نقش عنصر روی در گیاهان

روی در گیاهان نقش تغذیه ای بسیار قدرتمندی ایفا می کند. خواص کود روی در رشد بیشتر میوه درختان و طراوت گیاهان قابل رویت است. نقش روی در تغذیه گیاه سبب مرتفع شدن نارسایی های لازم می شود. روی، یکی از انواع کودهای رایج و مناسب برای درختان و گیاهان می باشد. در این مقاله درباره نقش مهم عنصر روی در تقویت گیاهان پرداخته می شود. در انتها محصولات مناسب برای ضدعفونی بذر و کود تقویت کننده در کنار عنصر ید، معرفی خواهد شد.

همچنین بخوانید:

♣ انواع سموم و کودهای کشاورزی

♣ کود حیوانی

خواص کود روی در گیاهان

فعالیت های آنزیمی عنصر روی سبب می شود تا نقش و تاثیر روی در گیاهان مشخص شود. مزایای استفاده از عنصر روی در گیاهان، به شرح زیر است:

• عنصر روی در تولید هورمون های رشد و همینطور تلقیح و باروری گیاهان مورد استفاده قرار می گیرند.
• این عنصر دارای خاصیت مشخصی بر روی ریزش برگ ها است و همینطور کمبود آن سبب تاخیر در باز شدن به موقع برگ ها و گل ها می شود و در نهایت محدودیت در رشد گیاهان ایجاد می شود.
• خواص کود روی در گیاهان زمانی مشخص شد که این عنصر بر روی بیش از ۳۰۰ نوع آنزیم در دام و گیاه اثر گذاشت. به طور کلی روی در گیاهان شامل ساختار مکانیزم های حفاظتی می شود.
• کودهای شیمیایی که حاوی عنصر روی هستند سبب می شود که شرایط تغذیه گیاهان تقویت شود البته این موضوع به واسطه ماده آلی گوگرد و باکتری های وابسته به آن ها هستند.
• روی در گیاهان سبب می شود تا نارسایی های تغذیه ای مرتفع شود و به طور کلی کودهایی که حاوی روی هستند در مدل های خشک و آبدار تولید و بسته بندی می شوند.

زمان مصرف کود روی در گیاهان

کودهای روی که در طی مراحل حداکثر پنجه‌زنی یا گل‌دهی استفاده می‌شوند، به دلیل جذب بیشتر روی از طریق ریشه یا انتقال مجدد مواد مغذی برگ، برای تقویت زیستی دانه نسبت به کاربرد روی در مرحله نشاکاری مؤثرتر هستند. بهترین زمان استفاده از کود روی به گیاهان به چند عامل بستگی دارد:

• نوع گیاه: گیاهان مختلف نیاز به روی و مراحل رشد متفاوتی دارند که کمبود آن بسیار مهم است. به عنوان مثال، با برنج، استفاده از روی اغلب 7-8 روز قبل از پیوند نهال انجام می شود.
• شرایط خاک: دمای خنک‌تر خاک در اوایل بهار می‌تواند دسترسی روی را محدود کند، بنابراین استفاده از فنر ممکن است مفید باشد. خاک های با pH بالا (قلیایی) همچنین می توانند جذب روی توسط گیاه را مهار کنند. 

نحوه مصرف روی در گیاهان

روش های استفاده از روی در گیاهان متفاوت است و همینطور زمان مصرف کود روی نیز با هم فرق دارد. در یک دسته بندی کلی این کود ها به روش های چالکود، نواری و محلول پاشی استفاده می شوند. در صورتی که از خاک های سبک استفاده شود، کود روی می تواند به واسطه آبیاری نیز مورد پوشش قرار بگیرد. البته که در چنین شرایطی میزان بازیافت دچار مشکل می شود و محدودیت ایجاد خواهد شد.

