روش های پیشگیری و درمان لکه موجی گوجه فرنگی (بلایت زودرس گوجه)

در سال 1920، برای نخستین‌بار “اتل ام. دویج” بیماری لکه موجی گوجه‌فرنگی را در کشور آفریقای جنوبی شناسایی و معرفی کرد. گوجه‌فرنگی یکی از محصولات زراعی مهم در سطح جهانی محسوب می‌شود که در بسیاری از مناطق جهان کشت می‌شود. با این حال، یکی از چالش‌های جدی در فرآیند تولید آن، بروز بیماری‌های گیاهی است که در صورت نبود راهکارهای کنترلی مناسب، می‌توانند خسارات قابل‌توجهی به بار آورند و حتی موجب نابودی کامل محصول شوند. استفاده از قارچ‌کش‌های ارگانیک و کودهای مغذی که به بهبود اکسیژن‌رسانی کمک می‌کنند، از جمله شیوه‌های مؤثر برای کنترل این بیماری‌ها است. در این نوشتار، به بررسی بیماری لکه موجی (بلایت زودرس) گوجه‌فرنگی می‌پردازیم و در ادامه، محصولات کشاورزی “اگروسیب” و “پراکسیدین” را به عنوان ترکیبات مؤثر در پیشگیری و مهار بیماری‌های قارچی معرفی خواهیم کرد.

همچنین بخوانید:

♣ بررسی جامع انواع میکروب، عوامل بیماری زا و پاتوژن

♣ بیماری بوته میری و روش های پیشگیری از آن

لکه موجی یا بلایت زودرس گوجه فرنگی چیست؟

لکه موجی، سوختگی زودرس یا بلایت زودرس گوجه فرنگی، یک بیماری قارچی شایع در گوجه فرنگی است (هرچند که بیماری لکه موجی سیب زمینی هم رایج است). این بیماری، توسط قارچ آلترنیا سولانی ایجاد می شود. سوختگی اولیه معمولاً به صورت لکه های کوچک و تیره روی برگ های پایینی گیاهان گوجه فرنگی ظاهر می شود. این لکه ها ممکن است دارای حلقه های متحدالمرکز باشند و به مرور زمان بزرگ شوند و باعث زرد شدن، پژمرده شدن و در نهایت مرگ برگ ها شوند. در صورت عدم درمان، بلایت زودرس می تواند به قسمت های بالایی گیاه از جمله ساقه و میوه سرایت کند و منجر به کاهش قابل توجه عملکرد شود.

قارچ آلترنیا سولانی: عامل بیماری بلایت زودرس گوجه فرنگی

سوختگی زودرس، توسط Alternaria solani ایجاد می شود. این قارچ خطرناک، در شرایط گرم و مرطوب رشد می کند و آن را به یک مشکل رایج در بسیاری از مناطق پرورش گوجه فرنگی تبدیل می کند. اسپورهای قارچ در حد چند میکرومتر هستند که به صورت منفرد یا به صورت زنجیره های دوتایی یافت می شوند و می تواند در خاک و بقایای گیاهی زمستان گذرانی کنند. قارچ آلترنیا بین محصولات زراعی، در بقایای گیاهی و روی بذر زنده می ماند. همچنین می تواند بر روی بوته های گوجه فرنگی (آب و هوای گرم)، و سایر گیاهان مانند بوته های سیب زمینی و بادمجان نیز زنده بماند.

نقش شرایط اقلیمی و خاک در تشدید لکه موجی گوجه‌فرنگی

یکی از عوامل پنهان اما بسیار مهم در شیوع و گسترش لکه موجی گوجه‌فرنگی، شرایط اقلیمی و ویژگی‌های خاک منطقه کشت است. مناطقی با رطوبت نسبی بالا، بارندگی مداوم و تهویه ضعیف خاک محیطی مناسب برای رشد و پراکنش قارچ آلترناریا فراهم می‌کنند. همچنین خاک‌های فشرده، فاقد زهکش مناسب و دارای بقایای گیاهی آلوده، می‌توانند به عنوان مخزن دائمی اسپورهای قارچ عمل کند و حتی با شروع فصل جدید، بیماری را دوباره به مزرعه بازگردانند. بنابراین، بهبود ساختار خاک، استفاده از مالچ‌های طبیعی، و کاهش میزان رطوبت سطحی، به عنوان راهکارهای مکمل و پیشگیرانه پیشنهاد می‌شوند.

