علائمی دارد، که با تشخیص به موقع آن و تماس با دامپزشک می توان از خسارت های جبران ناپذیر جلوگیری نمود. بیماری برونشیت طیور، شامل علائم زیر است:

• ترشحات آبکی یا کف آلود در چشم
• کاهش مصرف خوراک و آب
• سرفه
• راش نای
• ترشحات بینی و عطسه
• کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها
• فضولات مرطوب و چرب
• تنگی نفس، صداهای تنفسی به خصوص در شب
• جوجه های جوانی که شدیدتر تحت تاثیر قرار می گیرند ممکن است افسرده به نظر برسند، در نزدیکی منبع گرما جمع شوند و دچار ناراحتی شدید تنفسی شوند.
• هنگامی که جوجه‌های ماده جوان تحت تأثیر قرار می‌گیرند، معمولاً باعث آسیب دائمی به سیستم تولید مثلی آنها می‌شود و پس از شروع تخم‌گذاری، مستعد ایجاد لوله‌های تخمدان کیستیک هستند.
• بیماری برونشیت عفونی مرغ تخمگذار با افت ناگهانی تولید تخم همراه است، بین 10 تا 14 روز طول می کشد. آنها همچنین ممکن است پوسته های نازک، چروکیده یا زبر تخم مرغ را با آلبومین نازک و آبکی بگذارند.
• از دست دادن رنگدانه در تخم مرغ های پوسته قهوه ای در طول بیماری رایج است.

همچنین بخوانید:

♣ پیشگیری از بیماری های واگیردار طیور؛ آشنایی و راه های درمان

♣ اصول ضدعفونی مراکز و تجهیزات جوجه کشی

اقدامات پیشگیرانه و درمان بیماری برونشیت مرغی

همانطور که می دانید واکسیناسیون یکی از راههای پیشگیری و درمان برونشیت طیور است. علاوه بر واکسن، با ضدعفونی علیه بیماری برونشیت عفونی طیور می توان از شیوع این بیماری جلوگیری نمود. اقدامات دیگری نیز برای پیشگیری از بیماری برونشیت در جوجه اتخاذ می گردد، به شرح زیر است:

۱. استفاده از تهویه مناسب و کمک به گردش هوا

تهویه مناسب مانع از تجمع گازهای مضر مانند آمونیاک، رطوبت و گرد و غبار می‌شود. این عوامل محیطی باعث تضعیف سیستم تنفسی طیور و افزایش حساسیت به ویروس برونشیت می‌گردند.

• استفاده از فن‌ها و ورودی هوای کافی
• تنظیم دما و رطوبت متناسب با سن گله
• جلوگیری از ایجاد جریان هوای مستقیم روی جوجه‌ها
• تعویض مداوم هوای داخل سالن

 ۲. ضدعفونی کردن تجهیزات، لباس‌های کارگران و چکمه‌ها

کارگران و تجهیزات یکی از اصلی‌ترین راه‌های انتقال ویروس هستند. از این رو، اقدامات زیر لازم الاجراست:

• استفاده از لباس و چکمه مخصوص هر سالن
• قرار دادن حوضچه ضدعفونی در ورودی‌ها
• شست‌وشو و ضدعفونی منظم وسایل حمل‌ونقل داخلی
• ممنوعیت ورود افراد متفرقه بدون گان و تجهیزات بهداشتی

 ۳. ضدعفونی قفسه، آبخوری‌ها و فیدرها

سطوحی مانند آبخوری و دانخوری همیشه در تماس مستقیم با پرنده هستند.

• شست‌وشوی اولیه با آب گرم برای حذف مواد آلی
• استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های معتبر و مجاز (یا سرکه سیب به‌عنوان گزینه طبیعی)
• خشک‌کردن کامل قبل از استفاده مجدد
• تکرار دوره‌ای ضدعفونی جهت جلوگیری از تشکیل بیوفیلم

 ۴. ضدعفونی کردن ماشین‌های حمل جوجه‌ها

ماشین‌های جابه‌جایی، حامل بالقوه ویروس از مزارع دیگر هستند.

• شست‌وشو و ضدعفونی کامل داخل و خارج خودرو
• ضدعفونی سینی‌ها و جعبه‌های حمل جوجه
• استفاده از رانندگان مشخص و محدود
• جلوگیری از تردد خودروهای آلوده در نزدیکی سالن‌ها

 ۵. جلوگیری از تجمع فضولات در محیط

فضولات منبع اصلی رشد میکروب‌ها و ویروس‌ها است.

• جمع‌آوری روزانه یا منظم فضولات
• استفاده از بستر خشک و مناسب مانند تراشه چوب
• جلوگیری از خیس شدن بستر با آب یا نشت آبخوری‌ها
• استفاده از سیستم‌های تخلیه مکانیزه در مزارع بزرگ

 6. ضدعفونی خوراک و آب طیور قبل از مصرف

آب و خوراک آلوده از راه‌های مهم انتقال ویروس محسوب می‌شوند.

• استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مجاز در آب آشامیدنی
• کلرزنی یا استفاده از ازن در آب
• نگهداری خوراک در محل خشک و عاری از آلودگی
• جلوگیری از ورود حشرات و جوندگان به مخازن خوراک

 ۷. کنترل آفات مانند جوندگان و حشرات

موش‌ها، سوسک‌ها و مگس‌ها ناقل بسیاری از ویروس‌های تنفسی هستند.

• استفاده از تله و طعمه‌گذاری منظم
• بستن درزها و شکاف‌های سالن
• جمع‌آوری زباله‌ها و مواد آلی
• همکاری با شرکت‌های کنترل آفات در صورت لزوم

 ۸. اقدامات احتیاطی هنگام بازدید افراد از گله

بازدیدکنندگان می‌توانند ویروس را از مزارع دیگر منتقل کنند.

• محدود کردن تعداد بازدیدها
• الزام به پوشیدن لباس، دستکش و چکمه یک‌بارمصرف
• عبور از حوضچه ضدعفونی در ورودی سالن
• ثبت اطلاعات بازدیدکننده جهت پیگیری در صورت بروز بیماری
• ممنوعیت ورود افرادی که اخیراً از مزرعه آلوده بازدید کرده‌اند

واکسیناسیون (مهم‌ترین ابزار پیشگیری و کنترل)

واکسن‌های برونشیت طیور (زنده یا غیر فعال) باید طبق برنامه واکسیناسیون انجام گیرند.

• واکسیناسیون در سنین مناسب (معمولاً در روزهای ابتدایی و سپس تقویت در دوره رشد)
• استفاده از واکسن‌های مطابق با سویه‌های رایج منطقه
• رعایت دوز و روش مصرف صحیح (قطره چشمی، اسپری، آب آشامیدنی)
• نگهداری واکسن در دمای مناسب و مصرف سریع پس از باز کردن

سایر روش‌های حمایتی و درمانی

در صورت بروز بیماری:

• استفاده از ویتامین‌ها (A، C، E) برای تقویت سیستم ایمنی
• تامین آب کافی و تمیز
• کاهش استرس حرارتی و تراکم
• در صورت عفونت ثانویه باکتریایی، استفاده از آنتی‌بیوتیک با نظر دامپزشک
• جداسازی پرندگان بیمار در صورت امکان

روش های درمان بیماری برونشیت در جوجه ها

هیچ درمان خاصی برای بیماری تنفسی برونشیت وجود ندارد. تجویز آنتی بیوتیک برای سه تا پنج روز ممکن است به مبارزه با هر گونه عفونت باکتریایی ثانویه کمک کند. برای جوجه های در حال پرورش، بالا بردن دمای اتاق تا زمانی که علائم از بین بروند مفید است. همچنین جداسازی جوجه های آلوده برای به حداقل رساندن شیوع بیماری و ایمن نگه داشتن اعضای گله غیر آلوده بسیار مهم است.

معرفی واکسن های درمان بیماری برونشیت عفونی پرندگان

واکسیناسیون نقش اساسی در پیشگیری و درمان برونشیت عفونی در جوجه ها دارد. می توانید هم واکسن های زنده و هم غیرفعال را خریداری کنید و از طریق سیستم آبیاری مرغ یا اسپری به جوجه های یک الی پنچ روزه بدهید. چندین واکسن برای پیشگیری از برونشیت مرغی وجود دارد. با این حال، از آنجایی که انواع مختلف ویروس وجود دارد، واکسن همیشه موثر نیست. هر واکسن تعداد معینی از سروتیپ‌های ویروس را هدف قرار می‌دهد.رایج ترین واکسن های زنده مورد استفاده در سراسر جهان حاوی مشتقاتی از سویه ماساچوست (Mass41، H120 و H52) هستند.

کلام آخر:

بیماری برونشیت مرغی نوعی بیماری مسری در بین پرندگان به ویژه طیور است. با استفاده از ضدعفونی کننده های مناسب می توان از بروز بسیاری از بیماری ها در مراکز پرورش طیور جلوگیری نمود. بدین منظور صنایع آرال شیمی با ارائه ضدعفونی کننده های مناسب از بروز بیماری هایی همچون، برونشیت مرغی جلوگیری می نماید. از محصول فودگرید و سطح بالای داموسیب ویژه دام و طیور می توان برای ضدعفونی تمامی سطوح، دانخوری و آبخوری و غیره بدون نیاز به آبکشی و شستشو استفاده نمود. همچنین با استفاده از دو محصول آرال گلوتار و آرال بنزال می توان جهت ضدعفونی بستر جوجه ها، سالن ها، سالن های پرورش طیور، دستگاه های جوجه کشی، قفسه حمل طیور و غیره استفاده نمود.