ترکیبات آمونیوم چهار تایی و کاربرد آن در صنایع دام و طیور

ترکیبات آمونیوم چهار تایی (QACs) گروهی از مواد شیمیایی با خاصیت ضد میکروبی قوی هستند که به طور گسترده در صنایع دام و طیور برای کنترل عوامل بیماری‌زا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ترکیبات به دلیل ساختار کاتیونی خود، به دیواره سلولی باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها متصل و باعث تخریب غشای آن‌ها می‌شوند. از ویژگی‌های مهم این مواد می‌توان به ماندگاری طولانی، اثربخشی در غلظت‌های کم و عدم ایجاد مقاومت میکروبی سریع اشاره کرد. استفاده از QACs در سالن‌های پرورش دام و طیور به کاهش بیماری‌های عفونی، بهبود بهداشت محیط، و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی تاثیرات ضدمیکروبی آمونیوم 4 تایی و یکی از ترکیبات مهم آن به نام بنزالکونیوم کلراید و کاربردهای آن در حوزه دام و طیور می پردازیم.

معرفی ترکیبات چهارتایی آمونیوم و آشنایی با انواع آن

ترکیبات آمونیوم چهار تایی (QACs) یا آمونیوم چهار ظرفیتی، متعلق به یک کلاس از بیوسیدهای کاتیون آمونیوم چهارتایی با طیف وسیعی از فعالیت ضدمیکروبی هستند. آمونیوم چهارتایی به عنوان اجزای ضروری در سورفکتانت ها، در محصولات بهداشت شخصی، لوازم آرایشی، نرم کننده ها، رنگ ها، رنگ های بیولوژیکی، ضدعفونی کننده ها و گندزداها کاربرد دارد. سمیت کم و توانایی آنها برای فرموله شدن برای کاربردهای خاص و ارگانیزم های هدف، دلیل کاربردهای گسترده آنها است.

 برخی از نام های شیمیایی ترکیبات آمونیوم چهارتایی مورد استفاده در مراقبت های بهداشتی عبارتند از:

• آلکیل دی متیل بنزیل آمونیوم کلرید (بنزالکونیوم کلراید)
• آلکیل دی دسیل دی متیل آمونیوم کلرید
• دی آلکیل دی متیل آمونیوم کلرید

نحوه عملکرد ترکیبات چهارتایی آمونیوم یا مکانیسم اثر آمونیوم چهارتایی به شکل مقابل است: عمل باکتری کشی و اثر ضدمیکروبی ترکیبات آمونیوم چهارظرفیتی به غیر فعال شدن آنزیم های تولید کننده انرژی، دناتوره شدن پروتئین های ضروری سلول و اختلال در غشای سلولی نسبت داده شده است.

همچنین بخوانید:

♣ اصول ضدعفونی مراکز و تجهیزات جوجه کشی

♣ 3 تا از رایج ترین ضدعفونی کننده ها

کاربردهای ترکیب آمونیوم چهار ظرفیتی

ترکیبات 4 تایی آمونیوم یا کواترنرها، سال‌ هاست که در اکثر گندزداها وجود دارد و در زمینه‌های مختلف، از مصارف خانگی، کشاورزی و دام و طیور تا پزشکی و صنعتی، استفاده می‌شوند. نمک های آمونیوم چهارتایی که به آنها کوات نیز می گویند، برای اهداف مختلفی از جمله به عنوان نگهدارنده، سورفکتانت، عوامل ضدالکتریسیته ساکن و به عنوان مواد فعال در ضدعفونی کننده ها و گندزدا استفاده می شوند. مقدار و نحوه مصرف ترکیبات آمونیوم چهار تایی، عموما بستگی به میزان آلودگی محیط و ابزارآلات دارد.

• موارد مصرف ترکیبات 4 تایی آمونیوم در دامداری:

ضدعفونی و گندزدایی سالن های شیردوشی، آغل و گوساله دانی ها، دیواره ها و کف ها و غیره.

• موارد مصرف آمونیوم چهارتایی در مرغداری:

گندزدایی و ضدعفونی سالن های پرورش طیور، هچری ها، قفس نگاهداری طیور و غیره.

بایوساید بنزالکونیوم کلراید چیست؟

بنزالکونیوم کلراید یا آلکیل دی متیل بنزیل آمونیوم کلرید، یک ترکیب مهم از آمونیوم چهارتایی و متعلق به گروه سورفکتانت های کاتیونی است. این ماده در مواد ضدعفونی کننده و شوینده ها استفاده می شود. بنزالکونیوم کلرید هم یک بیوسید و هم یک ماده فعال آفت کش است.