علائم بیماری لکه موجی گوجه فرنگی

اولین علائم روی برگ و میوه ها، به صورت ضایعات ریز به شکل نامنظم (بیش از 1 میلی متر) ظاهر می شود، و ممکن است حاشیه زرد داشته باشد. در اواخر مرحله بیماری، اندازه ضایعات تا 10 میلی متر افزایش می یابد و دارای خطوط حلقه ای شکل هستند. لکه ها در سراسر بوته ها پخش می شوند، و باعث زرد شدن و نکروز شدن برگ ها می شوند. ضایعات کوچکی نیز ممکن است روی میوه ایجاد شود. بنابراین شناسایی سریع و دقیق پاتوژن گیاهی، برای اجرای به موقع روش های مدیریت و درمان لکه موجی گوجه فرنگی، ضروری است.

چه محصولاتی به بلایت زودرس حساس هستند؟

بیماری لکه موجی، علاوه بر گوجه‌فرنگی، به سایر گیاهان از خانواده سولاناسه نیز حمله می‌کند. مهم‌ترین محصولات کشاورزی که در معرض این بیماری قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

راه های کنترل و درمان لکه موجی گوجه فرنگی

درمان لکه موجی گوجه فرنگی می تواند قدرت، عملکرد و قابلیت فروش گیاه را افزایش دهد. لکه موجی گوجه فرنگی، بر برگ، ساقه و میوه تأثیر می گذارند و در نتیجه بر عملکرد گوجه فرنگی تأثیر منفی می گذارند. پرورش دهندگان برای مدیریت این بیماری ها به استفاده به موقع از قارچکش و باکتری کش ها متکی هستند. سایر روش ها شامل موارد زیر هستند:

1. تناوب زراعی: از کاشت گوجه فرنگی و سایر محصولات مستعد سال به سال در همان منطقه خودداری کنید تا از تجمع اسپور قارچ در خاک بکاهید.
2. بهداشت: برای جلوگیری از زمستان گذرانی قارچ، بقایای گیاهی آلوده را در پایان فصل رشد حذف و از بین ببرید.
3. فاصله مناسب بوته: گوجه فرنگی را با فاصله مناسب بکارید تا گردش هوا را بهبود بخشد و رطوبت اطراف گیاهان را کاهش دهد.
4. مالچ پاشی: مالچ را در اطراف بوته های گوجه فرنگی بمالید تا از پاشیدن خاک جلوگیری شود. زیرا می تواند هاگ های قارچ را روی برگ های پایینی پخش کند.
5. قارچ کش ها: در موارد شدید، ممکن است برای کنترل بیماری زودرس قارچ کش ها لازم باشد. قارچ کش های حاوی مواد فعال مانند کلروتالونیل یا مس می توانند به جلوگیری از گسترش بیماری کمک کنند.
6. هرس: برگ‌های پایینی گیاه گوجه‌فرنگی را در صورت آلوده شدن جدا کنید تا از انتشار قارچ به قسمت‌های بالایی گیاه جلوگیری شود.

انواع قارچکش گوجه فرنگی

اگر آفات به بوته های گوجه فرنگی حمله کرد، راه های زیادی برای نجات آنها وجود دارد. اما اکثر عفونت های قارچی، آنقدر شدید هستند که پس از عبور از مرحله خاصی قابل درمان نیستند. بنابراین، شما باید اقدامات احتیاطی مناسب را انجام دهید و از قارچکش های گیاهی مناسب استفاده کنید.

