روش های حذف آنتی بیوتیک از فاضلاب

داروهای مصرفی انسان به ویژه داروهای حاوی انواع آنتی بیوتیک ها یکی از عوامل آلوده کننده محیط زیست محسوب می شوند. باقیمانده آنتی بیوتیک ها از طریق ادرار و مدفوع انسان وارد فاضلاب و همچنین محیط زیست می شوند. اثر آلودگی آنتی بیوتیک بر محیط با ایجاد مقاومت در عوامل میکروبی، سبب ایجاد جدایه های مقاوم در پاتوژن ها می شوند. از بین بردن جدایه های مقاوم به آنتی بیوتیک ها، هزینه های بسیار بالا در پی خواهد داشت. لذا حذف آنتی بیوتیک ها با روشهای مناسب، برای زدودن آن ها و جلوگیری از ورود آنها به محیط زیست، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این مقاله، به روش های حذف آنتی بیوتیک از فاضلاب پرداخته می شود.

اهمیت حذف آنتی بیوتیک ها از آب های آلوده

آنتی بیوتیک ها یا به شکل مستقیم در واحدهای درمانی مصرف شده و وارد فاضلاب می شوند که موجب ضرورت تصفیه فاضلاب صنایع دارویی می شود. و یا به شکل غیرمستقیم به وسیله آب شرب یا مواد غذایی آلوده به این داروها، باعث مقاوم سازی بدن آنها توسط انسان و حتی دام به این داروها می شود. لذا صرف اینکه فردی شخصا دارو مصرف نمی کند، نشانه مصون بودن وی از خطرات یاد شده نخواهد بود. علاوه بر آن تغییرات ژنتیکی ناشی از ظهور جدایه های مقاوم در پاتوژن ها یک خطر بالقوه برای تمام انسان ها و محیط زیست خواهد بود. لذا به دلیل تاثیرات مخرب آنتی بیوتیک ها بر محیط زیست و انسان، حذف آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

برای مطالعه بیشتر بخوانید:

♣ تصفیه فاضلاب بیمارستانی و آشنایی با پروسه گندزدایی آن

♣ ضدعفونی آب و فاضلاب

اثرات وجود داروها بر محیط زیست و سلامت جامعه

علاوه بر مصرف مستقیم آنتی بیوتیک در واحدهای درمانی، مصرف غیرمستقیم از آنتی بیوتیک ها (به وسیله آب شرب یا مواد غذایی آلوده به این داروها) باعث مقاوم سازی بدن آنها توسط انسان و حتی دام به این داروها می شود. لذا صرف اینکه فردی شخصا دارو مصرف نمی کند، نشانه مصون بودن وی از خطرات یاد شده نخواهد بود. علاوه بر آن تغییرات ژنتیکی ناشی از ظهور جدایه های مقاوم در پاتوژن ها یک خطر بالقوه برای تمام انسان ها خواهد بود.

فاضلاب های آلوده حاوی دارو و آنتی بیوتیک ها

اکثر آنتی بیوتیک ها و سایر داروها پس از استفاده برای اهداف سلامت انسان و حیوانات وارد محیط طبیعی ما می شوند. هنگامی که به شخص یا حیوانی آنتی بیوتیک داده می شود، تمام دارو در داخل بدن مصرف نمی شود. مقداری آنتی بیوتیک، یا به شکل اولیه یا کمی تغییر یافته، در ادرار یا مدفوع آزاد می شود. آلودگی آنتی بیوتیک بر محیط از طرق مختلفی وارد می شود:

• از طریق توالت، فاضلاب و آب روان
• از طریق دفن زباله، حیاط
• تخلیه های صنعتی

الف) از طریق توالت، فاضلاب و آب روان:

• آنتی بیوتیک های استفاده نشده و ضایعات حاوی آنتی بیوتیک، شسته شده زهکشی یا توالت، می تواند وارد محیط شود.
• آنتی بیوتیک های موجود در کود و سایر کودهای مبتنی بر ضایعات همراه با رواناب از مزارع کشاورزی و چرا وارد آبراهه ها می شوند.
• انواعی از آنتی‌بیوتیک‌هایی که به‌عنوان درمان عفونت‌های باکتریایی روی درختان میوه اعمال می‌شوند. آن ها می‌توانند به رواناب مزرعه‌ای که مقصد آبراهه‌ها است، ختم شود.

