ضدعفونی خاک چگونه انجام می شود؟
برخلاف تصور عموم علاوه بر مواد معدنی، عوامل بیماری زا شامل: نماتد، قارچ، باکتری، علف های هرز، حشرات و آکنه ها در خاک حضور دارند. تا قبل از سال 1950، گلخانه دارها پس از چند دوره کاشت اقدام به تعویض خاک می کردند. به مرور زمان در این دهه، روش های مختلف ضدعفونی خاک؛ قارچ کشی خاک و آفت کشی خاک جایگزین تعویض خاک شد. امروزه، عوامل بیماری زای خاک، از طریق روش های شیمیایی و غیر شیمیایی کنترل می شوند. به خاطر اهمیت روزافزون مسائل زیست محیطی، در بسیاری از کشورها، استفاده از روش های شیمیایی ممنوع شده و در مقابل، روش های بیولوژیکی و غیر شیمیایی، رو به رشد است. در ادامه به تفصیل به معرفی هرکدام از این روش ها می پردازیم. قبل از ادمه مطلب، پیشنهاد میکنیم برای آشنایی با انواع عوامل بیماری زا، میکروب ها و پاتوژن ها حتماً مقاله «آشنایی با عوامل بیماری زا» را مطالعه نمایید.
1- روش های شیمیایی ضدعفونی خاک:
یکی روش های ضدعفونی خاک، استفاده از ترکیبات شیمیایی تدخینی می باشد. این ترکیبات بسیار سمی هستند و برای سلامت انسان و محیط زیست خطرناک می باشند. فرمالین ماده ضدعفونی کننده تدخینی است که برای ضدعفونی خاک مورد استفاده قرار می گیرد. متیل بروماید، ترکیب بی رنگ و بو دیگری است که به این منظور مورد استفاده قرار می گیرد. ترکیبات فرمالدهید و متیل بروماید برای سلامت انسان خطرناک هستند. به همین دلیل هنگام استفاده از آن ها باید موارد ایمنی رعایت شود. برای آشنایی با خطرات و آسیب های استفاده از فرمالین، مقاله “فرمالدهید چیست” را حتماً مطالعه نمایید.
2- روش های غیرشیمیایی ضدعفونی خاک:
در روش های غیر شیمیایی ضدعفونی خاک، تنها عوامل بیماری از بین می روند و میکروارگانیسم های مفید خاک با قی می مانند. در واقع در ضدعفونی غیرشیمیایی، خاک پاستوریزه می شود نه استریل. آفتابدهی (استفاده از انرژی خورشیدی)؛ بخاردهی و کنترل بیولوژیکی خاک از جمله روشهای غیر شیمیایی ضدعفونی خاک هستند. در ادامه هر کدام از این موارد را بیشتر توضیح خواهیم داد. قبل از ادامه مطلب، پیشنهاد ما، خواندن مقاله های شاخص «خاک کشت مناسب برای کشاورزی» و «انواع خاک»است.
آفتابدهی:
مهمترین روش غیر شیمیایی ضدعفونی خاک، روش آفتابدهی می باشد. این روش اولین بار در سال 1970 در ژاپن به کار گرفته شد. آفتابدهی از طریق به دام انداختن انرژی خورشید در زیر پلاستیک و بالابردن دمای سطح خاک تا 70 درجه سانتی گراد انجام می شود. نور خورشید هنگام ورود به پلاستیک انرژی بالا و طول موج پایین دارد. پس از گرم کردن خاک طول موج آن افزایش می یابد. درنتیجه توان خروج از پلاستیک را ندارد و پدیده گلخانه ای اتفاق می افتد. اثر گلخانه ای باعث بالا رفتن دمای عمق 5 سانتی متر به 54 درجه سانتی گراد می شود. در این روش دمای عمق 20 سانتی متر خاک ه 40 درجه سانتی گراد می رسد. از این طریق برخی از عوامل بیماری زا از بین می روند. در این روش اگر از پلاستیک استفاده نشود، دمای خاک به کندی بالا می رود.
پارامترهایی مانند دمای هوای محیط، شدت تابش خورشید، طول روز آفتابی، استفاده از ضدعفونی خاک از طریق آفتابدهی را محدود می کنند. به همین دلیل استفاده از این روش در مناطقی مناسب است که دمای محیطی بالایی دارند و در ماه های گرم سال کاربرد دارد.
9 اصل ضدعفونی خاک از طریق آفتابدهی:
- آفتابدهی باید حداقل به مدت 6 هفته در گرمترین ماه های سال انجام شود.