برخی از بهترین قارچکش ها برای پیشگیری از ابتلای گوجه فرنگی به بلایت زودرس و مقایسه عملکرد آن ها به شرج زیر است:

همچنین بخوانید:

♣ معرفی پرفروش ترین کود و سموم کشاورزی

♣ گیاهان گلخانه و نکات مربوط به نگهداری گلخانه در زمستان

بهترین سم لکه موجی گوجه فرنگی

عامل آلترناریا، باعث ایجاد بیماری بلایت زودرس گوجه فرنگی می شود، که سبب از بین رفتن اندام سبز بوته ها می شود. قارچکش های زیادی از برند و فرمولاسیون شرکت های مختلف، جهت از بین بردن این بیماری وجود دارند که از بین موارد بهترین سم برای لکه موجی گوجه فرنگی، می توان کابریودو را نام برد، که توسط هیات نظارت بر سموم در کشور به ثبت رسید. این قارچکش، ترکیبی از دو قارچکش دی متو مورف 2/7 و پیراکلو استروبین 4 درصد است، که به صورت حفاظتی، درمانی و سیستمیک جهت از بین بردن بیماری عمل می کند.

درمان لکه موجی گوجه فرنگی

لکه موجی یا بلایت زودرس گوجه‌فرنگی یکی از بیماری‌های شایع و خسارت‌زایی است که بسیاری از کشاورزان و تولیدکنندگان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اگر در مراحل ابتدایی کنترل نشود، به سرعت به برگ‌های جوان و حتی میوه‌ها گسترش می‌یابد و در نهایت ممکن است باعث از بین رفتن کامل بوته شود. در این شرایط، تشخیص سریع و دقیق علائم بیماری اهمیت زیادی دارد. این کار مستلزم آگاهی کشاورز یا حضور کارشناس گیاه‌پزشکی در مزرعه است. برگ‌های لکه‌دار با حلقه‌های قهوه‌ای متحدالمرکز و زرد شدن حاشیه برگ‌ها از نشانه‌های اولیه آلودگی هستند.

پس از شناسایی اولیه، اقدامات درمانی باید فوراً آغاز شود. یکی از مؤثرترین راهکارها، استفاده از قارچ‌کش‌ها و باکتری‌کش‌های تخصصی است که برای مقابله با این بیماری طراحی شده‌اند. انتخاب صحیح این مواد، بر اساس مرحله رشد گیاه، شدت آلودگی و شرایط محیطی صورت می‌گیرد. قارچ‌کش‌هایی مانند مانکوزب، کلروتالونیل، و ترکیبات مسی (بردو یا بونید) برای مهار بیماری در مراحل اولیه بسیار مؤثر هستند. همچنین قارچ‌کش‌های ارگانیک مانند روغن چریش یا فرمول‌های حاوی میکروارگانیسم‌های مفید می‌توانند در مراحل پیشگیری یا در مزارع ارگانیک به کار روند.

کلام آخر:

در مجموع، درمان لکه موجی گوجه فرنگی نیازمند رویکردی ترکیبی از پیشگیری، تشخیص زودهنگام و استفاده صحیح از نهاده‌های محافظتی است تا از گسترش بیماری جلوگیری شده و عملکرد محصول حفظ شود. علاوه بر کاربرد سموم، رعایت نکات مدیریتی مانند کاهش رطوبت مزرعه، آبیاری در صبح زود، حذف بقایای آلوده، تناوب زراعی و استفاده از بذر مقاوم نیز نقش مهمی در کنترل بیماری دارد. صنایع آرال شیمی با تولید محلول اگروسیب بعنوان یک قارچکش قوی، می تواند کلیه اسپورهای قارچی تولید شده از بلایت را از بین ببرد و از گسترش بیشتر آن خودداری کند. همچنین، محصول پراکسیدین کشاورزی، بعنوان یک کود تقویتی، می تواند اکسیژن رسانی گوجه فرنگی را افزایش دهد و از بلایت زودرس گوجه فرنگی پیشگیری کند.

⇐ بروزرسانی در تیر 1404