بیماریها و آفات درختان میوه هسته دار کدامند؟

درختان میوه با هسته مانند هلو، شلیل، گیلاس، زردآلو و آلو از جمله مهم‌ترین و باارزش‌ترین محصولات باغی به شمار می‌آیند. با این حال، این درختان در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها و آسیب ناشی از آفات قرار دارند. نگهداری اصولی و پایش منظم وضعیت سلامت این درختان، نقش مهمی در کاهش شیوع بیماری‌ها ایفا می‌کند. در این نوشتار به بررسی آفات درختان میوه هسته‌دار، بیماری‌های مرتبط با گونه‌های سیاه‌ریشه و راهکارهای موثر در پیشگیری و مقابله با آن‌ها خواهیم پرداخت. در همین راستا، صنایع آرال شیمی با عرضه محصولات تخصصی مانند اگروسیب و پراکسیدین کشاورزی، به عنوان ضدعفونی‌کننده و قارچ‌کش، سهم مؤثری در کاهش بیماری‌هایی چون شانکر باکتریایی و دیگر آسیب‌های رایج در درختان میوه هسته‌دار داشته است.

همچنین بخوانید:

♣ هر آنچه که باید در مورد آفت کشی مرکبات باید بدانید!!

♣ بیماری های مرکبات؛ بررسی جامع انواع بیماری، علائم و راه های کنترل

مهمترین بیماری های درختان میوه هسته دار

برای پیشگیری و کنترل بیماری و آفات میوه هسته دار، ابتدا باید منشاء بیماری را دانست تا بتوان آن را کنترل و ریشه کن نمود.  بیشتر بیماری و آفات میوه هسته دار مشابه بیماری های درختان مرکبات است که پیشتر به آن ها اشاره شد. در زیر گزیده ای از این بیماری ها نام برده شده است:

• شانکرباکتریایی
• لکه سیاه
• پیچ خوردگی برگ هلو
• لکه غربالی
• زنگ میوه
• پوسیدگی قهوه ایی

1) بیماری شانکر باکتریایی (Bacterial canker)

شانکر باکتریایی به عنوان بیماری درختان سیاه ریشه و مسری شناخته می شود. عموما در هوای مرطوب گسترش یافته و فصل شیوع آن در بهار و تابستان است. بیماری شانکر برگ، شاخه، تنه و میوه گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم برگ ابتدا به صورت لکه های نامنظم قهوه ای ظاهر می شود که در نهایت باعث ریزش آن ها می شود. ضایعات میوه شامل ضایعات کوچک، قهوه ای رنگ و کمی فرورفته روی میوه های نابالغ است.

2) بیماری لکه باکتریایی (Bacterial spot)

بیماری لکه باکتریایی یا لکه سیاه، بیماری میوه هسته دار از نوع باکتریایی بوده و در هوای گرم و مرطوب گسترش می یابد. علائم این بیماری شامل لکه هایی بر روی میوه و برگ می شود. در فصل بهار و تابستان شیوع بیشتری دارد. برگ ابتدا به صورت لکه های کناری زرد متمایل به سبز، ظاهر می شود. هنگامی که لکه ها خشک شوند، مرکز آن ریزش می کند. عفونت شدید لکه بر روی برگ می تواند باعث حذف زودرس برگ شود. برگ‌زدایی شدید می‌تواند باعث کاهش اندازه میوه، آفتاب سوختگی و ترک خوردن آن شود.

3) پیچ خوردگی برگ هلو (Leaf curl)

این یک بیماری قارچی است که هلو، شلیل و زردآلو را مبتلا می کند. پیچ خوردگی برگ هلو به عنوان آفات درخت هلو شناخته می شود. علائم این بیماری به وضوح قابل مشاهده است، زیرا برگ ها برآمده، پیچ خورده و تغییر شکل می دهند و به رنگ قرمز یا بنفش در می آیند. برگ ها هنگام خارج شدن از جوانه های جدید آلوده می شوند. پیچ خوردگی برگ هلو، نوعی بیماری میوه هسته دار است، در فصل بهار و اوایل تابستان شیوع بیشتری دارد.