- ابتدا از کود دامی استفاده می شود.(5-3 کیلوگرم در هر مترمربع)
- جمع آوری اجسام سخت مانند سنگ و بقایای گیاهان به منظور جلوگیری از پارگی پلاستیک
- آبیاری سبک قبل از پلاستیک کشی
- ترمیم قسمت پاره پلاستیک
- از تردد بی مورد روی پلاستیک خودداری شود
- بعد از انجام آفتابدهی به منظور جلوگیری از آلودگی های مجدد، ادوات مورد استفاده قبل از ورود به زمین باید شستشو شوند.
- پس از آفتابدهی از زیر و رو کردن خاک پرهیز شود.
بخاردهی:
روش بخاردهی بمنظور ضدعفونی خاک، نسبت به آفتابدهی پرهزینه و وقت گیر می باشد. به همین دلیل استفاده از آن در مقیاس کوچک و همچنین مواقعی که آفتاب وجود ندارد مناسب است. این روش برمبنای میعان است. زمانیکه مولکول های بخار آب میعان می شوند، حرارت بیشتری نسبت به آب داغ آزاد می کنند. قبل از ضدعفونی با بخار آب خاک بستر نه کاملا نرم و نه کلوخه ای درشت باشد. کود دامی و یا مواد افزودنی دیگر به اضافه شده باشد. در هنگام استفاده از روش بخاردهی، خاک باید مرطوب باشد. رطوبت سبب افزایش هدایت گرما و همچنین جوانه زدن بذر علف های هرز و اسپور بعضی از قارچ ها و باکتری ها می شود که به افزایش دما حساس تر هستند.
مقالات مرتبط:
♣ کود حیوانی و خواص آن برای گیاهان
♣ پرفروشترین کود و سموم کشاورزی
5 روش بخاردهی خاک:
- بخاردهی زیر زمینی
- هوا بخار
- بخار زیر پوشش های عایق
- بخاردهی در شرایط خلا
- بخاردهی نواری متحرک
کنترل بیولوژیک عوامل بیماری زای خاک:
ترکیبات بیولوژیک به منظور کنترل عوامل بیماری زا در کشورهای مختلف رایج است. انواع آفت کش های و قارچ کش های بیوولوژیکی یا عوامل کنترل بیولوژیکی به 4 دسته تقسیم می شوند:
- میکرو ارگانیسم ها (آفت کش های میکروبی): ویروس، قارچ، باکتری، نماتد، پروتوزاها
- ماکروارگانیسم ها: حشرات، کنه های شکارگر، پاراتوزوئیدها
- عوامل بیوشیمیایی: مواد شیمیایی علامت دهنده (فرمون ها و آللوکمیکال ها )تنظیم کننده های رشد حشرات، تنظیم کننده های گیاهان و آنزیم ها
- فرآورده های طبیعی: منشا طبیعی دارند یعنی از گیاهان و میکرو ارگانیسم ها به دست می آیند. که از آلکالويیدها (مشتقات اسیدآمینه) و یا گلیکوسیدها (قندهای غیرضروری برای گیاه) که در گل، ریشه، ساقه یا حتی بذر به دست می آیند. علاوه براین عوامل کنترل بیولوژیکی یکسری گیاهان وارد بازار شدند که حاوی ژن مقاومت نسبت به یکسری آفات و بیماری ها هستند.
⇐مطالعه مقاله ی جامع «روش های قارچ کشی خاک» را از دست ندهید!!!
ضدعفونی خاک توسط پراکسیدین (اکسیدین):
همانطور که بیان شد، ضدعفونی خاک از جمله موارد بسیار مهم در بحث کشاورزی و گلخانه است. روش های مختلف ضدعفونی که در بالا نام برده شد دارای محدودیت هایی مانند دمای هوا، رطوبت خاک و سرطان زا بودن و … هستند. به همین دلیل استفاده از محلول های ضدعفونی کننده مناسب و بی خطر در این زمینه توصیه می شود.
صنایع آرال شیمی، اکسیدین (پراستیک اسید) و پراکسیدین را جایگزین محصولات ضدعفونی کننده پرخطر کرده است. این محلول ها علاوه بر ضدعفونی خاک و از بین بردن پاتوژن های موجود در خاک، مقدار اکسیژن را در خاک افزایش می دهد. افزایش اکسیژن باعث رشد میکروارگانیسم های مفید خاک می شود. از طرف دیگر هنگام حضور گیاه در خاک باعث افزایش سرعت ریشه زایی گیاه می شود. با خرید ضدعفونی کننده های استاندارد و ارگانیک آرال شیمی با نام های اگروسیب و پراکسیدین کشاورزی، سلامت خود و دیگران را در محیط کار و منزل تامین کنید.
منبع : قسمتی از این یادداشت از سایت رهروان رویش سبز و بازار بزرگ کشاورزی ایران تهیه شده است.
سایر محصولات صنایع آرال شیمی:⇓
آخرین دیدگاه‌ها