کاربردهای بنزالکونیوم کلرید

بنزالکونیوم کلراید در درجه اول به عنوان یک عامل نگهدارنده و ضدمیکروبی و در درجه دوم به عنوان یک سورفکتانت استفاده می شود. به دلیل ویژگی و خواص بنزالکونیوم کلراید، از این ماده برای کشتن میکروارگانیسم ها و مهار رشد آنها استفاده می شود. به همین دلیل اغلب به عنوان یک عنصر در دستمال مرطوب ضدباکتری دست، کرم های ضدعفونی کننده و پمادهای ضد خارش ظاهر می شود.

کاربرد دی متیل بنزالکونیوم کلراید در صنعت دام و طیور همچون آمونیوم چهارتایی، در ضدعفونی محیط های دامی و ابزارآلات و دستگاه هاست. یکی از مزایای استفاده از بنزالکونیوم کلراید، خشک شدن سریع آن است. به عبارت دیگر، نفوذپذیری کلرید بنزالکونیوم در سطوح آلوده، به اندازه ای است که حتی در مدت زمان کوتاه تماس، می تواند تمام میکروارگانیزم ها را از بین ببرد.

عوارض جانبی و خطرات بنزالکونیوم کلراید

اثرات قرار گرفتن در معرض کوتاه مدت، بنزالمینیوم کلرید برای چشم ها تحریک کننده و برای پوست خورنده است. اثرات طولانی مدت قرار گرفتن در معرض مکرر، ممکن است باعث درماتیت شود. استفاده از بنزالکونیوم کلراید در دام و طیور، به گونه ای است که تماس مستقیم با چشم، پوست، مجرای تنفسی و دهان آن نداشته باشد.

روش های شناسایی بنزالکونیوم کلرید

خلوص کلرید بنزالکونیوم و توزیع ایزومر ساختاری با استفاده از یک سیستم HPLC با فاز متحرک شستشوی گرادیان و تشخیص UV ترکیبات معطر در حال شستشو تعیین می‌شود. محتوای آب بنزالکونیوم کلرید با تیتراسیون کارل فیشر تعیین می شود. در طی تیتراسیون کارل فیشر، آب توسط یک واکنش شیمیایی با یدید و دی اکسید گوگرد در حضور یک باز مصرف می شود.

میزان مصرف بنزالکونیوم کلراید در ضدعفونی کننده های دام و طیور

رایج ترین دوز مصرفی ترکیبات آمونیوم چهار تایی برای صنابع دام و طیور، 20% است. مکانیزم اثر بنزوآلکونیوم کلراید 20% به گونه ای است که در مدت زمان کوتاه کلیه عوامل بیماری زا از جمله: سالمونلا انیتیریدیس، سالمونلا اینفانتیس و سالمونلا تیفی موریوم را از محیط زندگی دام و طیور حذف می کند.

آیا از بنزآلکونیوم کلراید می توان به عنوان تیت گارد (محافظ پستان) استفاده کرد؟

خیر، بنزآلکونیوم کلراید دارای ترکیبات آمونیوم چهار تایی (QACs) است که به عنوان محافظ پستانک برای حیوانات شیری توصیه نمی شود. در حالی که ترکیبات آمونیوم چهارتایی دارای خواص ضد میکروبی هستند و برای ضد عفونی کردن سطوح و تجهیزات استفاده می شوند، به دلایل زیر برای استفاده از پستانک یا پوست ایده آل نیستند:

• تحریک پوست: می توانند باعث تحریک یا خشکی پوست سرپستانک شوند که منجر به ایجاد ترک و افزایش حساسیت به عفونت هایی مانند ورم پستان می شود.
• وجود باقی‌مانده: ممکن است باقیمانده‌ها روی سرپستانک‌ها باقی بمانند و به طور بالقوه شیر را آلوده کنند، که یک نگرانی عمده برای ایمنی مواد غذایی است.
• عدم اثربخشی روی پستانک: بر خلاف ید، کلرهگزیدین یا دیپ های سرپستانک مبتنی بر اسید لاکتیک، QAC ها به طور خاص برای استفاده ایمن و موثر روی پستانک حیوانات فرموله یا آزمایش نشده اند.

کلام آخر:

در پایان، لازم به ذکر است تشخیص عوامل مختلف در انتخاب ترکیبات آمونیوم چهار تایی یا هر ضدعفونی کننده یا گندزدای دیگر برای صنایع دام و طیور بسیار مهم است. هر فرمول آمونیوم چهارتایی برای یک موقعیت خاص مزایا و معایب خود را دارد. انتخاب فرمولاسیون ویژه برای یک پاتوژن خاص بسیار مهم است. همچنین انتخاب درصد درست بنزالکونیوم کلراید برای از بین بردن میکروارگانیزم های موجود در محیط های پرورش دام و طیور از اهمیت خاصی برخوردار است. محصول آرال بنزال شرکت آرال شیمی، با ایجاد فرمولاسیونی خاص، موثر و بادوام از بنزالکونیوم کلراید، قابل استفاده برای گندزدایی بخش های مختلف مرغداری و دامداری است.

<p>⇐ بروزرسانی در اسفند 1403