انواع روش های اعمال کود

محلول پاشی کود، یکی از روش هایی است که باید به دقت انجام شود. این روش مربوط به اوایل بهار است و باید دقت شود که هنوز شکوفه ها باز نشده باشند. دقت در روال استفاده از روی در گیاهان سبب شکل گیری و افزایش میوه دهی می شود و عملکرد مناسبی ایجاد می کند. سایر روش ها به شرح زیر است:

•  روش محلول پاشی معمولاً، برای درختان صورت می گیرد و مقدار آن ۳ تا ۵ در هزار است که اگر قرار باشد از این روش برای محصولات زراعی استفاده شود نسبت ۳ الی ۴ در هزار را شامل می شود.
• در صورتی که قرار است از روی در درختان استفاده شود نیاز است که برای کوددهی در بخش میانی سایه انداز درخت استفاده صورت بگیرد و البته که باید ترکیب با کود حیوانی و گوگرد باشد. میزان مصرف کود برای هر درخت بارور نیز تفاوت است.
• در صورتی که قرار است از روی برای نباتات زراعی استفاده شود، کود به میزان ۶۰ الی ۸۰ کیلوگرم در هر هکتار گزارش می شود که در زیر خاک استفاده خواهد شد. این کود به صورت ترکیب با کودهای زمستانه بوده و در زمان تهیه بذر نباتات استفاده می شود.

همچنین بخوانید:

♣ معرفی پرفروش ترین کود و سموم کشاورزی

♣ خاک کشت مناسب برای کشاورزی

نقاط مناسب برای استفاده از بهترین کود روی

در صورتی که خاک های آهکی با PH وجود داشته باشد، به خصوص در زمین های زراعی و کشاورزی، کمبود روی بسیار زیاد است. تداوم استفاده از کود روی سبب می شود تا عملکرد گل دهی بهتر شود و همینطور پروسه تقویت میوه نیز به خوبی صورت بگیرد. در صورتی که از کودهای روی دار در حالت یک الی دو سال در میان استفاده شود، سبب می شود تا کمبودهای ناشی از این عنصر جبران شود.

• روی در لیست عناصر ضروری برای رشد گیاهان قرار دارد به طوری که به فرم های بدون دو ظرفیتی از محلول خاک جذب گیاهان می شود. این مدل از یون ها در خاک ها سبب واکنش های قلیایی می شود و جذب به واسطه هیدروکسید صورت می گیرد.
• وجود این عنصر در بسیاری از سیستم های آنزیمی گیاهان می توان نقش یک کاتالیزور را ایفا نماید. در واقع با تحت تاثیر قرار دادن فعالیت های آنزیمی هیدروژناز سبب می شود تا متابولیسم گیاهان مورد تاثیر قرار بگیرد.
• زمانی که آنزیم های گیاه به واسطه روی فعال می شود، یکپارچگی مشخصی در ساختار غشای سلولی ایجاد می شود و در نهایت میزان سنتز پروتئین و همینطور سنتر هورمون اکسین نیز تنظیم می شود.

عوامل کمبود روی در گیاه

آهکی بودن خاک یکی از دلایلی است که سبب محدودیت عنصر روی در گیاهان می شود. از سوی دیگر زمانی که مواد آلی موجود در خاک کم باشد نیز چنین اتفاقی رخ می دهد. بارها دیده شده که مصرف بی رویه کودهای فسفاته سبب کمبود روی در گیاهان می شود. سایر نشانه های کمبود روی به شرح زیر است:

• پژوهش ها نشان می دهد که استرس های محیطی بر روی گیاهان اثرات بد می گذارند. به طور یکه عنصر روی توان جذب و انتقال آب توسط گیاهان را دارد و تا حدی سبب می شود که اثرات بد استرس های کوتاه مدت و همینطور گرما  و میزان شوری برطرف شود.
• روی در گیاهان یک فاکتور بسیار کلیدی در سنتز اسید آمینه محسوب می شود. اسید آمینه ها در لیست پیش سازهای ایندول استیک اسید قرار دارند. در واقع کود روی سبب می شود که تولید هورمون اکسین به خوبی صورت بگیرد.
• از سوی دیگر کود روی سبب یکپارچگی غشای سلولی می شود و موقعیت ساهتاری ماکرومولکولهای درون غشا را حفظ می کند.