ب) از طریق دفن زباله، حیاط:

• زباله های حاوی آنتی بیوتیک از حیوانات خانگی ما به محل های دفن زباله و رواناب فاضلاب محله ختم می شود.
• آنتی بیوتیک های استفاده نشده که در سطل زباله ریخته می شوند به محل های دفن زباله ختم می شوند.

ج) تخلیه های صنعتی:

برخی از فرآیندهای صنعتی زباله های حاوی آنتی بیوتیک تولید می کنند که ممکن است وارد محیط شود.

روش های متعدد حذف آنتی بیوتیک ها از محلول های آبی

روش های حذف انواع آنتی بیوتیک از فاضلاب به اشکال متفاوتی انجام می شود. برخی از آن ها راحت تر و برخی کم هزینه تر است. برخی ممکن است خطرات زیست محیطی داشته باشد و برخی روش هایی ایمن هستند. شماری از این روش ها برای رفع آلودگی آنتی بیوتیک بر محیط به شرح زیر است:

• پرتو فرابنفش
• نانوذرات آهن
• جذب سطحی
• کواگولاسیون
• شبه فنتون
• فتوکاتالیست
• نانوفیلتراسیون
• نانولوله های کربنی

روش جایگزین برای حذف آنتی بیوتیک

باتوجه به معایبی که روش های بالا دارند، روش جایگزین بهتر، اکسیداسیون شیمیایی برای حذف آنتی بیوتیک ها است. روش های مبتنی بر استفاده از اکسیدکننده قوی در حضور کاتالیست فلزی مناسب مثل یون آهن، کاربردی ترین و کم هزینه ترین روش کاهش آلودگی های آنتی بیوتیکی در محیط زیست خواهد بود. بهره گیری از تکنولوژی نانوذرات مانند (FeO، Fe_۲O۳، Fe_۳O۴) به هنگام استفاده از این روش ها، می تواند به افزایش راندمان کمک نماید. اکسایش نانوذرات آهن توسط اکسیدکننده های قوی به منظور حذف آلاینده های هالوژنی، فلزات سنگین، آنیون ها مثل نیترات، سموم شیمیایی، رنگ های نساجی و آنتی بیوتیک ها مورد توجه محققین است .سایر روشهای اکسیداسیون پیشرفته برای کنترل و حذف آلاینده های دارویی، به خصوص آنتی بیوتیک از فاضلاب نیز در دستور کار محققین قرار دارد.

کلام آخر

اکسیدکننده های معدنی که برای حذف آنتی بیوتیک ها  به کار می روند، نیازمند کنترل شدید واکنش در محلول های آبی هستند. اگوسیب شرکت آرال شیمی برپایه پراستیک اسید بوده و خاصیت ضدعفونی کنندگی بالا و اکسیدکنندگی قوی دارد. اگوسیب محصولی سازگار با محیط زیست بوده و به خوبی برای حذف آنتی بیوتیک از فاضلاب قابل استفاده است. فعال سازی اگوسیب با استفاده از یک کاتالیزور فلزی مناسب، اثرات اکسایش را بالا برده و آنرا مبدل به یک محصول قابل اطمینان در تصفیه فاضلاب های حاوی آنتی بیوتیک می سازد. اگوسیب یک ضدعفونی کننده سطح بالا است که همزمان با انجام فرآیند اکسیداسیون پیشرفته، قادر به حذف آلودگی آنتی بیوتیک بر محیط با ضدعفونی منابع آب و فاضلاب آلوده به حضور پاتوژن های انسان است.

⇐بروزرسانی در آبان 1402