پیشگیری از مسمومیت های غذایی با ضدعفونی خطوط تولید

یکی از جنبه های حیاتی امنیت غذایی، پیشگیری از مسمومیت غذایی از طریق گندزدایی و ضدعفونی خطوط تولید است. ضدعفونی مناسب می تواند به حذف یا کاهش حضور میکروارگانیسم های مضر مانند باکتری ها و ویروس ها در سطوح، تجهیزات و ظروف در تماس با غذا کمک کند. اگر مراتب بهداشت در طی تولید، فرآوری و بسته بندی مواد غذایی رعایت نشود، آلودگی باکتریایی می تواند خسارت های جبران ناپذیری برای سلامت انسان ایجاد کند. این نوشتار، به بررسی روش های پیشگیری از آلودگی های غذایی با استفاده از محلول گندزدای فوداسیب می پردازد.

مسمومیت غذایی چیست؟

مسمومیت غذایی، یک بیماری گوارشی است که در اثر مصرف غذا یا نوشیدنی های آلوده در انسان به وجود می آید و زمانی اتفاق می افتد که میکروارگانیسم ها و پاتوژن های مضر مانند باکتری ها، ویروس ها، انگل ها یا سموم آنها، با غذای آلوده مصرف شود. این میکروارگانیسم ها می توانند طیف وسیعی از علائم از جمله ناراحتی گوارشی، تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و در موارد شدید، عوارض جدی تری برای سلامتی ایجاد کنند.

همچنین بخوانید:

♣ بررسی جامع انواع میکروب، عوامل بیماری زا و پاتوژن

♣ کنترل باکتریوفاژها در صنایع غذایی

مسمومیت غذایی چگونه ایجاد می شود؟

مسمومیت غذایی می تواند ناشی از عوامل مختلفی در فرآیند تولید و جابجایی مواد غذایی، مانند پخت نادرست، یخچال ناکافی، آلودگی متقاطع یا استفاده از مواد آلوده به وجود آید. این بیماری، می‌تواند هم در محیط‌های خانگی و هم در محیط‌های تجاری رخ دهد و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید و تهدیدکننده زندگی، متغیر باشد. عدم رعایت بهداشت فردی توسط افراد، نظافت نامناسب محل نگهداری و آماده سازی و ظروف کثیف، باعث آلودگی غذاهای خام و پخته می شود. همچنین، استفاده نادرست از غذاها، باعث رشد باکتری ها می شود. پخت نادرست یا فرآوری نادرست غذاهای کنسروی خانگی می تواند باعث مسمومیت غذایی بسیار جدی شود.

عوامل و پاتوژن های ایجاد مسمومیت غذایی

مواد شیمیایی، فلزات سنگین، انگل ها، قارچ ها، ویروس ها و باکتری ها می توانند باعث بیماری های ناشی از غذا شوند. مسمومیت غذایی مرتبط با باکتری ها شایع ترین است، اما کمتر از 20 مورد از هزاران باکتری مختلف در واقع مقصر هستند. بیش از 90 درصد از موارد مسمومیت غذایی سالانه توسط استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا، کلستریدیوم پرفرنجنس، کمپیلوباکتر، لیستریا مونوسیتوژنز، ویبریو پاراهمولیتیکوس، باسیلوس سرئوس و اشریشیا کلی انتروپاتوژن ایجاد می شود. این باکتری ها معمولا در بسیاری از غذاهای خام یافت می شوند. به طور معمول، باید تعداد زیادی از باکتری های عامل مسمومیت غذایی برای ایجاد بیماری موجود باشد.

پیشگیری از مسمومیت غذایی در خانه

اولین قدم در پیشگیری از مسمومیت غذایی این است که فرض کنیم همه غذاها ممکن است باعث مسمومیت غذایی می شوند. برای جلوگیری از مسمومیت غذایی مراحل زیر را دنبال کنید:

• دست ها، سطوح آماده سازی غذا و ظروف را قبل و بعد از دست زدن به مواد غذایی خام به طور کامل بشویید تا از آلودگی مجدد غذاهای پخته جلوگیری کنید.
• مواد غذایی در یخچال را در دمای زیر 4 درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
• غذاهای داغ را فورا سرو کنید یا آنها را در دمای بالای 60 درجه سانتیگراد نگاه دارید.
• حجم زیادی از غذا را برای خنک شدن سریع در یخچال به قسمت های کوچک تقسیم کنید. غذاهای داغ و حجیم در یخچال می توانند دمای غذاهای سرد قبلی، را افزایش دهند.
• باید غذاهای کنسروی را قبل از چشیدن برای خنثی سازی بوتالیسم، کاملا حرارت داد.
• باید از خوردن محصولات لبنی غیرپاستوریزه و مرغ و گوشت آلوده خودداری کرد.
• مصرف مواد غذایی حاوی مواد نگاهدارنده، را کاهش دهید.