کمبود کود روی در مرکبات

نکته حائز اهمیت اینکه ذرت و گندم و همینطور مرکبات و انگور از موارد بسیار حساس هستند و درختان مرکبات در جنوب و شمال ایران به نسبت سایر محصولات نیاز به حساسیت بیشتری برای روی دارند. خاک های کشاورزی به واسطه PH بالایی که دارند اغلب آهکی هستند از سوی دیگر در آب هایی که جهت آبیاری درختان استفاده می شود. یون بی کربنات وجود دارد که سبب می شود ساختار درختان موقعیت مناسبی نداشته باشند. افت کیفیت آب آبیاری به واسطه شوری ناشی از تشدید خشکسالی های پی در پی نیز از دیگر مواردی است که سبب کمبود روی در درختان می شود. وجود همه موارد نامبرده استفاده از عناصر ریز مغذی را را بیش از پیش مورد نیاز در نظر می گیرد.

 علائم کمبود روی در گیاهان و درختان

کاهش تعداد جوانه ها و همینطور شکوفا نشدن آن در درختان یکی از علائم مهم کمبود روی در گیاهان محسوب می شود. ریزش برگ های جوان و همینطور گل ها و میوه ها پیش از رسیدن نیز از دیگر مواردی است که بارها در مورد آن صحبت شده است. سایر علائم به شرح زیر است:

• ریز برگی و یا کوتاه شدن میانگره های سرشاخه درختان از دیگر مواردی است که در لیست علائم کمبود روی در درختان می شود.
• گاه دیده می شود که لک های بین رگبرگی کمرنگ تر می شوند و ساقه و پوست درختان بسیار سخت و شکننده هستند. موج دار شدن برگ ها و ریزش آنها پیش از زمان موعد نیز از علائم مهم کمبود روی در گیاهان محسوب می شود.
• اگر به انتهای شاخه ها دقت شود، جارویی شدن انتهای شاخه ها یا کپلی و ایجاد ریز برگی درختان از علائم مهم کمبود روی در گیاهان است. به طور کلی کاهش مقدار اکسیژن در دم گل ها از دیگر مواردی است که باید به آن دقت شود.

تاثیر کود روی بر برنج

کشاورزی به خصوص در بستر برنج از موارد پر اهمیت است که اگر به دقت بررسی نشود خسارت های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت. برخی از تاثیرات روی بر برنج عبارتند از:

• وجود عنصر روی در خاک برنج منجر به بهبود رشد دانه می شود.
• روی سبب می شود تا شکل های گوناگون گیاه به تعادل برسد و همینطور رایط ژئوشیمیایی خاک نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. شکل های متصل به اکسیدهای آمورف و همینطور منگنز رشد بیشتری داشته است و سبب شده تا سطح پی خاک کاربردی شود.
• در صورتی که از روی در گیاهان به خصوص گیاه برنج در مناطق گرمسیری استفاده شود جهت بهبود رشد گیاه شده و موجب غنی سازی روی در دانه ها می شود. به طور کلی روی در گیاه برنج می تواند خاک های شالیزار را سرزنده تر نگه دارد.
• به طور کلی استفاده از عنصر روی در گیاهان سبب می شود تا گازهای مضر از زمین خارج شوند. این موضوع سبب گلدهی در زیر بوته ها می شود.
• کود روی می تواند در بستر درست سبب رشد گیاه برنج شود. همچنین نحوه صحیح کودپاشی پیش از نشا سبب می شود تا، برداشت برنج با رضایت بیشتری صورت بگیرد.

کلام آخر

روی در گیاهان یک عنصر محرک محسوب می شود تا عناصر زاید و اضافی را کنار زده و به رشد و تقویت گیاه کمک کند. از سوی دیگر کود روی سبب می شود تا کمبود خاک و ریشه و ساقه گیاهان تا حد مورد نیاز برطرف شود. این محصول باید در زمان درست و طبق درست بر اساس نوع گیاه مورد استفاده و اجرا قرار بگیرد. در کنار روی، استفاده از کودهای ارگانیک در گیاهان نیز بسیار مهم است. محصول پراکسیدین کشاورزی تولیدی شرکت آرال شیمی، یک کود ارگانیک است که اکسیژن رسانی به خام را افزایش داده و سبب تقویت ریشه ها می شود. یکی دیگر از محصولات مناسب جهت ضدعفونی بذر و خاک و قارچکشی، محصول اگروسیب است. این محصول بر پایه پراستیک اسید است و دوستدار محیط زیست محسوب می شود.

⇐ بروزرسانی شده در خرداد 1403