4) بیماری لکه غربالی (Shot hole)

این بیماری درختان سیاه ریشه، در شرایط مرطوب به ویژه در بهار و تابستان شیوع بیشتری پیدا می کند. در این بیماری، برگ ابتدا به صورت لکه های مایل به قرمز ظاهر می شود و سپس مرکز لکه به رنگ قهوه ای مایل به زرد در می آید و در نهایت می ریزد و سوراخ ایجاد می کند. جوانه های آلوده، سیاه شده و میوه دارای ضایعات رنگی مشابه برگ ها خواهد بود. عفونت های شدید باعث ریزش برگ ها در شروع بیماری می شود. عفونت گسترده نیز با رشد میوه شروع به تأثیرگذاری کرده و باعث ایجاد لکه‌های گال‌دار و زبری می‌شود که در بالای میوه متمرکز شده‌اند. این لکه ها ممکن است پوسته پوسته شوند و لکه‌های خشن باقی بمانند.

5) بیماری زنگ درختان میوه هسته دار و مبارزه با آن(Rust of stone fruit)

زنگ، یک بیماری درختان سیاه ریشه با  عامل قارچی است. در هوای مرطوب گسترش یافته و در صورت کنترل نشدن می تواند باعث ریزش زودرس برگ ها شود. در فصل بهار و تابستان شیوع بیشتری دارد، به برگ، شاخه و میوه آسیب جدی وارد می کند. زنگ باعث ایجاد لکه‌های زاویه‌دار زرد عمیق به عرض حدود 2 میلی‌متر در بالای برگ‌ها و توده‌ای از هاگ‌های پودری قرمز زنگ در مقابل لکه‌های سطح زیرین برگ می‌شود. در عفونت‌های شدید برگ‌ها به‌طور زودرس می‌ریزند و تولید میوه را کاهش می‌دهند.

6) بیماری  پوسیدگی قهوه ای (Blossom Blight)

آلو و سایر میوه های هسته دار ممکن است مورد حمله پوسیدگی قهوه ای قرار گیرند. نوعی از بیماری که موجب پژمردگی شکوفه های گل قهوه ای، شده و روی گیاه باقی می ماند. میوه‌هایی که رشد می‌کنند قهوه‌ای می‌شوند یا دارای لکه‌های برنزه‌ای هستند که ممکن است به مرور زمان فرورفته به نظر برسند. پوسیدگی قهوه ای یکی از آفات درختان میوه هسته دار از نوع قارچی است که توسط Monilinia laxa ایجاد می شود. ممکن است در فصول مرطوب باعث آسیب جدی به میوه شود.

ب) آفات مهم درختان میوه هسته دار و روش های مبارزه با آن

جز بیماری ها، درختان هسته دار در معرض آفات مختلفی قرار می گیرند. برخی از مهم ترین آن ها در زیر اشاره شده است:

1) شته (Aphid)

شته ‌ها یکی از مهم ‌ترین آفات میوه هسته دار، در مناطق با آب‌ و هوای معتدل است. شته ها به تمام میوه های هسته دار حمله می کنند. فصل شیوع ، بهار و تابستان است. شته ها حشرات مکنده شیره هستند که بیشتر در سطح زیرین برگ ها یافت می شوند. برگ های آلوده به شته زرد می شوند و در نهایت می ریزند. شته ها عسلک دفع می کنند که می تواند باعث کپک زدن روی میوه و درخت شود. آنها همچنین مورچه هایی را جذب می کنند که از آنها در برابر شکارچیان طبیعی محافظت می کنند.

2) مگس میوه (Fruit fly)

مگس های مدیترانه ای از جدی ترین آفات درختان میوه هسته دار، در مناطق گرمسیری هستند. این آفات در خاک نفوذ می کنند. آنها در اواخر زمستان، زمانی که هوا شروع به گرم شدن می کند، فعال می شوند. مگس ها تخم های خود را در گروه های کوچک، درست زیر پوست میوه می گذارند. زمانی که لاروها از تخم بیرون می آیند، معمولا به مرکز میوه می رسند. علائم بیماری روی میوه قابل مشاهده است. شیوع بیماری در پایان بهار و تابستان است. در پوست میوه سوراخ های قهوه ای رنگی خواهید دید که گاهی با نواحی پوسیده میوه احاطه شده است. این سوراخ‌ها می‌توانند باعث فرورفتن ناحیه اطراف سوراخ شوند. سپس حشره به سمت مرکز میوه حفر می کند.