عوامل کنترل بهداشتی خطوط تولید برای پیشگیری از مسمومیت غذایی

در درجه نخست، در راستای امنیت غذایی، یک برنامه بهداشتی جامع شامل تمیز کردن و ضدعفونی در مراکز تولیدی، باید به طور دقیق اجرا شود. سایر فاکتورهای مهم بهداشتی به شرح زیر است:

1. انتخاب ضدعفونی کننده های مناسب

محلول های ضدعفونی باید در برابر پاتوژن های خاص موثر باشد. از فودگرید بودن محلول گندزدا برای استفاده در محیط‌های فرآوری مواد غذایی اطمینان حاصل کنید. محصولات فودگرید بر پایه پراستیک اسید، ارگانیک هستند و تا 100 پی پی ام باقی مانده آن بر روی مواد غذایی، هیچگونه مشکلی برای سلامت انسان به وجود نمی آورد. کارخانجات تولید و بسته بندی میوه و سبزی، باید اصول صحیح درباره گندزدایی میوه و سبزیجات را رعایت کنند.

2. شستشو و نظافت قبل از ضدعفونی

قبل از ضدعفونی، سطوح باید به طور کامل تمیز شوند تا مواد آلی، کثیفی و آلودگی ها از بین بروند. شستشو و تمیز کردن، کمک می کند تا محلول گندزدا بتواند مستقیما با میکروارگانیسم ها در تماس باشند. شوینده های اسیدی رسوبات معدنی از سطوح تولیدی را از بین می برد و شوینده های قلیایی چربی های پروتئینی را هضم می کنند.

همچنین بخوانید:

♣ آشنایی با مبانی فرایندهای شستشو در صنایع غذایی و لبنی

♣ سیستم شستشوی CIP یا شستشو در محل

3. استفاده از تکنیک‌های مناسب گندزدایی

از روش‌های تمیز کردن و ضدعفونی مشخص، از جمله غلظت صحیح ماده گندزدا، زمان تماس و روش‌های کاربرد صحیح مانند اسپری کردن، کف کردن، یا غوطه‌وری پیروی کنید. ماده گندزدا، کلیه سطوح در تماس با مواد غذایی شامل سبدها، غلتک ها، بالابر ها، سینی ها، ظروف جابجایی، سیستم های بسته بندی و حمل و نقل را پاکسازی می کند. تکنیک بسیار موثر دیگر، روش های حرارت دهی مانند پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون برای غیرفعال سازی باکتری ها می باشد. از این روش بخصوص، برای ضدعفونی خطوط لبنیات برای حذف بیوفیلم ها استفاده می شود.

4. ضد عفونی مکرر جهت امنیت غذایی

یک برنامه منظم برای ضدعفونی خطوط تولید و تجهیزات تهیه کنید. مناطق پرخطر، مانند مناطقی که در تماس مستقیم با غذا هستند، باید بیشتر ضدعفونی شوند. برای مواد تولیدی حساس تر مانند فرآورده های لبنی، لازم است که فرکانس ضدعفونی بیشتر باشد. چون وجود باکتری های مضر و عوامل بیماری ها در شیر بسیار بالاست. 

5. بررسی اثربخشی محلول گندزدا

تیم کنترل کیفی، برای اطمینان از مؤثر بودن روش‌های ضدعفونی، باید فرآیند درصد اثربخشی را مرتبا آزمایش کنند. این فرآیند، شامل آزمایش سواب برای بررسی وجود پاتوژن ها یا استفاده از آزمایش های ATP (آدنوزین تری فسفات) برای اندازه گیری تمیزی است. همچنین کارشناسان کنترل کیفی کارخانجات مواد غذایی، ملزم به بازرسی های دوره ای و انجام تست و نمونه برداری از محصولات نهایی هستند. آزمایش اثربخشی و مواد موثر موجود در محلول های گندزدایی و بررسی بار میکروبی نمونه ها، برای یک تولید سالم و عاری از میکروب، بسیار مهم است.

کلام آخر

ایمنی مواد غذایی یا امنیت غذایی، یک فرآیند مداوم است و آموزش منظم و بهبود مستمر، برای اطمینان از اثربخشی اقدامات ضدعفونی ضروری است. علاوه بر این، در تاسیسات تولیدی، به روز ماندن با مقررات ایمنی مواد غذایی و بهترین شیوه های صنعت برای پیشگیری از مسمومیت غذایی، بسیار مهم است. یکی از مواد بسیار موثر برای گندزدایی خطوط تولید، بسته بندی و سایر بخش های مرتبط با مواد غذایی، پراستیک اسید 15% است. شرکت آرال شیمی، محصول فوداسیب بر پایه پراستیک اسید را ارائه می دهد. فوداسیب، پاتوژن ها و بیوفیلم ها را از بین می برد و موجب جلوگیری از آلودگی غذایی می گردد. همچنین، با بهره مندی از شوینده های اسیدی و قلیایی CIP & COP این شرکت، می توان یک پاکسازی و نظافت تمام عیار را ارائه داد.