3) ملخ ها (Grasshopper)

ملخ ها آفاتی گذرا هستند که می توانند به تمام درختان میوه حمله کنند. آن ها با جویدن برگ درختان، حفره های ناهموار مشخص و لبه های جویده شده، روی برگ ها باقی می گذارند. عموما در فصول تابستان و پاییز تعداد آن ها بیشتر می شود. ملخ ها عموما به برگ، ساقه، پوست و حتی میوه ها آسیب وارد می کنند.

4) مورچه ها (Black ants)

وجود مورچه سیاه روی درخت، معمولا نشان دهنده هجوم حشرات مکنده شیره است. حشرات مکنده شیره، مانند شته‌ها و مگس‌های سفید سلول‌های برگ‌ های جوان و شاخه‌های حساس درختان میوه هسته‌دار را سوراخ می‌کنند و مایع مغذی داخل آن را می‌مکند. مورچه ها در درختان میوه هسته دار ظاهر می شوند، جایی که شیره دان ها فعال هستند. زیرا این آفات ماده شیرین و چسبناکی به نام عسلک را دفع می کنند که خوراک مورچه ها می شود. فعالیت مورچه ها نیز کپک دوده ای تولید می کند. مورچه ها جزو آفات درختان سیاه ریشه، هستند، که در اوایل پاییز و بهار بیشتر قابل مشاهده هستند.

کنترل آفات و بیماری های هسته دارها

کنترل بیماری‌ها و آفات درختان میوه هسته‌دار نیازمند مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه، مدیریتی و درمانی است. در ادامه مهم‌ترین روش‌های کنترل این عوامل آورده شده است:

1. مدیریت بهداشتی و پیشگیرانه

• هرس صحیح و به‌موقع برای حذف شاخه‌های بیمار و خشک.

• جمع‌آوری و معدوم‌سازی میوه‌ها و برگ‌های آلوده از سطح باغ.

• ضدعفونی ابزار باغبانی برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها.

• تهویه مناسب درختان با رعایت فاصله کاشت استاندارد.

2. استفاده از محصولات بیولوژیک و شیمیایی

• استفاده از قارچ‌کش‌ها و باکتری‌کش‌ها مانند اگروسیب و پراکسیدین کشاورزی جهت ضدعفونی خاک، درخت و تجهیزات.

• سم‌پاشی هدفمند با حشره‌کش‌های کم‌خطر در دوره‌های حساس رشد.

3. کنترل بیولوژیک

• رهاسازی حشرات مفید شکارگر یا پارازیتوئید برای مقابله با آفات.

• استفاده از میکروارگانیسم‌های مفید برای سرکوب عوامل بیماری‌زا در خاک.

4. آبیاری و تغذیه متعادل

• پرهیز از آبیاری بیش از حد یا ناکافی، که می‌تواند شرایط مساعد برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها ایجاد کند.

• تأمین عناصر غذایی موردنیاز درخت به صورت متعادل (به‌ویژه پتاسیم و کلسیم).

کلام آخر:

در مجموع، بیماری‌ها و آفات درختان میوه هسته‌دار می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر کمیت و کیفیت محصولات باغی داشته باشند و در صورت بی‌توجهی، خسارات اقتصادی گسترده‌ای به بار آورند. شناخت دقیق عوامل بیماری‌زا، رعایت اصول بهداشتی در باغ، استفاده از روش‌های نوین کنترل بیولوژیک و شیمیایی، و بهره‌گیری از محصولات مؤثر ضدعفونی‌کننده و قارچ‌کش، از اقدامات حیاتی در مدیریت این چالش‌ها به شمار می‌روند. صنایع آرال شیمی با ارائه محصولاتی ارگانیک مانند اگروسیب و پراکسیدین کشاورزی، سعی درکنترل و ریشه کن کردن بیماری درختان سیاه ریشه نموده است. این دو محصول، با ضدعفونی کردن خاک و محیط کشت، درختان را از آفات و بیماری ها حفظ و از نحوه انتشار و چرخه زیستی قارچ عامل بیماری جلوگیری می نمایند.

⇐ بروزرسانی در خرداد 1404